Na schemacie przedstawiono hormonalną kontrolę gospodarki wapniowej w organizmie
człowieka. Cyframi 1 i 2 oznaczono poziom wapnia we krwi, a literami X i Y – hormony
kontrolujące ten poziom.
Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008.
Wybierz spośród A–D i zaznacz odpowiedź, w której oznaczeniom cyfrowym i literowym
na schemacie przyporządkowano właściwe opisy.
1 – niski, 2 – wysoki, X – parathormon, Y – kalcytonina
1 – wysoki, 2 – niski, X – parathormon, Y – kalcytonina
1 – wysoki, 2 – niski, X – kalcytonina, Y – parathormon
1 – niski, 2 – wysoki, X – kalcytonina, Y – parathormon
W operonie tryptofanowym znajduje się pięć otwartych ramek odczytu (trpA–trpE) kodujących
podjednostki enzymów uczestniczących w syntezie tryptofanu u bakterii.
Do sekwencji regulatorowych należy promotor, który znajduje się przed sekwencjami
kodującymi trpA–trpE i stanowi miejsce wiązania polimerazy RNA. Obok promotora znajduje
się operator, do którego przyłącza się aktywny represor. Białko represorowe jest aktywowane
poprzez przyłączenie cząsteczki tryptofanu.
Na schemacie przedstawiono działanie operonu tryptofanowego w sytuacji, gdy komórka
bakterii nie ma odpowiedniej ilości tego aminokwasu.
Na podstawie: E. Solomon, L. Berg, D. Martin, Biologia, Warszawa 2016.
17.1. (0–1)
Zaznacz poprawne dokończenie zdania – wybierz odpowiedź spośród A–B oraz
odpowiedź spośród 1.–2.
Operon tryptofanowy podlega regulacji
A.
pozytywnej,
a cząsteczka tryptofanu pełni w nim funkcję
1.
induktora.
B.
negatywnej,
2.
korepresora.
17.2. (0–1)
Opisz, korzystając z powyższego schematu, w jaki sposób będzie działać operon
tryptofanowy w sytuacji, gdy komórka bakterii znajdzie się w środowisku, w którym ma
dostęp do odpowiedniej ilości tryptofanu.
17.3. (0–1)
Na podstawie schematu określ, jak zmieni się funkcjonowanie operonu tryptofanowego
na skutek mutacji w genie kodującym białko represorowe, której efektem jest
uniemożliwienie przyłączenia się cząsteczki tryptofanu do tego białka.
Narządy zmysłów dzięki obecności w nich odpowiednich receptorów są zdolne do odbierania
różnego rodzaju bodźców i do przekształcania ich w impulsy nerwowe.
Każdemu z wymienionych narządów zmysłów (A–C) przyporządkuj jeden rodzaj
odbieranego bodźca wybrany spośród 1.–4.
chemiczne
termiczne
mechaniczne
świetlne
A. narząd słuchu: B. narząd smaku: C. narząd wzroku:
W procesie replikacji DNA bierze udział m.in. prymaza – enzym, który katalizuje syntezę
starterów będących krótkimi odcinkami RNA, komplementarnymi do matrycowego DNA.
Łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR) naśladuje replikację DNA i służy do powielania
fragmentu DNA bez udziału komórek – w probówce.
Na poniższym schemacie przedstawiono proces dobudowywania komplementarnej nici
w czasie replikacji DNA w komórce.
Na podstawie: http://faculty.samford.edu/~djohnso2/44962w/405/06/CELL4e-Fig-06-04-0.jpg
18.1. (0–1)
Podaj, używając symboli: A, T, C, G, U, sekwencje nukleotydowe fragmentu nici RNA
i fragmentu nici DNA, które zaznaczono klamrami na rysunku C.
RNA: 5’ 3’ DNA: 5’ 3’
18.2. (0–1)
Wybierz spośród A–D i zaznacz prawidłowe dokończenie poniższego zdania.
Replikacja DNA jądrowego zachodzi w czasie cyklu komórkowego podczas
fazy G1.
fazy S.
fazy G2.
fazy M.
18.3. (0–1)
Podaj nazwę wiązań występujących w cząsteczce DNA, które są rozrywane podczas
replikacji przy udziale helikazy, oraz nazwę czynnika, który powoduje ich rozerwanie
podczas przebiegu PCR.
Nazwa wiązań:
Nazwa czynnika:
18.4. (0–1)
Spośród wymienionych poniżej przykładów A–D wybierz i zaznacz ten, do którego
niezbędne jest zastosowanie techniki PCR.
Diagnostyka zespołu Turnera u noworodków.
Określanie oporności szczepów bakterii na dany antybiotyk.
Oznaczanie poziomu TSH (hormonu tyreotropowego) we krwi pacjenta.
Ustalanie tożsamości przestępcy na podstawie śladowej ilości materiału genetycznego.
Babka nadmorska (Plantago maritima) w środowisku naturalnym występuje na siedliskach
o różnej wilgotności, m.in. na bagnach, a także na murawach porastających klify nadmorskie.
Zbadano wysokość roślin babki w obu populacjach na stanowiskach naturalnych, a następnie
nasiona zebrane z roślin populacji bagiennej i klifowej wysiano na poletku doświadczalnym
o średniej wilgotności gleby. Po pewnym czasie zmierzono wysokość wyhodowanych roślin.
W tabeli przedstawiono wyniki badań.
Siedlisko populacji babki nadmorskiej
Średnia wysokość roślin [cm]
na stanowisku naturalnym
hodowanych na poletku doświadczalnym
bagno
35,0
31,5
murawa z klifu nadmorskiego
7,5
20,7
Na podstawie C.J. Krebs, Ekologia, Warszawa 2011.
19.1. (0–2)
Uzasadnij, uwzględniając wyniki badań, że przyczyną różnic w wysokości roślin babki
nadmorskiej w badanych populacjach naturalnych jest
zarówno zmienność genetyczna:
jak i zmienność środowiskowa (fenotypowa):
19.2. (0–1)
Oceń, czy na podstawie przedstawionych wyników badań można sformułować wnioski
podane w tabeli. Zaznacz T (tak), jeśli wniosek wynika z tych badań, albo N (nie) – jeśli
z nich nie wynika.
1.
Babka nadmorska ma szeroki zakres tolerancji pod względem wilgotności siedliska.
T
N
2.
Populacje babki nadmorskiej z bagien i z klifów należy zaklasyfikować do dwóch odrębnych gatunków.
T
N
3.
Dla babki nadmorskiej optymalne jest siedlisko o średniej wilgotności.
Na schemacie przedstawiono łuk odruchowy, czyli drogę, jaką przebywa impuls nerwowy
podczas reakcji odruchowej.
Na podstawie: http://www.examnnotes.com/Physiology/images/reflexaction.jpg
a)
Zaznacz kierunek przepływu impulsów nerwowych w przedstawionym łuku odruchowym. Dorysuj grot strzałki do każdego z odcinków znajdujących się na rysunku.
b)
Wybierz spośród A–C i zaznacz nazwę neuronu oznaczonego na schemacie literą X.
Na schemacie przedstawiono mechanizm hormonalnej kontroli aktywności gonad męskich.
Na podstawie: N.A. Campbell i inni, Biologia, Poznań 2012.
a)
Podaj nazwę części mózgowia oznaczonej na schemacie literą X.
b)
Na podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje dotyczące hormonalnej kontroli aktywności jąder są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Wydzielanie hormonów płciowych u mężczyzn kontrolowane jest przez jedną pętlę ujemnego sprzężenia zwrotnego.
P
F
2.
Zarówno podwyższenie poziomu FSH jak i LH stymuluje spermatogenezę.
P
F
3.
Wysoki poziom testosteronu stymuluje wydzielanie gonadoliberyny.
