Chemia - Matura Maj 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 18.
W kolbach oznaczonych numerami I i II znajdowały się dwa różne klarowne roztwory o żółtej barwie. Każdy z roztworów otrzymano przez rozpuszczenie w wodzie jednej substancji wybranej spośród:
Do roztworu w kolbie I dodano wodny roztwór wodorotlenku sodu i zaobserwowano wydzielanie się bezbarwnego gazu o charakterystycznym zapachu. Stwierdzono także, że w mieszaninie nie wytrącił się żaden osad i że roztwór pozostał żółty.
Do roztworu w kolbie II dodano wodny roztwór kwasu siarkowego(VI) i stwierdzono, że roztwór pozostał klarowny, ale zmienił barwę z żółtej na pomarańczową. Kiedy do uzyskanej mieszaniny dodano nadmiar wodnego roztworu wodorotlenku sodu, roztwór z powrotem stał się żółty i nie zaobserwowano wydzielania gazu.
18.1. (0–1)
Spośród wymienionych powyżej związków chemicznych wybierz i napisz wzór związku, którego roztwór znajdował się w kolbie I na początku doświadczenia.
18.2. (0–2)
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która zaszła w kolbie II:
- po dodaniu wodnego roztworu H2SO4 do zawartości kolby
- po dodaniu nadmiaru wodnego roztworu NaOH.
Rozwiązanie
18.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – poprawny wybór i napisanie wzoru lub nazwy substancji znajdującej się w kolbie I.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
(NH4)2CrO4 ALBO chromian(VI) amonu
18.2. (0–2)
Zasady oceniania
2 pkt – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej dwóch równań reakcji.
1 pkt – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej jednego równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
po dodaniu wodnego roztworu H2SO4 do zawartości kolby
2CrO2–4 + 2H3O+ → Cr2O2–7 + 3H2O
ALBO
2CrO2–4 + 2H+ → Cr2O2–7 + H2Opo dodaniu nadmiaru wodnego roztworu NaOH
Cr2O2–7 + 2OH– → 2CrO2–4 + H2O
