Oto lista zadań maturalnych z danego działu biologii. Aby skorzystać z dodatkowych opcji, uniknąć duplikatów zadań lub wybrać zadania z pozostałych działów kliknij poniżej.
Mchy rosnące na dnie lasu pełnią funkcję retencyjną: wchłaniają duże ilości wody, zatrzymują ją przez długi czas i ograniczają jej parowanie z powierzchni pokrywy glebowej. Dzięki temu gleba utrzymuje odpowiednią wilgotność.
Ulistnione gametofity mchów zwykle tworzą gęste darnie. Poniższa fotografia, wykonana za pomocą mikroskopu optycznego, przedstawia przekrój poprzeczny liścia należącego do płonnika pospolitego.
Źródło: Z. Podbielkowski, I. Rejment-Grochowska, A. Skirgiełło, Rośliny zarodnikowe, Warszawa 1986;
zdjęcie: Wikimedia Commons.
5.1. (0–1)
Wykaż związek między budową gametofitów mchów a funkcją retencyjną mchów w środowisku.
5.2. (0–1)
Poniższe fotografie (1–5) przedstawiają pięć różnych gatunków roślin.
Przemianie pokoleń u roślin towarzyszą przemiana faz jądrowych i podział redukcyjny –
mejoza. W wyniku mejozy u roślin powstają zarodniki.
Na poniższej ilustracji przedstawiono mech oraz paproć. Obydwa gatunki zilustrowano
w fazie rozwojowej, w której gametofit jest połączony ze sporofitem. Poszczególne pokolenia
mchu oraz paproci oznaczono na ilustracji literami A–D.
Uwaga: na ilustracji nie zachowano proporcji wielkości.
Na podstawie: E. Step, Wayside and Woodland Blossoms.
A Pocket Guide to British Wild Flowers for the Country Rambler, Londyn 1895.
Fotografia: University of Wisconsin–Madison Botany Department Teaching Collection.
6.1. (0–1)
Rozpoznaj na powyższej ilustracji gametofit mchu oraz gametofit paproci – wpisz
w odpowiednie miejsca oznaczenia literowe wybrane spośród A–B oraz C–D.
Gametofit mchu:
Gametofit paproci:
6.2. (0–2)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące mejozy są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli
stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
1.
Redukcja liczby chromosomów zachodzi podczas I podziału mejotycznego.
P
F
2.
Proces crossing-over zachodzi podczas metafazy I.
P
F
3.
W wyniku mejozy zmniejsza się liczba cząsteczek DNA zawartych w jądrze komórkowym.
Przemianie pokoleń u roślin towarzyszą przemiana faz jądrowych i podział redukcyjny –
mejoza. W wyniku mejozy u roślin powstają zarodniki.
Na poniższej ilustracji przedstawiono mech oraz paproć. Obydwa gatunki zilustrowano
w fazie rozwojowej, w której gametofit jest połączony ze sporofitem. Poszczególne pokolenia
mchu oraz paproci oznaczono na ilustracji literami A–D.
Uwaga: na ilustracji nie zachowano proporcji wielkości.
Na podstawie: E. Step, Wayside and Woodland Blossoms.
A Pocket Guide to British Wild Flowers for the Country Rambler, Londyn 1895.
Fotografia: University of Wisconsin–Madison Botany Department Teaching Collection.
6.1. (0–1)
Rozpoznaj na powyższej ilustracji gametofit mchu oraz gametofit paproci – wpisz
w odpowiednie miejsca oznaczenia literowe wybrane spośród A–B oraz C–D.
Gametofit mchu:
Gametofit paproci:
6.2. (0–2)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące mejozy są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli
stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
1.
Redukcja liczby chromosomów zachodzi podczas I podziału mejotycznego.
P
F
2.
Proces crossing-over zachodzi podczas metafazy I.
P
F
3.
W wyniku mejozy zmniejsza się liczba cząsteczek DNA zawartych w jądrze komórkowym.
Bezlist (Buxbaumia) to wyjątkowy rodzaj mchów należący do prątników, występujący m.in. w polskich lasach. Gametofity męskie bezlistu są bardzo drobne – widoczne tylko pod mikroskopem. Gametofity żeńskie mają nierozgałęzioną łodyżkę, nieprzekraczającą 1 mm długości. Listki gametofitu żeńskiego zanikają podczas dojrzewania sporofitu i przekształcają się w nitkowate twory. Sporofit bezlistu osiąga do 2 cm wysokości i jest dobrze widoczny – na czerwonej secie znajduje się duża puszka zarodni, która przynajmniej na początku rozwoju jest zielona.
Na poniższym zdjęciu są widoczne dwa sporofity bezlistu.
Na podstawie: siedliska.gios.gov.pl Fotografia: H.J. van der Kolk, Buxbaumia […], „Buxbaumiella” 99, 2014.
6.1. (0–1)
Na podstawie przedstawionych informacji wykaż, że dojrzały sporofit bezlistu pozyskuje związki organiczne niezależnie od gametofitu, z którego wyrasta.
6.2. (0–1)
Określ, czy gametofit bezlistu jest rośliną jednopienną, czy – dwupienną. Odpowiedź uzasadnij.
6.3. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby w poprawny sposób opisywały przemianę pokoleń mchów. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.
Gametofity męskie mchów są (haploidalne / diploidalne) i wytwarzają plemniki zapładniające komórki jajowe, wytworzone w rodni gametofitu żeńskiego. Z zygoty rozwija się sporofit, wytwarzający w zarodni (identyczne / różne) genetycznie zarodniki.
Bezlist (Buxbaumia) to wyjątkowy rodzaj mchów należący do prątników, występujący m.in. w polskich lasach. Gametofity męskie bezlistu są bardzo drobne – widoczne tylko pod mikroskopem. Gametofity żeńskie mają nierozgałęzioną łodyżkę, nieprzekraczającą 1 mm długości. Listki gametofitu żeńskiego zanikają podczas dojrzewania sporofitu i przekształcają się w nitkowate twory. Sporofit bezlistu osiąga do 2 cm wysokości i jest dobrze widoczny – na czerwonej secie znajduje się duża puszka zarodni, która przynajmniej na początku rozwoju jest zielona.
Na poniższym zdjęciu są widoczne dwa sporofity bezlistu.
Na podstawie: siedliska.gios.gov.pl Fotografia: H.J. van der Kolk, Buxbaumia […], „Buxbaumiella” 99, 2014.
6.1. (0–1)
Na podstawie przedstawionych informacji wykaż, że dojrzały sporofit bezlistu pozyskuje związki organiczne niezależnie od gametofitu, z którego wyrasta.
6.2. (0–1)
Określ, czy gametofit bezlistu jest rośliną jednopienną, czy – dwupienną. Odpowiedź uzasadnij.
6.3. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby w poprawny sposób opisywały przemianę pokoleń mchów. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.
Gametofity męskie mchów są (haploidalne / diploidalne) i wytwarzają plemniki zapładniające komórki jajowe, wytworzone w rodni gametofitu żeńskiego. Z zygoty rozwija się sporofit, wytwarzający w zarodni (identyczne / różne) genetycznie zarodniki.
Mchy pokrywają glebę dużymi, zwartymi darniami.
Na zdjęciu przedstawiono fragment pewnej komórki mchu złotowłosa strojnego. Literami
oznaczono:
m – mitochondria, v – wakuole, c – chloroplasty, g – krople tłuszczu zawarte w cytoplazmie.
Przeprowadzono obserwację, której celem było określenie odporności złotowłosa strojnego
na niską temperaturę. Wiosną i zimą zmierzono zawartość chlorofilu i aktywność
fotosyntetyczną tkanki, której komórkę przedstawiono na powyższym zdjęciu.
Na podstawie: N. Ljube, M. Wrischer, T. Prebeg, Z. Devide. Structural changes [...] of the moss Polytrichum
formosum [...], „Acta Bot. Croat.” 64, 2005.
4.1. (0–1)
Określ, czy na zdjęciu przedstawiono komórkę dojrzałego sporofitu, czy – gametofitu
złotowłosa strojnego. Odpowiedź uzasadnij – podaj jedną, widoczną na zdjęciu, cechę
budowy charakterystyczną dla tego pokolenia.
4.2. (0–1)
Wybierz i zaznacz właściwe dokończenie zdania spośród A–B oraz jego poprawne
uzasadnienie wybrane spośród 1.–3.
Na podstawie wyników obserwacji można stwierdzić, że złotowłos strojny
A.
jest odporny na niską temperaturę,
ponieważ
1.
w temperaturze poniżej 0°C w komórkach ustaje fotosynteza.
2.
zimą gametofit zamiera i nie może zachodzić fotosynteza.
B.
nie jest odporny na niską temperaturę,
3.
zimą fotosynteza zachodzi na poziomie tylko niewiele niższym niż wiosną.
4.3. (0–2)
Wykaż, że mszaki
przyczyniają się do ochrony gleby przed erozją spowodowaną wiatrem:
W celu zbadania struktury populacji dwupiennego mchu płonnika pospolitego (Polytrichum commune) wycięto z podłoża, jego naturalnego stanowiska w lesie, kilka kwadratów o boku
15 cm. Pobranie materiału badawczego nastąpiło pod koniec lata, gdy na ulistnionych pędach
rozwinięte już były sporofity. Ulistnione pędy tego mchu to zazwyczaj pojedyncze łodyżki.
Następnie nożyczkami ścięto blisko podłoża wszystkie pędy płonnika i rozdzielono
je na następujące grupy: pędy żeńskie, pędy męskie i niedojrzałe, pędy rozgałęzione i martwe.
Na podstawie przeprowadzonego badania można określić niektóre cechy populacji
np. liczebność, zagęszczenie, strukturę przestrzenną.
a)
Podaj cechę pozwalającą odróżnić makroskopowo zapłodnione gametofity żeńskie od wszystkich pozostałych.
b)
Spośród wymienionych w tekście cech populacji, które można określić na podstawie przeprowadzonego badania, wybierz i zdefiniuj dwie.
Zgłaszanie uwagi / błędu
Aktywuj BiologHelp+ i uzyskaj pełny dostęp do dodatkowych funkcji serwisu
