Chemia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 120.
Przeprowadzono doświadczenie zilustrowane schematem:
Napisz, co zaobserwowano podczas przebiegu tego doświadczenia.
120.1 (0-1)
Napisz, co zaobserwowano podczas przebiegu tego doświadczenia.
120.2 (0-1)
Napisz w formie cząsteczkowej i w odpowiedniej kolejności dwa równania reakcji, które zachodzą podczas tego doświadczenia.
120.3 (0-1)
Napisz wzory wszystkich jonów, które mogą być obecne w roztworze po zakończeniu doświadczenia.
Rozwiązanie
Przykład poprawnej odpowiedzi
120.1 (0-1)
Początkowo wytrącił się biały osad, który w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się.
120.2 (0-1)
Reakcja I: 3Ca(OH)2 + 2H3PO4 → Ca3(PO4)2 + 6H2O
Reakcja II: Ca3(PO4)2 + H3PO4 → 3CaHPO4
lub/i Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 → 3Ca(H2PO4)2
120.3 (0-1)
Ca2+ , PO3−4 , HPO2−4 , H2PO−4, H+ (lub H3O+), OH−
Wskazówki
120.1 (0-1)
Rozwiązując to zadanie, dokonaj analizy schematu doświadczenia i zauważ, że do reakcji użyto nadmiar kwasu ortofosforowego(V). Korzystając z zestawu Wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki – z tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie – można stwierdzić, że ortofosforan(V) wapnia jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie. Tak więc należy przewidzieć, że początkowo wytrąci się osad. Z uwagi na fakt, że do reakcji użyto nadmiar kwasu, musisz wywnioskować, że osad będzie roztwarzał się, ponieważ powstająca wodorosól jest rozpuszczalna w wodzie.
120.2 (0-1)
Rozwiązanie zadania polega na napisaniu równań reakcji zachodzących podczas doświadczenia. Pamiętaj, że pierwsza reakcja prowadzi do powstania ortofosforanu(V) wapnia. Zapisujemy więc wzory substratów i produktów, a następnie dokonujemy bilansu masy i dobieramy współczynniki stechiometryczne. Druga reakcja prowadzi do powstania wodoroortofosforanu(V) wapnia lub diwodoroortofosforanu(V) wapnia. Również zapisujemy wzory substratów i produktów, a następnie dokonujemy bilansu masy i dobieramy współczynniki stechiometryczne. Należy pamiętać, że oba równania należy zapisać zgodnie z poleceniem w formie cząsteczkowej.
120.3 (0-1)
Rozwiązując to zadanie, musisz przewidzieć, jakie są produkty reakcji, i czy są one rozpuszczalne w wodzie. Powstające w końcowym efekcie sole są rozpuszczalne w wodzie, a więc ulegają dysocjacji elektrolitycznej. Trzeba więc pamiętać, że w roztworze będą obecne jony powstałe z dysocjacji tych soli, czyli: Ca2+ , HPO2−4 , H2PO−4 (i jest to wystarczająca odpowiedź), ale również obecne mogą być jony powstałe z dysocjacji kwasu (H+ lub H3O+), jak również w minimalnej ilości jony PO3−4 (też powstałe z dysocjacji kwasu) i jony OH−.
