Na wykresie przedstawiono sumę opadów i średnią temperaturę w ciągu roku w trzech
biomach leśnych.
Na podstawie: A. Mackenzie, A.S. Ball, S.R. Virdee, Krótkie wykłady. Ekologia, Warszawa 2002, s. 270.
a)
Wszystkie poniższe informacje (A–E) przyporządkuj do właściwych biomów, których dotyczą. Wpisz ich oznaczenia literowe przy właściwej nazwie biomu.
Gleby bielicowe, ubogie w składniki mineralne ze względu na ograniczoną aktywność mikroorganizmów.
Gleby bogate w składniki mineralne dzięki dużej aktywności destruentów i wysokiej produkcji roślinnej.
Wyraźnie wyodrębniona warstwa podszytu oraz bogata warstwa runa leśnego, mchów i porostów.
Drzewostan jednowarstwowy, o wykształconych cechach adaptacyjnych ograniczających utratę wody.
Drzewostan wielowarstwowy, bogaty w liany i epifity, z ubogą warstwą podszytu.
Borealny las iglasty:
Las strefy umiarkowanej:
Wilgotny las tropikalny:
b)
Określ, który z przedstawionych biomów charakteryzuje się największą różnorodnością biologiczną. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając czynniki przedstawione na wykresie.
Poniżej zacytowano opis efektów zastosowania szczepionki mikoryzowej w pewnym
ogrodzie, podany na forum internetowym.
„Wiosną 2011 r. zmikoryzowałam drzewa owocowe i nie tylko. Grusza, która nam ciągle
chorowała, już pod koniec lata się rozrosła, a w tym roku pierwszy raz po latach obsypana
była pięknymi, wielkimi owocami. Jabłoń również ma mnóstwo pięknych, dużych jabłek.
Azalie, różaneczniki i róże świetnie przetrwały zimę i rosną doskonale”.
Na podstawie: www.tvn.pl
a)
Podaj, na czym polega mikoryza.
b)
Wyjaśnij, w jaki sposób mikoryza przyczyniła się do polepszenia stanu drzew owocowych i innych roślin opisanych w wypowiedzi.
Oceń prawdziwość informacji dotyczących funkcjonowania ekosystemu. Wpisz w prawej kolumnie tabeli literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.
P/F
1.
Organizmy odżywiające się wyłącznie pokarmem roślinnym należą do konsumentów II rzędu.
2.
Dzięki organizmom z różnych poziomów troficznych w ekosystemie możliwe są krążenie energii i przepływ materii.
3.
Ilość energii przechodzącej na kolejny poziom troficzny ekosystemu jest coraz mniejsza.
Słodkowodna drapieżna ryba bass słoneczny (Lepomis gibbosus) zamieszkuje wody Ameryki Północnej. Do Europy gatunek ten został sprowadzony w 1887 roku z przeznaczeniem do hodowli w stawach parkowych i akwariach, lecz szybko wymknął się spod kontroli i opanował wody otwarte. Obecnie gatunek ten występuje już na całym kontynencie europejskim, nie omija również wód Polski.
Na podstawie: Ryby słodkowodne wód Polski, pod red. M. Brylińskiej, Warszawa 2000.
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Zwiększenie zasięgu występowania bassa słonecznego na świecie jest wynikiem
W celu zbadania struktury populacji dwupiennego mchu płonnika pospolitego (Polytrichum commune) wycięto z podłoża, jego naturalnego stanowiska w lesie, kilka kwadratów o boku
15 cm. Pobranie materiału badawczego nastąpiło pod koniec lata, gdy na ulistnionych pędach
rozwinięte już były sporofity. Ulistnione pędy tego mchu to zazwyczaj pojedyncze łodyżki.
Następnie nożyczkami ścięto blisko podłoża wszystkie pędy płonnika i rozdzielono
je na następujące grupy: pędy żeńskie, pędy męskie i niedojrzałe, pędy rozgałęzione i martwe.
Na podstawie przeprowadzonego badania można określić niektóre cechy populacji
np. liczebność, zagęszczenie, strukturę przestrzenną.
a)
Podaj cechę pozwalającą odróżnić makroskopowo zapłodnione gametofity żeńskie od wszystkich pozostałych.
b)
Spośród wymienionych w tekście cech populacji, które można określić na podstawie przeprowadzonego badania, wybierz i zdefiniuj dwie.
Na afrykańskiej sawannie można zaobserwować prawie wszystkie rodzaje relacji między organizmami. Bąkojady żerują na dużych roślinożernych ssakach, np. zebrach, antylopach czy żyrafach, wyjadając im ze skóry głównie kleszcze i larwy muchówek. W żołądkach wymienionych ssaków występują specyficzne bakterie i pierwotniaki, które nie mogą się rozwijać poza organizmem swojego żywiciela, ale bez których roślinożercy nie mogliby żyć. Bezpośrednimi wrogami roślinożerców są polujące na nie lwy i lamparty, które często dzielą się swoim łupem z sępami, hienami i szakalami.
Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, pod red. M. Maćkowiak, A. Michalak, Warszawa 2008.
Korzystając z tekstu, wypełnij poniższą tabelę dotyczącą przedstawionych zależności międzygatunkowych na sawannie.
Przykładem współżycia opartego na obustronnej korzyści jest symbioza niektórych gatunków
akacji i żyjących na nich mrówek. Akacje mają duże ciernie wypełnione miękką tkanką,
w których mrówki drążą komory mieszkalne. Mrówki patrolują liście oraz gałęzie akacji
i atakują każdego, kto próbuje zjadać liście lub korę drzewa, niszczą również każdą obcą
roślinę dotykającą drzewa akacjowego, oczyszczają też z roślin powierzchnię ziemi wokół
drzewa, na którym żyją. Podstawowym źródłem białka i tłuszczu dla mrówek są specjalne
ciałka wyrastające na zakończeniach liści akacji, a źródłem cukru – wydzielina powstająca
u nasady jej ogonków liściowych.
Na podstawie informacji z tekstu wymień dwie korzyści odnoszone przez populację akacji w opisanej symbiozie.
Sukcesje ekosystemów, niezależnie od tego, gdzie zachodzą – na lądzie, w wodach
śródlądowych czy w morzach, i niezależnie od tego, jakiego są rodzaju – pierwotne czy
wtórne, mają pewne cechy wspólne.
Zaznacz dwie cechy wspólne obydwu rodzajom sukcesji.
W wyniku sukcesji ekosystem powstaje zupełnie od nowa.
Sukcesji zazwyczaj towarzyszą wzbogacanie i wzrost różnorodności ekosystemu.
W trakcie sukcesji maleje liczba poziomów troficznych i łańcuchów pokarmowych.
W trakcie sukcesji organizmy przekształcają środowisko, i w rezultacie czyniąprzydatnym dla innych organizmów, które są często silniejsze konkurencyjnie
i je wypierają.
W ciągu sukcesyjnym kolejne, coraz to starsze, stadia zawierają coraz mniej detrytusu
i próchnicy.
