"Nowa" matura z biologii 2019 - proponowane odpowiedzi
Przygotowałem dla Was moje własne propozycje odpowiedzi na tegoroczne zadania maturalne z biologii. Mam nadzieję, że będą uznawane również przez klucz oficjalny i znajdziecie tutaj także swoje własne odpowiedzi ;)
Zadanie 1.1 (0-1)
Podjednostki rybosomalne składane są z białek i rRNA w obrębie jąderek, gdzie następuje transkrypcja rRNA, stąd potrzeba utworzenia dużej liczby rybosomów w komórkach trzustki wiąże się z lepszym rozwinięciem, a zatem lepszą widocznością, jąderek.
Zadanie 1.2 (0-1)
Trzustka w swoich komórkach produkuje enzymy białkowe wydzielane do przewodu pokarmowego, a białka wydzielane poza obręb komórki syntetyzowane są na rybosomach szorstkiej siateczki cytoplazmatycznej, tak aby mogły znaleźć się w jej cysternach, skąd zostaną przetransportowane w pęcherzykach w kierunku błony komórkowej. Białka syntetyzowane na rybosomach cytoplazmatycznych pozostają zawieszone w cytoplazmie i nie trafiają poza komórkę.
Zadanie 1.3 (0-1)
Rybosomy występujące w cytozolu i w mitochondriach różnią się stałą sedymentacji. Rybosomy z cytozolu określa się mianem rybosomów 80S zaś te z mitochondriów mianem 70S, są one mniejsze i podobne do rybosomów bakteryjnych.
Zadanie 2.1 (0-2)
| Proces na schemacie A | Proces na schemacie B | |
|---|---|---|
| Fotosystemy, które uczestniczą w tych procesach | PS I | PS I i PS II |
| Fotoliza wody (zachodzi / nie zachodzi) | nie zachodzi | zachodzi |
| Wszystkie produkty | ATP | ATP, NADPH + H+, O2 (tlen) |
Zadanie 2.2 (0-1)
W przypadku cyklicznego transportu elektronów następuje synteza jedynie ATP, nie powstaje natomiast NADPH + H+, który oprócz ATP, jest produktem niecyklicznego transportu elektronów. ATP dostarcza jedynie energii do reakcji syntezy jednak, aby doszło do syntezy związków organicznych ze związków nieorganicznych potrzebny jest również NADPH + H+ stanowiący siłę redukcyjną w tym procesie (w cyklu Calvina).
Zadanie 2.3 (0-1)
1. - F* - istnieją pewne wątpliwości, patrz komentarz 37, 38 i 39 pod artykułem
2. - P
3. - F
Zadanie 3.1 (0-1)
1. - P
2. - P
3. - P
Zadanie 3.2 (0-1)
| Czas trwania dnia i nocy | Stężenie fitochromu P730 (wysokie / niskie) |
Wpływ danego stężenia P730 na przejście RKD w fazę generatywną | Reakcja fotoperiodyczna RKD |
|---|---|---|---|
| długa noc, krótki dzień | niskie | stymulacja | zakwitanie |
| krótka noc, długi dzień | wysokie | brak stymulacji | brak zakwitania |
Zadanie 4.1 (0-1)
Odpowiedź: C3
Zadanie 4.2 (0-1)
Odpowiedź: D
Zadanie 5.1 (0-1)
Odpowiedź: A i C
Zadanie 5.2 (0-1)
Zestaw B jest zestawem kontrolnym dla (zestawu A / zestawu C / zestawu D), natomiast zestaw D to zestaw (kontrolny / badawczy) dla (zestawu A / zestawu B / zestawu C).
Zadanie 5.3 (0-1)
Zestaw doświadczalny: B
Wyjaśnienie: W zestawie tym wystąpił największy ubytek wody ze względu na najintensywniejsze zachodzenie procesu transpiracji. Złożyła się na to niska wilgotność powietrza sprzyjająca transpiracji oraz brak zamknięcia aparatów szparkowych przez działanie kwasu abscysynowego, którego w tym zestawie nie podano.
Zadanie 6.1 (0-1)
W opisywanej terapii fagowej wykorzystywane są przede wszystkim bakteriofagi przeprowadzające cykl lityczny, ponieważ w cyklu tym, w przeciwieństwie do cyklu lizogenicznego, komórki bakteryjne są niszczone w wyniku namnażania wirusa, co jest celem tego typu terapii.
Zadanie 6.2 (0-1)
Bakteriofagi posiadają białkowy kapsyd, który w niskim pH mógłby ulec denaturacji, co doprowadziłoby do utraty jego funkcji i niemożności adhezji i penetracji do komórek bakteryjnych.
Zadanie 6.3 (0-1)
1. - F
2. - P
3. - P
Zadanie 6.4 (0-1)
cholera gruźlica malaria odra świnka tężec
Zadanie 7 (0-2)
| Rysunek | Nazwa rodzajowa gatunku | Numer opisu gatunku |
|---|---|---|
| A | cis | 4 |
| B | jałowiec | 2 |
Zadanie 8.1 (0-1)
Obecność endofitów redukuje negatywny wpływ zakażenia fitoftorą na liście u kakaowca.
Zadanie 8.2 (0-1)
Strzępki troficzne grzybni workowców są (haploidalne / diploidalne), powstają na nich lęgnie i plemnie, w których po (mitozie / mejozie) tworzą się liczne jądra komórkowe, łączące się po procesie płciowym w pary jąder sprzężonych. W zarodniach, po kariogamii i kolejnych podziałach, powstają zarodniki workowe, które są (mitosporami / mejosporami).
Zadanie 8.3 (0-1)
Odpowiedź: C
Zadanie 9.1 (0-1)
1. - P
2. - F
3. - P * - istnieją pewne wątpliwości, patrz komentarz #14 i #15 pod artykułem
Zadanie 9.2 (0-1)
Żywicielem ostatecznym jest mucha tse-tse, ponieważ to w jej organizmie dochodzi do rozmnażania płciowego świdrowca gambijskiego.
Zadanie 9.3 (0-1)
W organizmie ssaków występuje forma 2n świdrowca, ponieważ powstaje ona zazwyczaj w wyniku zapłodnienia zachodzącego w organizmie muchy tse-tse, z której jest ona przenoszona na człowieka.
Zadanie 9.4 (0-1)
Układ odpornościowy człowieka rozpoznaje obce antygeny na powierzchni świdrowca w postaci białka VGS, którym jest on pokryty i przeciwko nim produkuje przeciwciała, jednakże antygeny te zmieniają się w kolejnych pokoleniach pasożyta co prowadzi do nieskuteczności uprzednio wytworzonej linii przeciwciał i konieczności rozpoznania antygenów przez układ odpornościowy od nowa. To znacznie utrudnia skuteczne i całkowite wyeliminowanie pasożyta przez układ odpornościowy.
Zadanie 10.1 (0-1)
Odpowiedź: A, C, E, F
Zadanie 10.2 (0-1)
Pajęczakiem jest gatunek D, ponieważ posiada on 4 pary odnóży krocznych.
lub nie posiada on pary czułek charakterystycznych dla większości przedstawicieli pozostałych grup stawonogów.
Zadanie 11.1 (0-1)
Odpowiedź: Oddychanie komórkowe tlenowe
Zadanie 11.2 (0-1)
Gruba warstwa podskórnej tkanki tłuszczowej niedźwiedzi polarnych stanowi dodatkową barierę termoizolacyjną zapobiegającą nadmiernej utracie ciepła organizmu, co jest szczególnie istotne w zimnym klimacie w jakim żyją.
Zadanie 11.3 (0-1)
Występowanie niedźwiedzi polarnych jest ograniczone dostępnością lodu morskiego, podczas gdy proces globalnego ocieplenia prowadzi do topnienia pokrywy lodowej i zmniejszania się obszarów występowania tych zwierząt. Działania prowadzące do ograniczenia globalnego ocieplenia ograniczając proces topnienia pokrywy lodowej przyczyniają się tym samym do zachowania obszarów występowania niedźwiedzi polarnych i ochrony populacji tego gatunku.
Zadanie 12.1 (0-1)
- stopień zatrucia pacjenta: bardzo ciężki
- przybliżony czas, w którym pacjent był narażony na działanie CO – przy założeniu, że nie wykonywał żadnego wysiłku fizycznego: 3 godziny
Zadanie 12.2 (0-1)
Wysiłek fizyczny skraca czas, po którym występują objawy zatrucia czadem, ponieważ prowadzi on do zwiększenie wentylacji płuc i przyspieszenia krążenia płucnego, co sprzyja zwiększonemu przyswajaniu CO. Jednocześnie wysiłek fizyczny zwiększa zapotrzebowanie organizmu na tlen, co przy upośledzonym przez CO jego transporcie we krwi / wypieraniu tlenu z hemoglobiny przez CO (przez większe od tlenu powinowactwo CO do hemoglobiny), sprzyja wcześniejszemu zużyciu jego rezerw i pojawieniu się objawów zatrucia.
Zadanie 13 (0-2)
- Zwiększona pojemność minutowa serca prowadzi do zwiększenia przepływu kwi przez płuca, pozwalając na szybszy i skuteczniejszy transport ciepła z wnętrza ciała i oddanie go do otoczenia wraz z wydychanym powietrzem.
- Pogłębione i przyspieszone oddechy zwiększają sprawność wymiany gazu ogrzanego w płucach na chłodniejsze powietrze z otoczenia, a także zwiększa parowanie wody z dróg oddechowych, prowadząc tym samym do zwiększenia utraty ciepła organizmu.
Zadanie 14.1 (0-1)
Fragment Fab (1.) wiąże się specyficznie z określonymi antygenami.
Fragment Fc (3.) przyłącza się do receptorów w błonie komórkowej komórek efektorowych układu odpornościowego.
Zadanie 14.2 (0-1)
Odpowiedź: 4
Zadanie 14.3 (0-1)
Odpowiedź: B 4.
Zadanie 15 (0-2)
- Z dwóch rodzajów komórek światłoczułych – czopków i pręcików – w siatkówce ludzkiego oka dominują (czopki / pręciki), które umożliwiają widzenie (barwne / w odcieniach szarości).
- Wysoką rozdzielczość obrazu, czyli większą szczegółowość, zapewniają (czopki / pręciki), ponieważ każdy z nich łączy się (z jednym neuronem / z kilkoma neuronami).
Zadanie 16.1 (0-1)
Częstość występowania allelu a:
20 + 160 + 320 = 500 osobników ogółem
q2 = 20/500 = 0,04 ⇒ q = 0,04 = 0,2
Częstość występowania allelu A:
p + q =1 ⇒ p = 1 - 0,2 = 0,8
Zadanie 16.2 (0-1)
1. - T
2. - T
3. - T
Zadanie 17.1 (0-1)
Odpowiedź: B. 2.
Zadanie 17.2 (0-1)
W przypadku gdy komórka znajdzie się w środowisku, w którym ma dostęp do odpowiedniej ilości tryptofanu, cząsteczki tryptofanu łącząc się z nieaktywnymi białkami represorowymi doprowadzą do ich aktywacji, dzięki czemu będą mogły przyłączać się do obszaru operatora blokując tym samym transkrypcję genów zawartych w operonie tryptofanowym przez polimerazę RNA. Doprowadzi to do braku mRNA, na podstawie którego powstały by białka enzymatyczne szlaku syntezy tryptofanu i wygaszenia endogennej syntezy tego aminokwasu.
Zadanie 17.3 (0-1)
W przypadku opisywanej w treści zadania mutacji białko represorowe nie będzie mogło ulec aktywacji przez cząsteczki tryptofanu, przez co operon tryptofanowy będzie stale ulegał ekspresji, nawet w przypadku nadmiaru tryptofanu w komórce (intensywność ekspresji nie będzie ulegała zmianom zależnym od stężenia tryptofanu w komórce).
Zadanie 18.1 (0-1)
Geny warunkujące grupy krwi układu AB0 i MN nie są ze sobą sprzężone, ponieważ leżą na różnych chromosomach (odpowiednio chromosomie 9 i 4).
Zadanie 18.2 (0-1)
Genotyp matki: IAIBLNLN
Genotyp ojca: iiLMLM
Zadanie 18.3 (0-1)
Odpowiedź: C. 50%
Krzyżówka:
| IALN | IBLN | |
| iLM | IAiLNLM | IBiLNLM |
Zadanie 19.1 (0-2)
- zarówno zmienność genetyczna: osobniki wysiane z nasion na poletku doświadczalnym o średniej wilgotności charakteryzowały się różnicą wzrostu - osobniki z nasion populacji bagiennej były wyższe. Świadczy to o przekazaniu genetycznych predyspozycji do różnic w wysokości, które ujawniają się niezależnie od środowiska życia.
- jak i zmienność środowiskowa (fenotypowa): populacja babki z klifu nadmorskiego miała dużo mniejszą wysokość w naturalnym środowisku występowania niż populacja jej potomna wysiana na glebie średniej wilgotności, co świadczy o dużym wpływie środowiska na wysokość populacji klifowej babki nadmorskiej.
Zadanie 19.2 (0-1)
1. - T
2. - N
3. - N
Zadanie 20.1 (0-1)
Ekstensywne wypasanie bydła prowadzi do zwiększenia różnorodności gatunkowej w naturalnym zbiorowisku trawiastym Ameryki Południowej (typu pampa).
Zadanie 20.2 (0-1)
Zgryzanie roślin przez bydło zapobiega zarastaniu zbiorowiska trawiastego przez gatunki szybko rosnące, które mogłyby skutecznie konkurować z pozostałymi gatunkami roślin, prowadząc do ich wyparcia i zmniejszenia różnorodności gatunkowej zbiorowiska.
Zadanie 21.1 (0-1)
1. - P
2. - F
3. - F
Zadanie 21.2 (0-1)
Liczba poziomów troficznych w ekosystemie jest ograniczona ze względu na straty energii na każdym poziomie troficznym, przez co poziomy najwyżej położone mają ograniczone zasoby do wykorzystania i nie mogą rozwinąć się na tyle dobrze, aby stanowić podstawę wyżywienia kolejnego poziomu.
Zadanie 22.1 (0-1)
Czerpanie wody z zasobu wód podziemnych w opisanym rejonie zagrażałoby populacji karbieńca diablego ponieważ mogłoby doprowadzić do obniżenia poziomu wody w zbiorniku i odsłonięcia płytko położonej półki skalnej będącej miejscem żerowania i rozmnażania się tego gatunku.
Zadanie 22.2 (0-1)
Odpowiedź: A. 1.
Zadanie 23 (0-2)
- Szkielet skrzydła ptaka i szkielet skrzydła nietoperza są (homologiczne / analogiczne), ponieważ mają (wspólne / różne) pochodzenie oraz plan budowy.
- Powierzchnie nośne umożliwiające aktywny lot ptaka i nietoperza są (homologiczne / analogiczne), ponieważ powstały (niezależnie / tylko raz) w toku ewolucji.
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
Komentarze
Kuba.98
11.05.2019 - 15:11
Dzień dobry,
jak Pan uważa jeżeli w zadaniu 11.3 odwołałem się tylko do zmniejszenia siedlisk niedźwiedzi polarnych, co spowoduje zmniejszoną rozrodczość tych zwierząt byłoby to zaliczone? Nic nie wspomniałem na temat zdobywania pokarmu na lądzie.
Dawid Pawlos
11.05.2019 - 20:40
Dzień dobry,
osobiście uważam tą odpowiedź za wystarczającą. Logicznym jest moim zdaniem, że niedźwiedzie muszą zdobywać pokarm, a będą to robić tylko w dogodnym dla siebie siedlisku. Istotnym zatem jest zaznaczenie, że miejscem występowania niedźwiedzia jest lód morski, stąd działania mające na celu ograniczenie utraty siedlisk tego ssaka będą jednocześnie sprzyjać ochronie jego populacji. Co zaś będzie w kluczu oficjalnym zobaczymy ;)
Kuba.98
14.05.2019 - 2:12
Mam pytanie do zad 1.2. czy jeżeli napisałem, że białka powstające na rybosomach siateczki będą ulegały procesowi wstępnej obróbki potranslacyjnej, a białka powstające na wolnych rybosomach w cytozolu nie, to może to być zaliczone?
Dawid Pawlos
14.05.2019 - 18:03
Niestety taka odpowiedź nie będzie zaliczona. Po pierwsze modyfikacjom potranslacyjnym mogą ulegać również białka powstające na wolnych rybosomach w cytozolu. Po drugie, Twoja odpowiedź nie wyjaśnia dlaczego akurat w trzustce znaczna część białek jest syntetyzowana na siateczce szorstkiej, a o to chodziło w pytaniu.