Chemia - Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 30.
Poniżej przedstawiono ciąg przemian chemicznych, w wyniku których ze związku I otrzymano związek IV. Związek I to homolog benzenu. Jego cząsteczka zbudowana jest z siedmiu atomów węgla.
Związki II–IV są głównymi produktami organicznymi przemian opisanych schematem.
30.1. (0–1)
Napisz wzory półstrukturalne (grupowe) lub uproszczone związków I i II.
| Wzór związku I | Wzór związku II |
|---|---|
| |
|
30.2. (0–1)
Określ typ reakcji (addycja, eliminacja, substytucja) oraz mechanizm (elektrofilowy, nukleofilowy, rodnikowy) reakcji 2. i 3.
| Typ reakcji | Mechanizm reakcji | |
|---|---|---|
| reakcja 2. | ||
| reakcja 3. |
30.3. (0–1)
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji 3. Związki organiczne przedstaw za pomocą wzorów półstrukturalnych (grupowych) lub uproszczonych.
Rozwiązanie
30.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podanie dwóch wzorów.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
30.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podanie typów i mechanizmów reakcji.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
| Typ reakcji | Mechanizm reakcji | |
|---|---|---|
| reakcja 2. | substytucja | rodnikowy |
| reakcja 3. | substytucja | nukleofilowy |
30.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne napisanie w formie cząsteczkowej równania reakcji.
0 p. – za błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki
stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Uwaga! Dopuszcza się zapis równania reakcji z zastosowaniem izomeru orto lub meta, jeżeli zdający podał jego wzór jako wzór związku II w zadaniu 30.1.
Uwaga! Dopuszcza się zapis równania reakcji z zastosowaniem di- lub trichloropochodnej nitrotoluenu:
lub
