Zadania maturalne z chemii

Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 9. (2 pkt)

Pozostałe Metale Napisz równanie reakcji Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Cynk, magnez i glin w opisanych poniżej doświadczeniach ulegają przemianom zilustrowanym następującymi schematami:

W kolbach oznaczonych numerami I, II i III umieszczono w przypadkowej kolejności próbki cynku, magnezu i glinu. W każdej kolbie była próbka innego metalu. Na te metale podziałano kwasem solnym. Opisane doświadczenie zilustrowano poniższym schematem.

Podczas opisanego doświadczenia w każdej kolbie metal uległ całkowitemu roztworzeniu i powstały klarowne, bezbarwne roztwory chlorków badanych metali. Przebiegowi wszystkich reakcji towarzyszyło wydzielanie się bezbarwnego gazu.

9.1. (0–1)

Spośród czynności, których nazwy podano poniżej, wybierz tę, którą należy wykonać jako pierwszą w celu wyodrębnienia z każdej mieszaniny poreakcyjnej (powstałej podczas opisanego doświadczenia) jonowego produktu reakcji. Podkreśl jej nazwę.

sączenie odwirowanie odparowanie pod wyciągiem

9.2. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji glinu z kwasem solnym.

Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 15. (2 pkt)

Rodzaje wiązań i ich właściwości Pozostałe Napisz równanie reakcji Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W czystej wodzie ustala się stan równowagi reakcji autoprotolizy, która zachodzi zgodnie z równaniem:

2H₂O ⇄ H₃O⁺ + OH⁻

Tę reakcję opisuje stała równowagi nazywana iloczynem jonowym wody. Wyraża się ona równaniem:

K_w = [H₃O⁺] ⋅ [OH⁻]

Zdolność autoprotolizy charakteryzuje nie tylko wodę, lecz także inne rozpuszczalniki, np.: ciekły amoniak (skroplony pod zwiększonym ciśnieniem), metanol i kwas mrówkowy.

15.1. (0–1)

Napisz trzy równania reakcji autoprotolizy: ciekłego amoniaku, metanolu i kwasu mrówkowego. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) organicznych produktów reakcji.

2NH₃ ⇄
2CH₃OH ⇄
2HCOOH ⇄

15.2. (0–1)

Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki amoniaku, metanolu i kwasu mrówkowego mają zdolność odszczepiania i przyłączania protonu w procesie autoprotolizy. Odnieś się do budowy tych cząsteczek.

Cząsteczki wymienionych związków mają zdolność odszczepiania protonu, ponieważ

Cząsteczki wymienionych związków mają zdolność przyłączania protonu, ponieważ

Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 19. (2 pkt)

Pozostałe Napisz równanie reakcji

Poniżej przedstawiono schemat ciągu reakcji zachodzących z udziałem związku organicznego i związków nieorganicznych.

CH₄ ^{reakcja 1.} CO₂ ^{reakcja 2.} CaCO₃ ^{reakcja 3.} CaO

Ponadto wiadomo, że w każdej z opisanych przemian otrzymano dwa produkty.

Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji 1.–3.

Równanie reakcji 1.:

Równanie reakcji 2.:

Równanie reakcji 3.:

Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 4. (1 pkt)

Pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Pierwszym skutecznym lekiem przeciw malarii była chinina, organiczny związek chemiczny o masie cząsteczkowej 324 u , który składa się z 74,07% masowych węgla, 7,41% masowych wodoru, 8,64% masowych azotu i 9,88% masowych tlenu. W temperaturze pokojowej chinina jest trudno rozpuszczalną w wodzie, białą, krystaliczną substancją o intensywnie gorzkim smaku. Związek ten rozpuszczalny jest m.in. w olejach, benzynie, etanolu i glicerynie. Ze względu na swój gorzki smak chinina znalazła zastosowanie w przemyśle spożywczym jako aromat. Dodawana jest do produktów spożywczych w postaci chlorowodorku chininy, soli dobrze rozpuszczalnej w wodzie. W Polsce za maksymalną dopuszczalną zawartość chlorowodorku chininy w napojach bezalkoholowych typu tonik (których podstawą jest woda) przyjęto 7,50 mg na każde 100 cm³ napoju, co w przeliczeniu na czystą chininę oznacza, że 100 cm³ tego napoju dostarcza konsumentowi 6,74 mg chininy.

Na podstawie: A. Czajkowska, B. Bartodziejska, M. Gajewska, Ocena zawartości chlorowodorku chininy w napojach bezalkoholowych typu tonik, „Bromatologia i chemia toksykologiczna”, XLV, 2012, 3, s. 433–438.

Wpisz do tabeli literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe
(patrz → informacja do zadania powyżej.).

	Zdanie	P/F
1.	W temperaturze pokojowej chinina jest białą krystaliczną substancją o gorzkim smaku, rozpuszczalną w etanolu.
2.	W celu uzyskania gorzkiego smaku napojów, których podstawą jest woda, dodawany jest do nich chlorowodorek chininy, ponieważ sól ta, w przeciwieństwie do chininy, jest dobrze rozpuszczalna w wodzie.
3.	W 250 cm³ napoju typu tonik maksymalnie może być zawarte 18,75 mg chininy.

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 8. (1 pkt)

Pozostałe Podaj/wymień

W temperaturze 20°C i pod ciśnieniem 1005 hPa wykonano eksperyment, którego przebieg przedstawiono na rysunku. W kolbie zaszła reakcja opisana równaniem:

Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂

Opisz sposób wyodrębnienia z mieszaniny poreakcyjnej jonowego produktu tej reakcji. Załóż, że magnez przereagował całkowicie.

Matura Maj 2015, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Jodyna to roztwór jodu I₂ w etanolu. Aby zwiększyć jego trwałość, dodaje się do niego niewielką ilość jodku potasu KI. Jodyna jest brunatną cieczą, a stały jodek potasu tworzy bezbarwne kryształy, przypominające wyglądem sól kuchenną.

Na szalkę wlano kilkanaście kropli jodyny i pozostawiono pod wyciągiem. Po upływie godziny stwierdzono, że w naczyniu pozostał ciemnobrunatny osad. Po upływie kolejnej godziny na szalce zauważono jedynie niewielką ilość białego nalotu. Przemiany ilustruje schemat.

jodyna ^{przemiana I} ciemnobrunatny osad ^{przemiana II} biały nalot

Wybierz i podkreśl w każdym nawiasie poprawne uzupełnienie poniższych zdań.

Ciemnobrunatny osad to (jod / jodek potasu / stałe składniki jodyny).
Biały nalot to (jod / jodek potasu / stałe składniki jodyny).
Przemiana I, polegająca na (parowaniu etanolu / sublimacji jodu / resublimacji jodu), jest (zjawiskiem fizycznym / reakcją chemiczną).
Przemiana II, polegająca na (parowaniu etanolu / sublimacji jodu / resublimacji jodu), jest (zjawiskiem fizycznym / reakcją chemiczną).