Biologia - Matura Czerwiec 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 9.
Banany są bogatym źródłem składników mineralnych, witamin z grupy B, witaminy C oraz
kwasu foliowego. Zawierają również dużo białka oraz węglowodanów, których zawartość jest
znacznie wyższa niż w innych owocach. W niedojrzałych, zielonych owocach banana cukry
występują głównie pod postacią skrobi, która w miarę dojrzewania owoców prawie w całości
ulega rozkładowi na cukry proste.
Wadą tych owoców jest to, że wykazują one stosunkowo krótką trwałość i dlatego przywozi się
owoce niedojrzałe, które dojrzewają dopiero na miejscu ich przeznaczenia.
9.1. (0–2)
Określ, w jaki sposób można sprawdzić, czy w probówkach zawierających zawiesinę przygotowaną z całkowicie dojrzałego owocu banana jest jeszcze obecna skrobia (probówka 1.) i czy występują już cukry proste (probówka 2.). W odpowiedzi dla każdej z prób uwzględnij nazwę zastosowanego odczynnika i sposób odczytania wyniku.
- probówka 1. – wykrywanie skrobi:
- probówka 2. – wykrywanie cukrów prostych:
9.2. (0–1)
Podaj pełną nazwę tkanki roślinnej, w której są zmagazynowane węglowodany w owocach bananów.
9.3. (0–1)
Spośród odpowiedzi A–D wybierz i zaznacz prawidłowe dokończenie poniższego zdania.
W celu przyśpieszenia procesu dojrzewania owoców banana można użyć
- auksyn.
- giberelin.
- cytokinin.
- etylenu.
Rozwiązanie
9.1. (0–2)
Schemat punktowania
2 p. – za prawidłowe określenie sposobów sprawdzenia w dojrzałym owocu banana obecności
skrobi i obecności cukrów prostych, uwzględniających podanie poprawnej nazwy
odczynnika oraz prawidłowy sposób odczytania wyniku dla każdego z nich.
1 p. – za określenie sposobu sprawdzenia w dojrzałym owocu banana obecności: – tylko
skrobi albo tylko cukrów prostych – uwzględniającego podanie poprawnej nazwy
odczynnika i prawidłowy sposób odczytania wyniku.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- probówka 1.: wykrywanie skrobi – do probówki z zawiesiną sporządzoną z dojrzałego owocu banana należy dodać odczynnik płyn Lugola (wodny roztwór jodu w jodku potasu). Pojawia się niebieskofioletowy kolor zawiesiny świadczący o obecności skrobi.
- probówka 2.: wykrywanie cukrów prostych – do probówki z zawiesiną sporządzoną z dojrzałego owocu banana należy dodać odpowiedni odczynnik: płyn Fehlinga I i Fehlinga II / odczynnik Trommera Cu(OH)2 / odczynnik Benedicta, a następnie zawartość probówki podgrzać nad palnikiem. Po podgrzaniu pojawia się ceglastoczerwony kolor zawiesiny świadczący o obecności cukrów prostych.
Uwaga:
Uznaje się: użycie odczynnika Tollensa ale tylko dla fruktozy.
Obserwację obecności osadu Cu2O dla odczynnika Trommera.
9.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za podanie poprawnej nazwy tkanki.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
miękisz spichrzowy
Uwaga: W odpowiedzi powinna być pełna nazwa określająca rodzaj tkanki miękiszowej.
9.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za zaznaczenie prawidłowego dokończenia zdania.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
D.
