Chemia - Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22.
Chloroetan (chlorek etylu) można otrzymać w reakcji addycji lub w reakcji substytucji. Do zapoczątkowania jednej z opisanych reakcji konieczna jest np. obecność światła. W obu tych przemianach substratem organicznym jest węglowodór – inny w każdej z przemian. O węglowodorach tych wiadomo, że należą do dwóch różnych szeregów homologicznych.
Na podstawie: P. Mastalerz, Chemia organiczna, Warszawa 1986.
22.1. (2 pkt)
Zapisz równania opisanych reakcji, z uwzględnieniem faktu, że jedna z nich zachodzi w obecności światła. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych.
Reakcja addycji:
Reakcja substytucji:
22.2. (1 pkt)
Określ, według jakiego mechanizmu (elektrofilowego, nukleofilowego, rodnikowego) przebiegają opisane reakcje addycji i substytucji, w wyniku których można otrzymać chloroetan. Uzupełnij tabelę.
| Reakcja addycji | Reakcja substytucji | |
|---|---|---|
| Mechanizm reakcji |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
2 p. – za poprawne napisanie dwóch równań reakcji z uwzględnieniem warunków przebiegu
reakcji substytucji.
1 p. – za poprawne napisanie równania reakcji addycji albo za poprawne napisanie równania
reakcji substytucji z uwzględnieniem warunków przebiegu tej przemiany.
0 p. – za błędne napisanie dwóch równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne
współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Reakcja addycji:
Reakcja substytucji:
22.2. (1 pkt)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne określenie mechanizmów dwóch przemian (addycji i substytucji).
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
| Reakcja addycji | Reakcja substytucji | |
|---|---|---|
| Mechanizm reakcji | elektrofilowy | rodnikowy |
