Na rysunku przedstawiono trzy sposoby (bezpośredni i pośrednie) pobudzania komórek
ściany żołądka do wydzielania soku żołądkowego. Dwa z nich wynikają z obecności pokarmu
w żołądku.
Na podstawie rysunku opisz, na czym polega bezpośredni i na czym polega pośredni sposób pobudzania komórek ścian żołądka do wydzielania soku trawiennego przez pokarm znajdujący się w żołądku.
U kur andaluzyjskich kolor upierzenia dziedziczy się z niepełną dominacją: BB – pióra są
czarne, Bb – pióra są stalowoniebieskie (szare), a bb – są pióra białe. Cecha ta dziedziczy się
niezależnie od koloru skóry, przy czym barwa biała skóry (D) dominuje nad barwą żółtą (d).
Skojarzono białopiórego koguta o żółtej skórze z kurą o piórach stalowoniebieskich i białej
barwie skóry i uzyskano wszystkie kurczęta o białej barwie skóry, z których połowa miała
pióra stalowoniebieskie, a połowa – pióra białe.
Na podstawie: B. Kosowska, Genetyka ogólna i weterynaryjna, Wrocław 2010.
19.1. (0–1)
Podaj genotypy koguta i kury skojarzonych w opisanej krzyżówce.
Genotyp samicy (kury):
Genotyp samca (koguta):
19.2. (0–2)
Podaj genotyp i fenotyp kury, z którą należałoby skrzyżować tego samego koguta, aby mieć pewność, że całe potomstwo tej pary będzie miało stalowoniebieskie pióra i żółtą barwę skóry. Odpowiedź uzasadnij, zapisując odpowiednią krzyżówkę.
Genotyp samicy (kury):
Fenotyp samicy (kury):
Krzyżówka:
19.3. (0–1)
Zaznacz prawidłowe dokończenie poniższego zdania.
Różnica między dziedziczeniem z pełną dominacją i dziedziczeniem z dominacją niepełną
polega na tym, że w dominacji:
niepełnej homozygota recesywna i heterozygota mają ten sam fenotyp, a w pełnej mają różne fenotypy.
niepełnej homozygota dominująca i heterozygota mają ten sam fenotyp, a w pełnej mają różne fenotypy.
pełnej homozygota recesywna i heterozygota mają ten sam fenotyp, a w niepełnej mają różne fenotypy.
pełnej homozygota dominująca i heterozygota mają ten sam fenotyp, a w niepełnej mają różne fenotypy.
Jedna z grup antygenów, znajdujących się na powierzchni ludzkich erytrocytów, określana
jest jako grupa MN. Allele determinujące grupę krwi MN są kodominujące, co pozwala
rozróżnić wszystkie trzy genotypy: MM, MN, NN.
Poniżej podano dane o liczbie genotypów dla grupy krwi MN występujące u ludzi w Stanach
Zjednoczonych, dla próby liczącej 1000 osób.
Genotyp
Liczba osób
MM
320
MN
480
NN
200
Razem
1000
Na podstawie: E.P. Solomon, L.R. Berg, D.W. Martin, Biologia, Warszawa 2014.
20.1. (0–1)
Oblicz częstości obu alleli warunkujących grupę krwi MN w tej próbie. Zapisz obliczenia.
20.2. (0–1)
Na podstawie częstości alleli oblicz oczekiwane częstości poszczególnych genotypów, przy założeniu, że populacja była w stanie równowagi genetycznej.
Na rodowodzie przedstawiono dziedziczenie daltonizmu w pewnej rodzinie. Jest to choroba
warunkowana allelem recesywnym, sprzężonym z płcią.
a)
Przyjmując (d) na oznaczenie allelu powodującego chorobę, zapisz genotypy osób oznaczonych numerem 2. i 3.
Genotyp osoby 2.:
Genotyp osoby 3.:
b)
Określ, jakie jest prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko rodziców oznaczonych 5. i 6. będzie chłopcem cierpiącym na daltonizm. Odpowiedź uzasadnij, wykonując krzyżówkę genetyczną.
U bydła brak rogów dominuje zupełnie nad ich występowaniem. Bezrożnego buhaja
skrzyżowano z trzema krowami. Potomstwo urodzone przez:
rogatą krowę nr 1. – było rogate,
bezrożną krowę nr 2. – było rogate,
bezrożną krowę nr 3. – było bezrożne.
a)
Podaj genotyp buhaja i wszystkie możliwe genotypy krów: 1., 2. i 3., przy czym allel warunkujący bezrożność oznacz literą B.
Genotyp buhaja:
Możliwe genotypy krów:
b)
Zapisz krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) i na jej podstawie określ stosunek liczbowy genotypów i fenotypów potomstwa bezrożnego buhaja i krowy nr 2.
Na rysunkach przedstawiono mechanizm transportu dwutlenku węgla z tkanek do płuc.
13.1. (0–1)
Na podstawie analizy rysunku dokończ opis (1.–3.) drogi dwutlenku węgla z tkanek organizmu do osocza krwi – odnieś się do procesów oznaczonych na rysunku cyframi 2 i 3.
Dwutlenek węgla wytworzony przez komórki tkanki dyfunduje do naczynia krwionośnego i wnika do erytrocytu.
13.2. (0–1)
Na podstawie analizy rysunku podaj inny, niż oznaczony cyframi 2 i 3, sposób transportu dwutlenku węgla z tkanek do płuc.
13.3. (0–1)
Podaj nazwy dwóch struktur widocznych na rysunkach i zbudowanych z nabłonka jednowarstwowego płaskiego oraz określ znaczenie tej wspólnej cechy ich budowy dla wymiany gazowej w organizmie.
Rozkład lipidów w tkance tłuszczowej katalizowany jest przez lipazę triacyloglicerolową,
której aktywność jest regulowana hormonalnie.
Na schemacie przedstawiono mechanizm aktywacji i dezaktywacji lipazy triacyloglicerolowej.
Na podstawie analizy schematu opisz dwa przedstawione tam sposoby hamującego wpływu insuliny na rozkład lipidów.
Geny odpowiadające za kolor ciała i kształt skrzydeł muszki owocowej (Drosophila melanogaster) występują na chromosomie 2. Dominujący allel genu odpowiadającego
za kolor ciała (B) determinuje szarą barwę, a recesywny allel (b) warunkuje ciemne
zabarwienie. Kształt skrzydeł zależy od dwóch alleli innego genu: dominujący allel (G)
warunkuje normalne, proste skrzydła, natomiast allel recesywny (g) – skrzydła wygięte.
Skrzyżowano podwójnie homozygotyczną, ciemną samicę o wygiętych skrzydłach
z podwójnie heterozygotycznym, szarym samcem o prostych skrzydłach. Otrzymano liczne
potomstwo o czterech fenotypach w różnej liczebności:
435 osobników szarych o prostych skrzydłach,
441 osobników ciemnych o skrzydłach wygiętych,
158 osobników szarych o skrzydłach wygiętych,
166 osobników ciemnych o prostych skrzydłach.
19.1. (0–1)
Zapisz genotypy krzyżowanych osobników: wykorzystaj podane w tekście oznaczenia alleli obu genów.
Genotyp samicy:
Genotyp samca:
19.2. (0–1)
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Zrekombinowane układy alleli w potomstwie muszek o opisanych genotypach powstały
dzięki procesowi crossing-over, który zaszedł w
spermatocytach.
oocytach.
plemnikach.
komórkach jajowych.
19.3. (0–2)
Oblicz odległość, w jakiej w chromosomie 2. leżą geny warunkujące kolor ciała i kształt skrzydeł muszki owocowej. Zapisz obliczenia.
Obliczenia:
Odpowiedź:
19.4. (0–1)
Zapisz oczekiwany stosunek fenotypów, który wystąpiłby w potomstwie tej pary muszek w sytuacji, gdyby geny warunkujące kolor ciała i kształt skrzydeł znajdowały się w różnych chromosomach.
Stosunek fenotypów:
szare o prostych skrzydłach : ciemne o wygiętych skrzydłach : szare o wygiętych skrzydłachciemne o prostych skrzydłach
Barwa sierści u owczarków belgijskich jest zależna od autosomalnego genu występującego
w populacji w czterech allelach, które w poniższej tabeli zostały uszeregowane wraz
z ich malejącą dominacją.
Allel
Allele nad którymi dominuje (dominacja zupełna)
Warunkowany fenotyp
Aw
ay , at , a
wilczasty
ay
at, a
płowy
at
a
czarny podpalany
a
–
czarny
Na podstawie: www.belgi.pl/genetyka-umaszczen
19.1. (0–2)
Zapisz krzyżówkę psa o genotypie Away oraz suki o genotypie ata. Określ fenotypy rodzicielskie, a także fenotypy potomstwa z pokolenia F1 i ich stosunek ilościowy.
Fenotypy rodziców:
Fenotypy potomstwa z pokolenia F1:
Stosunek ilościowy potomstwa z pokolenia F1:
19.2. (0–1)
Określ, czy wilczasty pies może być potomkiem pary rodzicielskiej, w której zarówno pies, jak i suka mają sierść płową. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do sposobu dziedziczenia tej cechy.
Zdrowym rodzicom urodziło się dziecko, u którego wykryto fenyloketonurię – chorobę
autosomalną warunkowaną przez recesywny allel (a) pewnego genu. W rozwiązaniu zadania
zastosuj oznaczenia literowe uwzględnione w tekście.
a)
Podaj genotypy rodziców tego dziecka.
Genotyp matki:
Genotyp ojca:
b)
Zapisz krzyżówkę genetyczną, na podstawie której określisz prawdopodobieństwo wystąpienia fenyloketonurii u kolejnego dziecka tej pary.
Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u kolejnego dziecka (w %):
