Chemia - Matura Czerwiec 2023, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 2.
Dwa pierwiastki oznaczone literami X i E należą do tego samego okresu. Wiadomo, że w stanie podstawowym:
- atom pierwiastka X ma w zewnętrznej powłoce cztery elektrony sparowane i dwa niesparowane
- stan energetyczny niesparowanych elektronów atomu pierwiastka X opisują główna liczba kwantowa 𝑛 = 4 i poboczna liczba kwantowa 𝑙 = 1
- w atomie pierwiastka E liczba elektronów, które mogą brać udział w tworzeniu wiązań, jest taka sama jak w atomie pierwiastka X, jednak są one rozmieszczone na powłokach opisanych różnymi wartościami głównej liczby kwantowej 𝑛.
Pierwiastki X i E mogą przyjmować w związkach chemicznych różne stopnie utlenienia.
2.1. (0–1)
Napisz najwyższy i najniższy stopień utlenienia, jaki może przyjmować pierwiastek X w związkach chemicznych.
Najwyższy stopień utlenienia:
Najniższy stopień utlenienia:
2.2. (0–1)
Przeprowadzono doświadczenie, którego wynik przedstawiono w tabeli. Znakiem + oznaczono te układy, w których zaobserwowano objawy reakcji.
| NaOH (aq) | HCl (aq) | H2O | |
|---|---|---|---|
| Tlenek I | + | + | |
| Tlenek II | + | + | |
| Tlenek III | + |
Napisz wzory trzech różnych tlenków pierwiastka E, spełniających podane warunki.
Tlenek I:
Tlenek II:
Tlenek III:
Rozwiązanie
2.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie najwyższego i najniższego stopnia utlenienia selenu
w związkach chemicznych.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Najwyższy stopień utlenienia: (+)VI
Najniższy stopień utlenienia: –II
2.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie wzorów trzech tlenków chromu spełniających podane warunki.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Tlenek I: Cr2O3
Tlenek II: CrO3
Tlenek III: CrO
