Biologia - Matura Maj 2023, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 4.
Aby zbadać wpływ nawadniania i nawożenia mineralnego związkami azotu, fosforu i potasu (NPK) na budowę anatomiczną i morfologiczną oraz na plonowanie borówki wysokiej (Vaccinium corymbosum), wykonano następujące doświadczenie. Prowadzono uprawę borówki odmiany ‘Patriot’ na glebie ubogiej w składniki pokarmowe i substancje organiczne (zawartość humusu ok. 1,5%). Przed założeniem doświadczenia zakwaszono glebę do pH 4,0–4,5.
Uprawę prowadzono w różnych warunkach wilgotności:
- W1 (niższa wilgotność) – 50–60%
- W2 (wyższa wilgotność) – 90–95%
oraz przy różnej dostępności minerałów:
- bez nawożenia
- z nawożeniem 390 kg NPK/ha (w proporcjach 6 : 3 : 4).
W tabeli przedstawiono wyniki badań wpływu wilgotności i nawożenia NPK na budowę morfologiczną i na plon jagód 5-letnich roślin borówki wysokiej.
| Średnie wartości parametrów | Wilgotność W1 | Wilgotność W2 | ||
|---|---|---|---|---|
| bez nawożenia | nawożenie NPK | bez nawożenia | nawożenie NPK | |
| Wysokość rośliny [cm] | 69,9 | 74,6 | 72,6 | 84,6 |
| Liczba pędów jednorocznych na krzewie |
5,3 | 7,3 | 6,3 | 9,3 |
| Łączna długość pędów jednorocznych [cm/krzew] |
179 | 290 | 253 | 349 |
| Plony jagód [kg/krzew] | 1,12 | 0,55 | 1,64 | 0,94 |
4.1. (0–1)
Określ, które stwierdzenia dotyczące opisu wyników przedstawionego doświadczenia są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
| 1. | Średnia łączna długość pędów jednorocznych na krzewie, przy tym samym poziomie nawożenia, była wyższa w przypadku uprawy na glebie o wyższej wilgotności podłoża. | P | F |
| 2. | Przy tej samej wilgotności podłoża średnia liczba pędów jednorocznych na krzewie była wyższa po zastosowaniu nawożenia NPK. | P | F |
4.2. (0–1)
Na podstawie wyników przedstawionego doświadczenia sformułuj wniosek dotyczący wpływu obydwu czynników na plonowanie (owocowanie) borówki wysokiej.
4.3. (0–1)
Określ rolę trzech pierwiastków – N, P i K – dla funkcjonowania roślin. Do każdego wymienionego poniżej pierwiastka przyporządkuj odpowiedni opis spośród podanych (1., 2., 3. albo 4.).
- Ten pierwiastek wchodzi w skład szkieletu DNA, z którym są związane zasady pirymidynowe i purynowe.
- Ten pierwiastek wchodzi w skład wszystkich aminokwasów budujących białka roślinne.
- Jon tego pierwiastka jest wiązany przez układ porfirynowy chlorofilu.
- Jony tego pierwiastka biorą udział w regulacji otwierania się aparatów szparkowych.
N:
P:
K:
Rozwiązanie
4.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawną ocenę dwóch stwierdzeń.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1 – P, 2 – P.
4.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za sformułowanie poprawnego wniosku, uwzględniającego negatywny wpływ
nawożenia oraz pozytywny wpływ podlewania na owocowanie borówki wysokiej.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
- Nawożenie mineralne podłoża skutkuje zmniejszeniem plonowania borówki wysokiej, a wyższa wilgotność podłoża zwiększa to plonowanie.
- Wyższa wilgotność podłoża i brak nawożenia mineralnego powoduje wytworzenie większych plonów.
- Wyższa wilgotność zwiększa owocowanie borówki wysokiej, a nawożenie NPK zmniejsza owocowanie.
4.3. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za przyporządkowanie roli pierwiastków do ich symboli.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
N – 2, P – 1, K – 4.
