Chemia - Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22.
Halogenopochodne alkanów, w cząsteczkach których dwa atomy halogenu znajdują się w pozycji 1 i 2, czyli 1,2-dihalogenki alkanów, można otrzymać w reakcji halogenu (bromu lub chloru) i odpowiedniego alkenu. Jeżeli 1,2-dihalogenek alkanu podda się – w środowisku bezwodnym – działaniu nadmiaru mocnej zasady, następuje dwukrotna eliminacja halogenowodoru, co prowadzi do utworzenia alkinu.
Napisz równania reakcji prowadzących do otrzymania pent-1-ynu z odpowiedniego alkenu opisaną powyżej metodą. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych.
Otrzymywanie dibromopochodnej:
Otrzymywanie pent-1-ynu (z udziałem KOH):
Rozwiązanie
Zasady oceniania
2 pkt – poprawne napisanie obu równań reakcji – z zastosowaniem wzorów półstrukturalnych
(grupowych) związków organicznych.
1 pkt – poprawne napisanie jednego równania reakcji – z zastosowaniem wzorów
półstrukturalnych (grupowych) związków organicznych.
0 pkt – odpowiedź niepoprawna albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Otrzymywanie dibromopochodnej:
Otrzymywanie pent-1-ynu:
Uwaga: Należy pozytywnie ocenić odpowiedź, w której zdający napisze dwa równania reakcji ilustrujące kolejne eliminacje cząsteczek HBr z uwzględnieniem reguły Zajcewa:
