Schemat przedstawia cykl rozwojowy paproci jednakozarodnikowej. Zaznacz na schemacie, w którym miejscu cyklu
zachodzi podział redukcyjny. Określ liczbę chromosomów postaci dominującej w cyklu rozwojowym.
Skrzyp polny (Equisetum arvense) jest uciążliwym chwastem na polach i w ogrodach.
Wytwarza rozgałęziające się w glebie kłącza, z których wyrastają dwa rodzaje pędów:
letnie – zielone, rozgałęzione pędy asymilacyjne,
wiosenne – bezzieleniowe, jasnobrązowe pędy zarodnionośne, na których szczytach znajdują się kłosy zarodniowe, zbudowane z tarczowatych sporofili (liści zarodnionośnych).
Na spodniej stronie sporofili tworzą się workowate zarodnie, w których po mejozie powstają
zarodniki, opatrzone elaterami – krzyżującymi się taśmami, które wykonują ruchy
higroskopijne, tzn. zwijają się i rozwijają w zależności od wilgotności środowiska. Zarodniki
skrzypu są jednakowe morfologicznie, jednak różnią się fizjologicznie, ponieważ z jednych
wyrastają przedrośla żeńskie, z innych – męskie. Przedrośla są łatkowate i samożywne.
Na rysunku przedstawiono pęd asymilacyjny skrzypu polnego (1), pęd zarodnionośny (2),
tarczowate liście zarodnionośne (3), pojedynczy zarodnik ze zwiniętymi elaterami (4)
oraz kilka zarodników opatrzonych rozwiniętymi elaterami (5).
Na podstawie: J. Jasnowska, M. Jasnowski, J. Radomski, S. Friedrich, W. Kowalski, Botanika, Szczecin 1999.
a)
Na podstawie przedstawionych informacji i własnej wiedzy określ ploidalność (n lub 2n) wymienionych poniżej struktur skrzypu polnego.
U zwierząt bezkręgowych dość często spotyka się obojnactwo (hermafrodytyzm) – zjawisko
występowania w ciele jednego osobnika jednocześnie żeńskich i męskich gruczołów rozrodczych.
Obojnactwo szczególnie często występuje u bezkręgowców będących pasożytami wewnętrznymi.
U zwierząt hermafrodytycznych najczęściej zachodzi zapłodnienie krzyżowe, rzadziej –
samozapłodnienie (np. u tasiemca). Obupłciowość bardzo często występuje też u roślin,
np. gametofity większości paproci mają zarówno plemnie, jak i rodnie.
Określ, czy potomstwo podanych poniżej organizmów powstałe w wyniku samozapłodnienia będzie zróżnicowane genetycznie. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do procesu powstawania gamet u tych gatunków.
Na schemacie przedstawiono cykl rozwojowy jednego z gatunków paproci.
a)
W odpowiedni prostokąt na schemacie wpisz literę „R” oznaczającą moment zachodzenia mejozy.
b)
Wymień nazwy organów płciowych oznaczonych na schemacie cyframi 1 i 2.
c)
Podaj, w jaki sposób u paproci są przekazywane gamety męskie podczas rozmnażania płciowego: uwzględnij budowę plemników i środowisko, w którym ten proces zachodzi.
Na rysunkach przedstawiono wybrane rośliny lądowe.
Na podstawie: A. Szweykowska, J. Szweykowski, Botanika. Systematyka, t. 2., Warszawa 2004, s. 204, 225, 256.
a)
Podaj, na czym polega rozmnażanie bezpłciowe przedstawionych roślin.
b)
Określ funkcję biologiczną każdego z rodzajów pędów skrzypu polnego (I) i podaj ich cechy budowy, które umożliwiają pełnienie tych funkcji.
c)
Podaj nazwę podziału komórkowego, który zachodzi w strukturze A rośliny przedstawionej na rysunku II oraz określ jego rolę w cyklu rozwojowym roślin I–III.
