Chemia - Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 1.

Kategoria: Elektrony w atomach, orbitale Układ okresowy pierwiastków Reakcje utleniania i redukcji - ogólne Typ: Narysuj/zapisz wzór Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

O dwóch pierwiastkach umownie oznaczonych literami X i Z wiadomo, że:

  • oba przyjmują w związkach chemicznych taki sam maksymalny stopień utlenienia
  • konfiguracja elektronowa atomu pierwiastka X w stanie wzbudzonym, który powstał w wyniku przeniesienia jednego z elektronów sparowanych na podpowłokę wyższą energetycznie i nieobsadzoną, może zostać przedstawiona w postaci zapisu:
konfiguracja elektronowa atomu pierwiastka X
  • w stanie podstawowym atom pierwiastka Z ma łącznie na ostatniej powłoce i na podpowłoce 3d pięć elektronów.

1.1. (0–2)

Wpisz do tabeli symbol pierwiastka X i symbol pierwiastka Z, numer grupy oraz symbol bloku konfiguracyjnego, do których należy każdy z pierwiastków.

Symbol pierwiastka Numer grupy Symbol bloku konfiguracyjnego
pierwiastek X
pierwiastek Z

1.2. (0–1)

Napisz wzór sumaryczny wodorku pierwiastka X oraz maksymalny stopień utlenienia, jaki przyjmują pierwiastki X i Z w związkach chemicznych.

Wzór sumaryczny wodorku pierwiastka X:

Maksymalny stopień utlenienia, jaki przyjmują pierwiastki X i Z w związkach chemicznych:

1.3. (0–1)

Przedstaw pełną konfigurację elektronową jonu Z2+ w stanie podstawowym. Zastosuj zapis z uwzględnieniem podpowłok.

Rozwiązanie

1.1. (0–2)

Zasady oceniania
2 pkt – poprawne uzupełnienie dwóch wierszy tabeli.
1 pkt – poprawne uzupełnienie jednego wiersza tabeli.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Symbol pierwiastka Numer grupy Symbol bloku konfiguracyjnego
pierwiastek X P 15 ALBO XV ALBO piętnasta p
pierwiastek Z V 5 ALBO V ALBO piąta d

1.2. (0–1)

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne podanie wzoru wodorku fosforu oraz maksymalnego stopnia utlenienia fosforu i wanadu.
0 pkt – odpowiedź niepełna lub niepoprawna albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź
Wzór sumaryczny wodorku pierwiastka X: PH3 ALBO H3P ALBO XH3 ALBO H3X Maksymalny stopień utlenienia, jaki przyjmują pierwiastki X i Z w związkach chemicznych: (+)V ALBO (+)5

1.3. (0–1)

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie konfiguracji elektronowej jonu V2+.
0 pkt – odpowiedź niepoprawna albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź 1s22s22p63s23p63d3 ALBO 1s22s2p63s2p6d3
ALBO

konfiguracja elektronowa