Naprzemienność zapłodnienia i mejozy występuje u wszystkich eukariontów rozmnażających
się płciowo, jednak cykle życiowe poszczególnych grup taksonomicznych mogą się znacznie
różnić. Poniżej przedstawiono w uproszczony sposób przemianę pokoleń u roślin (A) oraz
metagenezę u zwierząt – krążkopławów (B).
3.1. (0–1)
Uzupełnij schematy A i B – w każdym cyklu życiowym obok właściwej strzałki zaznacz
symbolem „R!” etap, podczas którego zachodzi mejoza.
3.2. (0–1)
Wykaż, że mejoza jest niezbędna do zamknięcia cyklu życiowego eukariontów
rozmnażających się płciowo.
Naprzemienność zapłodnienia i mejozy występuje u wszystkich eukariontów rozmnażających
się płciowo, jednak cykle życiowe poszczególnych grup taksonomicznych mogą się znacznie
różnić. Poniżej przedstawiono w uproszczony sposób przemianę pokoleń u roślin (A) oraz
metagenezę u zwierząt – krążkopławów (B).
3.1. (0–1)
Uzupełnij schematy A i B – w każdym cyklu życiowym obok właściwej strzałki zaznacz
symbolem „R!” etap, podczas którego zachodzi mejoza.
3.2. (0–1)
Wykaż, że mejoza jest niezbędna do zamknięcia cyklu życiowego eukariontów
rozmnażających się płciowo.
Biotechnologia obejmuje działania z wykorzystaniem organizmów żywych lub ich
składników, prowadzące do wytworzenia użytecznych produktów. Biotechnologia tradycyjna
stosuje naturalne enzymy lub organizmy niezawierające obcego materiału genetycznego,
a nowoczesna – organizmy zmodyfikowane genetycznie oraz wytwarzane przez nie białka,
w tym – enzymatyczne. Rozszerzenie zakresu potencjalnych zastosowań biotechnologii
nowoczesnej umożliwił rozwój inżynierii genetycznej, czyli kierunkowe manipulacje genami
prowadzące do uzyskania określonych celów. W tworzeniu zrekombinowanego DNA wykorzystuje
się głównie bakteryjne enzymy restrykcyjne, a także inne enzymy, np. ligazy, polimerazy.
Na poniższych schematach przedstawiono dwa przykłady sześcionukleotydowych sekwencji
palindromowych w DNA, rozpoznawanych i przecinanych przez dwa enzymy restrykcyjne
(strzałkami wskazano miejsce działania enzymu).
Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008, s. 990–991.
a)
Na podstawie schematu podaj, czym charakteryzuje się sekwencja palindromowa nukleotydów w DNA.
b)
Na podstawie analizy schematów oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń, dotyczących działania enzymów restrykcyjnych. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli.
Lp.
Informacja
Prawda
Fałsz
1.
Określony enzym restrykcyjny rozpoznaje specyficzną sekwencję nukleotydową i tnie ją również w specyficzny dla siebie sposób (symetryczny lub asymetryczny)
2.
Jeżeli restryktazy tną cząsteczki DNA symetrycznie, wtedy produkt ma wystające, jednoniciowe lepkie końce, jeśli tną DNA asymetrycznie – wtedy końce są tępe.
3.
Lepkie końce umożliwiają przyłączanie do nich (tak samo wytworzonych) komplementarnych fragmentów DNA pochodzących z innych źródeł.
c)
Korzystając z przedstawionych schematów, zapisz dwuniciową sekwencję nukleotydową DNA przed cięciem przez enzym i po cięciu, jeżeli restryktaza (KpnI) rozpoznaje sekwencję 5’...GGTACC...3’ z miejscem cięcia pomiędzy cząsteczkami cytozyny.
d)
Uzupełnij tabelę – wpisz odpowiednie informacje dotyczące uzyskiwania wymienionych produktów spożywczych metodą biotechnologii tradycyjnej.
Informacje do zadania 6. i 7.
W tabeli przedstawiono wyniki badania czasu potrzebnego do strawienia 200 mg białka przez
dwa wybrane enzymy proteolityczne w zależności od wartości pH.
Wartość pH
Czas trawienia białka (min)
enzym 1.
enzym 2.
1
80
–
2
40
–
3
10
–
4
45
80
5
80
65
6
–
50
7
–
30
8
–
20
9
–
45
10
–
75
„–” brak aktywności enzymu
Na podstawie danych z tabeli wykonaj wykres liniowy dla każdego z enzymów, przedstawiający zależność czasu trawienia białka od wartości pH. Zastosuj jeden układ wspólrzędnych.
Owadomorki są grzybami, które odbywają cały swój cykl rozwojowy w ciele owadów.
Charakterystyczną cechą tych grzybów jest zdolność do wytwarzania aktywnie odrzucanych
zarodników konidialnych, które są pokryte lepką wydzieliną. Kiełkująca z zarodnika, który
przykleił się do oskórka owada, strzępka infekcyjna wydziela enzym trawiący chitynę i dzięki
temu przedostaje się do wnętrza owada, gdzie odżywia się jego tkankami i się rozrasta.
Strzępki, które przerosły ciało ofiary, wyrzucają tysiące zarodników. W niesprzyjających
warunkach owadomorki, po połączeniu fragmentów strzępek (gametangiów), wykształcają
przetrwalne struktury – zygospory (zarodniki przetrwalne). Rozwój owadomorków jest
w pełni zsynchronizowany z pojawianiem się poszczególnych pokoleń owadów żywicieli
i poszczególnych form rozwojowych owadów. Większość tych grzybów atakuje wybrane
gatunki owadów, często – tylko ich wybrane formy rozwojowe.
Na podstawie: www. greenclean.pl/owadomorki
7.1. (0–1)
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Owadomorki rozmnażają się bezpłciowo przez zarodniki konidialne.
P
F
2.
Rozmnażanie płciowe owadomorków służy wytworzeniu ich form przetrwanych.
P
F
3.
Większość owadomorków odznacza się wysoką specyficznością względem żywiciela.
P
F
7.2. (0–1)
Odwołując się do cech owadomorków, przedstaw ich możliwe wykorzystanie w gospodarce człowieka.
