Biologia - Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 18.
W procesie replikacji DNA bierze udział m.in. prymaza – enzym, który katalizuje syntezę starterów będących krótkimi odcinkami RNA, komplementarnymi do matrycowego DNA. Łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR) naśladuje replikację DNA i służy do powielania fragmentu DNA bez udziału komórek – w probówce.
Na poniższym schemacie przedstawiono proces dobudowywania komplementarnej nici w czasie replikacji DNA w komórce.
18.1. (0–1)
Podaj, używając symboli: A, T, C, G, U, sekwencje nukleotydowe fragmentu nici RNA i fragmentu nici DNA, które zaznaczono klamrami na rysunku C.
RNA: 5’ 3’
DNA: 5’ 3’
18.2. (0–1)
Wybierz spośród A–D i zaznacz prawidłowe dokończenie poniższego zdania.
Replikacja DNA jądrowego zachodzi w czasie cyklu komórkowego podczas
- fazy G1.
- fazy S.
- fazy G2.
- fazy M.
18.3. (0–1)
Podaj nazwę wiązań występujących w cząsteczce DNA, które są rozrywane podczas replikacji przy udziale helikazy, oraz nazwę czynnika, który powoduje ich rozerwanie podczas przebiegu PCR.
Nazwa wiązań:
Nazwa czynnika:
18.4. (0–1)
Spośród wymienionych poniżej przykładów A–D wybierz i zaznacz ten, do którego niezbędne jest zastosowanie techniki PCR.
- Diagnostyka zespołu Turnera u noworodków.
- Określanie oporności szczepów bakterii na dany antybiotyk.
- Oznaczanie poziomu TSH (hormonu tyreotropowego) we krwi pacjenta.
- Ustalanie tożsamości przestępcy na podstawie śladowej ilości materiału genetycznego.
Rozwiązanie
18.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podanie sekwencji nukleotydowych RNA i DNA stanowiących
uzupełnienie schematu C.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
RNA: 5’ C U C U 3’
DNA : 5’ A A C T G A 3’
18.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe zaznaczenie dokończenia zdania.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
B.
18.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za podanie poprawnej nazwy wiązań, które ulegają rozerwaniu podczas replikacji
DNA oraz poprawne określenie wysokiej temperatury jako czynnika, który powoduje
rozerwanie tych wiązań (wiązań wodorowych) w czasie przebiegu PCR.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
- Nazwa wiązań: (wiązania) wodorowe
- Nazwa czynnika: wysoka temperatura / temperatura ok. 95°C / temperatura ok. 90°C.
18.4. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe zaznaczenie przykładu, do którego niezbędne jest zastosowanie techniki
PCR.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
D.
