Olimpiada Wiedzy o Żywieniu i Żywności - podstawowe informacje
W związku z rosnącym zainteresowaniem powyższą olimpiadą, jako jej dwukrotny laureat i finalista postanowiłem podać nieco przydatnych informacji. Poniżej omówiłem charakter oraz organizację poszczególnych etapów, a także zamieściłem kilka wskazówek. Zachęcam do zapoznania się z artykułem jak również do startu w tej olimpiadzie.
UWAGA
Opublikowany został nowy artykuł z aktualnymi informacjami:
Olimpiada Wiedzy o Żywieniu 2022-2025 - co nowego?.
Kilka faktów na temat charakteru olimpiady
Początkowo była ona skierowana głównie dla uczniów techników gastronomicznych i w swoim zakresie obejmowała szczegółową wiedzę na temat obróbki żywności oraz sposobu jej podania. Od paru lat jednak stała się atrakcyjną olimpiadą również dla uczniów szkół ogólnokształcących. Organizatorzy dostosowali zakres i szczegółowość pytań, tak aby zarówno reprezentanci techników jak i liceów mogli sprostać zadaniom. Oczywiście nie zaniechano pytań z zakresu gastronomii, obróbki żywności, czy towaroznawstwa jednak jak uczy doświadczenie, przy odrobinie zainteresowania i zapoznaniu z literaturą, nie jest problemem, aby licealista z powodzeniem odpowiadał również na te pytania. Generalnie, jak wskazuje tytuł olimpiady, zagadnienia na niej poruszane obejmują zarówno wiedzę o żywności (jej składzie, obróbce itd.), jak i żywieniu (zasady racjonalnego żywienia, skutki niedoboru poszczególnych substancji odżywczych i niewłaściwego żywienia itd.).
Cechą charakterystyczną tej olimpiady jest fakt, że organizatorzy co roku określają tak zwaną tematykę wiodącą. Jest to wybrane zagadnienie z zakresu żywności i żywienia, które jest szczególnie uwzględniane w testach z poszczególnych etapów (więcej na ten temat w dalszej części artykułu). Tematyka wiodąca jest co roku inna. Dla rozeznania podaję przewidywaną przez organizatorów na kolejne lata:
2013/2014: "Żywienie u progu i schyłku życia"
2014/2015: "Bezpieczeństwo żywności i żywienia"
2015/2016: "Żywność prozdrowotna"
Komitet główny co roku wydaje specjalną książeczkę zawierającą treści dotyczące tematyki wiodącej. Opracowanie to zostaje przesłane wraz z innymi materiałami do szkół, które zgłosiły chęć uczestnictwa w olimpiadzie.
Etapy olimpiady
Sama olimpiada składa się z 3 etapów: szkolnego, okręgowego i centralnego.
Etap szkolny - test pisemny przygotowywany przez szkoły, a więc jego forma zależna jest od nauczycieli. Do etapu okręgowego kwalifikuje się 2 najlepszych uczniów danej szkoły, przy czym powinni oni uzyskać powyżej 80% punktów z testu.
Etap okręgowy - organizowany przez komisje okręgowe, polega na rozwiązaniu testu składającego się z zestawu pytań różnego typu (uzupełnianie tekstu, pytania jednokrotnego wyboru, pytania prawda/fałsz, przyporządkowanie, pytania skojarzeniowe). 30% z nich dotyczy tematyki wiodącej, natomiast pozostałe 70% wymaga wiedzy ogólnej z żywności i żywienia. Do etapu centralnego kwalifikują się osoby, które uzyskały najlepszy wynik w danym okręgu, przy czym liczba wszystkich osób zakwalifikowanych do etapu centralnego nie przekracza około 50-60. Zgodnie z regulaminem do etapu centralnego kandydują osoby, które uzyskały wyniki powyżej 80%, jednak komitet główny może zmniejszyć ten próg. Ilość możliwych do zdobycia punktów wynosi 100. W przypadku uzyskania tego samego wyniku przez dwóch uczestników o pierwszeństwie decyduje liczba punktów uzyskanych za zadania skojarzeniowe.
Etap centralny - składa się z 3 części: testu (o takim samym charakterze jak na etapie okręgowym), wypowiedzi pisemnej i quizu. Wszystkie osoby, które uzyskają powyżej 40% z testu zdobywają tytuł finalisty olimpiady. Do wypowiedzi pisemnej zostaje zakwalifikowanych 30 osób z najlepszymi wynikami z testu (również tutaj w przypadku wątpliwości brane są pod uwagę zadania skojarzeniowe). Kolejna część polega na wypowiedzi pisemnej na jeden z 3 podanych tematów. Jeden z nich dotyczy tematyki wiodącej. 15 osób, które zdobędą najwięcej punktów w sumie z części testowej i pisemnej uzyskują tytuł laureata. Pierwsze 6 osób z nich dostaje się do quizu. Ta część przeprowadzona jest przed publicznością złożoną z nauczycieli i uczniów biorących udział w olimpiadzie. Pytania są różnego typu np. zgadywanie hasła po opisie, skojarzenie obrazu z terminem, modyfikacja jadłospisu pod pewnym kątem. Quiz ma na celu wyłonienie zwycięzcy całej olimpiady. Zwycięzcę określa się na podstawie wyniku ze wszystkich 3 części etapu centralnego.
Literatura
Z książek pomocnych (a wręcz niezbędnych) w przygotowaniach do tej olimpiady polecam następujące pozycje:
Gawęcki J. (red.): Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Gawęcki J., Mossor-Pietraszewska T. (red.): Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Gawęcki J., Korczak J., Czarnocińska J. Kulczak M.: Zbiór zadań i pytań z Olimpiady Wiedzy o Żywieniu z lat 2004-2008, Format AB, Warszawa, 2008.
Książka z tematyką wiodącą, wydawana co roku przez organizatorów i przesyłana do szkoły.
Do tego oczywiście polecam również w miarę możliwości zapoznanie się z innymi pozycjami polecanymi na stronie olimpiady. Powyżej podałem tytuły, z których sam korzystałem podczas przygotowań do każdego z etapów olimpiady. Polecam także zaopatrzyć się w jedną z książek na temat technik gastronomii i towaroznawstwa, gdyż jest to również wiedza pojawiająca się na testach. Ponad to warto przerobić wszelkie testy z poprzednich lat, m.in. dostępne w przytoczonym wyżej zbiorze. Pomoże to zapoznać się z rodzajami pytań, wymaganym zakresem materiału, a także ułatwi rozwiązywanie kolejnych testów, ponieważ treść zadań dosyć często się powtarza.
Uwagi końcowe
Z faktów praktycznych dodam jeszcze, że od roku 2012/2013 tytuł laureata i finalisty Olimpiady Wiedzy o Żywieniu i Żywności jest promowany podczas rekrutacji na kierunek lekarski Collegium Medicum UJ. Na rok 2013/2014 tytuł laureata dawał maksymalny wynik w kwalifikacji, natomiast tytuł finalisty był równoznaczny z maksymalną punktacją za biologię. Niestety nie znam szczegółów dotyczących profitów przy rekrutacji na inne kierunki i uczelnie. [Aktualizacja: informacje o profitach w rekrutacji dostępne są w artykule: Uprawnienia laureatów i finalistów Olimpiady Wiedzy o Żywieniu i Żywności - rekrutacja 2014/2015].
Ze swojej strony gorąco polecam udział w tej olimpiadzie. Jest ona moim zdaniem dopracowana ze strony organizacyjnej, umożliwia rozwinięcie wiedzy w całkiem interesującym, a zarazem praktycznym temacie, a ponad to zwykle dla laureatów i finalistów przewidziane są całkiem przyzwoite nagrody (puchary i dyplomy, sprzęt elektroniczny: notebooki, tablety, aparaty fotograficzne itp., sprzęt gospodarstwa domowego, bony wycieczkowe, wydawnictwa albumowe i książkowe i inne). Sam właśnie piszę ten artykuł na laptopie, który dostałem za zdobycie 2 miejsca na etapie centralnym. Dodatkowym atutem tej olimpiady, a właściwie jej etapu centralnego, są m.in. krótkie wycieczki organizowane w ramach tych eliminacji, dzięki czemu oprócz walorów ściśle edukacyjnych można doszukać się również plusów pod względem krajoznawczym i wypoczynkowym. Na zachętę w załączniku podaję program etapu centralnego XIX edycji tej olimpiady.
Po więcej szczegółów i aktualności, w tym pełny spis literatury i terminy poszczególnych etapów odsyłam na stronę olimpiady: https://owoz.pl/.
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
