Na schemacie przedstawiono przykład koewolucji.
Kształty dziobów samicy (I) i samca (II) karaibskiego kolibra Eulampis jugularis są
dostosowane do kształtów eksploatowanych przez ten gatunek kolibra kwiatów dwóch
gatunków roślin z rodzaju Heliconia – H. bihai (I) i H. caribaea (II) żyjących na wyspie
Saint Lucia.
W niektórych miejscach tej wyspy występuje tylko H. bihai. Zaobserwowano, że w takim
przypadku roślina ta ma zdolność wytwarzania na jednym osobniku obok kwiatów długich
i zakrzywionych także kwiatów prostych i krótkich.
a)
Podaj, jaka zależność międzygatunkowa jest przyczyną przedstawionego przykładu koewolucji.
b)
Wyjaśnij, dlaczego H. bihai, w nieobecności H. caribaea, wytwarza dwa rodzaje kwiatów.
Na wykresie przedstawiono wyniki doświadczenia mającego ustalić zależność między
zagęszczeniem populacji kijanek żaby Rana tigrina a tempem ich wzrostu.
Kijanki hodowano po 5, 40, 60 i 160 osobników w naczyniach jednakowej wielkości
wypełnionych taką samą ilością wody. W czasie doświadczenia utrzymywano takie same dla
wszystkich kijanek warunki dotyczące temperatury, oświetlenia, rodzaju i ilości pokarmu.
Sformułuj wniosek dotyczący zależności między zagęszczeniem populacji kijanek żaby Rana tigrina a tempem ich wzrostu.
W dżungli na azjatyckiej wyspie Borneo żyją słonie, które niedawno uznano za podgatunek
słonia indyjskiego. Są one znacznie mniejsze od słoni żyjących na kontynencie. Badanie
DNA tych dwóch podgatunków wykazało że istnieją między nimi pewne różnice genetyczne.
Najprawdopodobniej podgatunek z Borneo oddzielił się od słoni kontynentalnych około 300
tys. lat temu.
a)
Podaj, jaki rodzaj izolacji uniemożliwił krzyżowanie się obu podgatunków słonia indyjskiego w warunkach naturalnych
b)
Podaj nazwę rodzaju doboru naturalnego, którego działanie spowodowało, że słonie podgatunku z Borneo mają znacznie mniejsze rozmiary od żyjących na kontynencie.
Fitooczyszczanie jest metodą oczyszczania zanieczyszczonych przez ścieki gleb i wód.
Wykorzystuje ona naturalne zdolności roślin do pobierania i gromadzenia substancji
toksycznych, ich redukcji i degradacji. Rośliny wykorzystywane w tej technologii
charakteryzują się dużą zdolnością akumulacji zanieczyszczeń, wysokim przyrostem biomasy
oraz wysokim stopniem przemieszczania się zanieczyszczeń, np. metali z korzeni do części
nadziemnych. Warunki te spełniają takie rośliny jak trawy, sałata, tobołki alpejskie,
kukurydza, skrzyp.
Ta technologia ma szereg zalet, np. nie wymaga dużych nakładów inwestycyjnych, jest czysta
ekologicznie, wykazuje wysoką efektywność, nie wymaga skomplikowanego sprzętu. Ma też
jednak i wady.
Na wykresie przedstawiono wyniki doświadczenia mającego ustalić zależność między
zagęszczeniem populacji kijanek żaby Rana tigrina a tempem ich wzrostu.
Kijanki hodowano po 5, 40, 60 i 160 osobników w naczyniach jednakowej wielkości
wypełnionych taką samą ilością wody. W czasie doświadczenia utrzymywano takie same dla
wszystkich kijanek warunki dotyczące temperatury, oświetlenia, rodzaju i ilości pokarmu.
Na podstawie przedstawionych informacji podaj nazwę oddziaływania (interakcji) między osobnikami populacji kijanek, które zależy od ich zagęszczenia.
Zwierzęta magazynują energię w postaci tłuszczu lub glikogenu. Tłuszcze dostarczają ponad
dwukrotnie więcej energii niż węglowodany, jednak mobilizacja tłuszczów jest procesem
powolnym i do uzyskania energii z nich niezbędny jest dostęp odpowiedniej ilości tlenu.
Glikogen w komórkach odkładany jest wraz ze znaczną ilością wody, dlatego jest
dziesięciokrotnie cięższy od tłuszczu o tej samej wartości kalorycznej. Dostarcza jednak dość
szybko substratów dla metabolizmu węglowodanowego oraz umożliwia uzyskanie energii
w procesie oddychania beztlenowego.
Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego ptaki migrujące magazynują energię głównie w postaci tłuszczu. Podaj dwa argumenty.
Spośród przedstawionych wyżej łańcuchów troficznych wybierz ten, w którym występuje największa różnica (procentowa) między energią przyswojoną przez pierwsze i ostatnie ogniwo łańcucha. Uzasadnij wybór.
Poszczególne krainy zoogeograficzne charakteryzują się określonym składem gatunkowym
zwierząt. W tabeli przedstawiono liczby rodzin ptaków występujących na terenie
wymienionych krain z uwzględnieniem liczby rodzin endemicznych.
Nazwa krainy zoogeograficznej
Liczba rodzin ptaków
Liczba rodzin endemicznych
Holarktyczna
80
5
Neotropikalna
98
33
Etiopska
91
16
Orientalna
78
1
Australijska
86
18
Na podstawie danych w tabeli podaj nazwę krainy, którą cechuje największa swoistość fauny ptasiej. Wybór krainy uzasadnij.
Ekosystem heterotroficzny jest niesamowystarczalny, pozbawiony producentów, w którym
musi nastąpić zasilanie materią z zewnątrz. Życie heterotrofów możliwe jest dzięki materii
pochodzącej z odchodów zwierząt, i naniesionej martwej materii organicznej. Materią tą
żywią się detrytusofagi, a nimi – występujące w danym ekosystemie drapieżniki. Związki
mineralne wytworzone przez destruentów w takim ekosystemie są bezużyteczne i mogą być
wykorzystane tylko wtedy, gdy zostaną przeniesione do ekosystemu autotroficznego.
a)
Określ, od obecności jakiego czynnika środowiska zależy typ ekosystemów lądowych (heterotroficzny i autotroficzny).
b)
Podkreśl poniżej rodzaj łańcuchów pokarmowych, które występują w ekosystemach heterotroficznych.
łańcuchy spasania
łańcuchy detrytusowe
c)
Wyjaśnij, dlaczego ekosystem autotroficzny jest ekosystemem samowystarczalnym.
