1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 2.

Kategoria: Skład organizmów Ekspresja informacji genetycznej Typ: Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Węglowodany, białka, lipidy i kwasy nukleinowe to grupy związków organicznych występujących w organizmach. Poniżej przedstawiono wzór strukturalny pewnego związku organicznego.

a)Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Przedstawiony związek jest dipeptydem, ponieważ

  1. występują w nim grupy: hydroksylowa – OH i karboksylowa – COOH.
  2. występują w nim grupy: aminowa – NH2 i karboksylowa – COOH.
  3. występują w nim grupy: metylowa – CH3 i karboksylowa – COOH.
  4. występuje w nim jedno wiązanie peptydowe między monomerami.
b)Podaj nazwę pierwszego aminokwasu (od końca aminowego NH2) przedstawionego dipeptydu i wyjaśnij, czy może to być pierwszy aminokwas w syntetyzowanym łańcuchu polipetydowym. Skorzystaj z Wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych na egzamin z biologii, chemii i fizyki.
c)Zakładając, że przedstawiony dipeptyd jest końcowym fragmentem powstającego podczas translacji łańcucha polipeptydowego, podaj do którego końca przedstawionego dipeptydu zostanie przyłączony kolejny aminokwas, np. lizyna. Odpowiedź uzasadnij.
d)Korzystając z Wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych na egzamin z biologii, chemii i fizyki, podaj, jaki antykodon może mieć tRNA transportujący do rybosomu lizynę.

Rozwiązanie

a)(0-1)

D

b)(0-1)

Przykłady poprawnych odpowiedzi

Pierwszy aminokwas (od końca aminowego NH2) tego dipeptydu to seryna. Nie może być ona aminokwasem, od którego rozpoczyna się synteza łańcucha polipeptydowego, ponieważ pierwszym aminokwasem jest zawsze metionina.

c)
(0-1)

Przykłady poprawnych odpowiedzi

  • Kolejny aminokwas, transportowany przez tRNA, zostanie przyłączony do końca karboksylowego przedstawionego dipeptydu, ponieważ ma wolny koniec aminowy i może utworzyć wiązanie peptydowe z grupą karboksylową przedstawionego dipeptydu (swoim końcem karboksylowym jest przymocowany do tRNA).
  • Kolejny aminokwas (np. lizyna) zostanie przyłączony do końca karboksylowego przedstawionego dipeptydu, ponieważ tym końcem wydłużany peptyd przymocowany jest do miejsca P rybosomu i zwrócony do miejsca A rybosomu, w które wchodzi kolejny aminokwas (np. lizyna), z wolną grupą aminową.

d)(0-1)

Może mieć antykodon: UUU lub UUC.

Wskazówki

a)
Aby rozwiązać zadanie, zwróć uwagę na udział 2 aminokwasów w zapisanym wzorze oraz odszukaj w przedstawionym dipeptydzie: jeden aminokwas z wolną grupą aminową – w lewej części wzoru, a drugi aminokwas z wolną grupą karboksylową – w prawej części wzoru. Rozpoznaj znajdujące się między nimi wiązanie peptydowe. Zastanów się również nad tym, które z podanych zakończeń zdań (a wszystkie dotyczą budowy dipeptydu i wszystkie są prawdziwe) należy wyeliminować, które zaś przesądza, że przedstawiony związek jest dipeptydem.

b)
W zestawie Wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych na egzamin z biologii, chemii i fizyki znajdź wzór aminokwasu i sprawdź jego nazwę. Następnie przypomnij sobie (lub sprawdź w podręcznikach), od jakiego aminokwasu w procesie translacji rozpoczyna się synteza łańcucha polipeptydowego i udziel odpowiedzi.

c)
Podczas wykonywania polecenia pamiętaj, że tRNA transportuje aminokwas do rybosomu i jest on przyłączony do określonego końca tRNA – do ostatniego nukleotydu adeninowego sekwencji CCA – poprzez grupę karboksylową (aktywacja tRNA). Dlatego druga grupa funkcyjna transportowanego aminokwasu jest wolna i może uczestniczyć w tworzeniu (kolejnego w łańcuchu) wiązania peptydowego.

d)
W tym poleceniu zwróć uwagę, że tRNA tłumaczy znaczenie kodu na język aminokwasów, tzn. przyłącza aminokwas odpowiadający antykodonowi w tRNA. W rybosomie (w miejscu A) triplet nukleotydów w tRNA (antykodon) musi być komplementarny do kodonu mRNA.