Zadania maturalne z biologii

Znalezionych zadań - 81

Strony

11

Matura Maj 2020, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 16. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Zdolność odczuwania zimna i ciepła to czucie termiczne, w którym uczestniczą receptory temperatury zlokalizowane w skórze właściwej. Receptory ciepła są położone w głębszych warstwach skóry i jest ich ok. 30 tysięcy. Receptory zimna, których jest ok. 150 tysięcy, znajdują się w górnych warstwach skóry, blisko jej powierzchni. W sytuacji, w której temperatura otoczenia i powierzchni skóry są jednakowe, nie są pobudzane żadne receptory termiczne.

Na podstawie tekstu podaj dwie przyczyny, które powodują, że człowiek szybciej odczuwa spadek temperatury otoczenia niż jej podwyższenie.

12

Matura Maj 2020, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 17. (2 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Do badań okulistycznych w celach diagnostycznych używane są krople zawierające naturalny alkaloid – atropinę. Podanie atropiny w postaci kropli do oczu powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz gałki ocznej i długotrwałe rozszerzenie źrenic, co ułatwia przeprowadzenie badania.

Jedną z częstszych chorób oczu jest jaskra, która prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego na skutek nadmiernego ciśnienia panującego wewnątrz gałki ocznej.

a)Wyjaśnij, dlaczego aby przeprowadzić badanie oka u pacjenta chorego na jaskrę, lekarz nie stosuje atropiny, ale zaleca podanie innego środka rozszerzającego źrenicę oka.
b)Spośród wymienionych elementów budowy oka A–D wybierz i zaznacz ten, od którego odchodzi nerw wzrokowy.
  1. tęczówka
  2. soczewka
  3. siatkówka
  4. naczyniówka
13

Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)Zadanie 20. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na rysunku przedstawiono wpływ niektórych neurotransmiterów na pracę różnych narządów. Linie pokazują przewodzenie impulsu nerwowego, a pogrubione strzałki – wydzielanie hormonów.

Na podstawie: W.F. Ganong, Fizjologia, Warszawa 2009.

Na podstawie rysunku oceń, czy poniższe informacje dotyczące neurotransmiterów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Noradrenalina może być wydzielana w zakończeniach synaptycznych neuronów lub przez komórki gruczołów dokrewnych. P F
2. Acetylocholina to neurotransmiter przekazujący pobudzenie wyłącznie między komórkami nerwowymi. P F
3. Ten sam neurotransmiter może wywołać różne reakcje w różnych narządach. P F
14

Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 4. (2 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Układ powłokowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Kiedy człowiek odczuwa zimno, w jego skórze kurczą się mięśnie przywłosowe, co się przekłada na podniesienie mieszka włosowego i wyprostowanie włosa, objawiające się tzw. gęsią skórką. To zjawisko jest pozostałością ewolucyjną po przodkach człowieka, którzy stroszyli sierść na skutek zimna. Obecnie nie odgrywa ono znaczącej roli w ochronie przed utratą ciepła.

Na schemacie przedstawiono budowę powłoki ciała człowieka.

Na podstawie: P. Hoser, Fizjologia organizmów z elementami anatomii człowieka, Warszawa 1996.
a)Zaznacz właściwe dokończenie zdania wybrane spośród A–B oraz jego poprawne uzasadnienie wybrane spośród 1.–2.

Pojawienie się gęsiej skórki u człowieka to odruch

A. warunkowy, ponieważ jest reakcją 1. wytwarzaną przy udziale kory mózgowej
na skutek zimna.
B. bezwarunkowy, 2. odziedziczoną po przodkach.
b)Określ, w jaki sposób warstwa podskórna chroni organizm człowieka przed utratą ciepła.
15

Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)Zadanie 13. (3 pkt)

Układ hormonalny Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Przyjmowanie pokarmów i gospodarka zasobami energetycznymi pozostają pod kontrolą układu nerwowego i hormonalnego. Szczególne znaczenie mają tu dwa antagonistycznie działające ośrodki pokarmowe: ośrodek głodu i ośrodek sytości zlokalizowane w podwzgórzu – części mózgowia. Na czynności ośrodków głodu i sytości wpływa wiele różnych sygnałów, m.in. obniżenie poziomu glukozy we krwi pobudza ośrodek głodu, a wzrost poziomu glukozy we krwi pobudza ośrodek sytości.

Na schemacie przedstawiono powiązania między niektórymi narządami człowieka. Linią przerywaną zaznaczono działanie hormonów, a linią ciągłą – bezpośredni wpływ układu nerwowego.

Na podstawie: L.A. Frohman, L.L. Bernardis, Effect of hypothalamic stimulation on plasma glucose, insulin, and glucagon levels, „American Journal of Physiology”, t. 221, 1971.

13.1. (0–1)

Podaj nazwę narządu oznaczonego na schemacie literą X.

13.2. (0–1)

Na podstawie przedstawionych informacji wyjaśnij, dlaczego podczas stresu nie odczuwa się głodu.

13.3. (0–1)

Wybierz spośród A–D i zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania.

Ośrodki głodu i sytości znajdują się w

  1. kresomózgowiu.
  2. międzymózgowiu.
  3. śródmózgowiu.
  4. rdzeniu przedłużonym.
16

Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)Zadanie 15. (2 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na rysunku przedstawiono budowę siatkówki oka człowieka.

Na podstawie: M. Zając, Protezy wzroku, V Kongres KRIO, Wisła 2004.

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

  1. Z dwóch rodzajów komórek światłoczułych – czopków i pręcików – w siatkówce ludzkiego oka dominują (czopki / pręciki), które umożliwiają widzenie (barwne / w odcieniach szarości).
  2. Wysoką rozdzielczość obrazu, czyli większą szczegółowość, zapewniają (czopki / pręciki), ponieważ każdy z nich łączy się (z jednym neuronem / z kilkoma neuronami).
17

Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)Zadanie 16. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Rodzaj receptora w błonie postsynaptycznej decyduje, czy odpowiedzią komórki nerwowej na związanie określonego neuroprzekaźnika będzie przewodzenie, czy – hamowanie przewodzenia impulsu nerwowego.

Na rysunku przedstawiono sposób przekazywania impulsu nerwowego przez synapsę, w której neuroprzekaźnikiem jest kwas ɣ-aminomasłowy (GABA).

Na podstawie: E.M. Jorgensen, GABA, Howard Hughes Medical Institute and Department of Biology, University of Utah, Salt Lake City, 2005;
http://www.wormbook.org/chapters/www_gaba/gaba.pdf

Określ, czy efektem działania neuroprzekaźnika w synapsie przedstawionej na schemacie będzie hamowanie przewodzenia impulsu nerwowego, czy – powstanie potencjału czynnościowego. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając mechanizm powstawania impulsu nerwowego.

18

Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 17. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Narządy zmysłów dzięki obecności w nich odpowiednich receptorów są zdolne do odbierania różnego rodzaju bodźców i do przekształcania ich w impulsy nerwowe.

Każdemu z wymienionych narządów zmysłów (A–C) przyporządkuj jeden rodzaj odbieranego bodźca wybrany spośród 1.–4.

  1. chemiczne
  2. termiczne
  3. mechaniczne
  4. świetlne

A. narząd słuchu:     B. narząd smaku:     C. narząd wzroku:

19

Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)Zadanie 17. (2 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na rysunkach przedstawiono oko ośmiornicy i oko kręgowca.

Na podstawie: A. Jerzmanowski, K. Staroń, C. Korczak, Biologia z higieną i ochroną środowiska, Warszawa 1992.

17.1. (0–1)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania – wybierz odpowiedź spośród A–B oraz odpowiedź spośród 1.–2.

Oczy ośmiornicy i oczy kręgowców pod względem budowy anatomicznej to narządy

A. analogiczne, które powstały w procesie 1. konwergencji.
B. homologiczne, 2. dywergencji.

17.2. (0–1)

Podaj nazwy dwóch elementów anatomicznych oka, które tworzą układ optyczny oka i załamują promienie świetlne.

20

Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)Zadanie 18. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Autonomiczny układ nerwowy składa się z dwóch działających antagonistycznie części: współczulnej i przywspółczulnej.

Wybierz spośród A–D i zaznacz ten zestaw, w którym wymieniono tylko efekty charakterystyczne dla działania układu przywspółczulnego.

  1. Rozszerzenie źrenic, rozszerzenie oskrzeli, zwolnienie pracy serca.
  2. Zwężenie źrenic, wydzielanie wodnistej śliny, zwolnienie perystaltyki jelit.
  3. Pobudzenie wydzielania soków trawiennych, rozszerzenie oskrzeli, przyspieszenie pracy serca.
  4. Zwężenie źrenic, przyspieszenie perystaltyki jelit, zwolnienie pracy serca.

Strony