Chemia - Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 16.
Wskaźniki kwasowo-zasadowe to związki chemiczne, które przyjmują różne zabarwienia w roztworach o różnych odczynach. Barwa roztworu zależy od formy, w jakiej wskaźnik występuje w roztworze. Dla każdego wskaźnika można określić charakterystyczny zakres pH, w którym następuje zmiana zabarwienia wskaźnika. Poniżej scharakteryzowano trzy wskaźniki kwasowo-zasadowe.
| Wskaźnik | Zabarwienie wskaźnika w roztworze o pH | Zakres pH zmiany barwy | |
|---|---|---|---|
| oranż metylowy | poniżej 3,1 czerwone | powyżej 4,4 żółte | 3,1 – 4,4 |
| czerwień bromofenolowa | poniżej 5,2 żółte | powyżej 6,8 czerwone | 5,2 – 6,8 |
| fenoloftaleina | poniżej 8,3 brak zabarwienia | powyżej 10,0 malinowe | 8,3 – 10,0 |
Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko: Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa 2001.
Zmiany struktury oranżu metylowego podczas zmiany pH roztworu ilustruje poniższy schemat.
Formy I i II oranżu metylowego stanowią sprzężoną parę kwas – zasada Brønsteda.
16.1. (0-1)
Określ funkcję (kwas albo zasada Brønsteda), jaką w przemianie opisanej powyższym schematem pełni oranż metylowy w formie I.
16.2. (0-1)
Napisz, jaką barwę nadaje roztworowi oranż metylowy występujący w formie II.
Rozwiązanie
16.1. (0-1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne określenie funkcji oranżu metylowego w formie I.
0 p. – za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
kwas Brønsteda
16.2. (0-1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne określenie barwy roztworu oranżu metylowego w formie II.
0 p. – za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
barwa żółta
