W roku 1652 do Afryki Południowej przybyła grupa imigrantów, wśród których był Holender
cierpiący na chorobę Huntingtona. Choroba ta warunkowana jest przez dominujący gen
autosomalny. Objawy tej choroby pojawiają się najczęściej po 40. roku życia i polegają
na zaburzeniach w funkcjonowaniu układu nerwowego, które nieuchronnie prowadzą
do śmierci. Do dnia dzisiejszego choroba ta często występuje w populacji Afrykanerów.
Na podstawie informacji zawartych w tekście i własnej wiedzy:
a)
Zaznacz właściwe zakończenie zdania.
Duża częstość występowania choroby Huntingtona u współczesnych Afrykanerów to skutek rozwoju nowej populacji w wyniku
efektu założyciela.
efektu wąskiego gardła.
b)
Wyjaśnij, dlaczego, mimo że nosiciele tego genu umierają, dobór naturalny nie wyeliminował go z populacji.
Przedział między najwyższą i najniższą wartością czynnika środowiska, w którym organizm
jest w stanie funkcjonować, nazywa się zakresem tolerancji ekologicznej. Organizmy
wskaźnikowe charakteryzują się wąskim zakresem tolerancji na określony czynnik
środowiska i są wykorzystywane w praktyce do określania stanu środowiska ze względu
na ten czynnik.
Poniżej schematycznie przedstawiono zakresy tolerancji na zasolenie i temperaturę organizmów czterech gatunków oznaczonych numerami I, II, III, IV.
a)
Wybierz dwa gatunki spośród I–IV, które mogą być wykorzystane jako organizmy wskaźnikowe do oceny stanu środowiska ze względu na określony czynnik. Każdemu gatunkowi przyporządkuj nazwę odpowiedniego czynnika.
Organizmy gatunku , czynnik środowiska .
Organizmy gatunku , czynnik środowiska .
b)
Wybierz gatunek, który na pewno nie może być wykorzystany do oceny stanu środowiska. Odpowiedź uzasadnij.
Na schemacie przedstawiono przykład koewolucji.
Kształty dziobów samicy (I) i samca (II) karaibskiego kolibra Eulampis jugularis są
dostosowane do kształtów eksploatowanych przez ten gatunek kolibra kwiatów dwóch
gatunków roślin z rodzaju Heliconia – H. bihai (I) i H. caribaea (II) żyjących na wyspie
Saint Lucia.
W niektórych miejscach tej wyspy występuje tylko H. bihai. Zaobserwowano, że w takim
przypadku roślina ta ma zdolność wytwarzania na jednym osobniku obok kwiatów długich
i zakrzywionych także kwiatów prostych i krótkich.
a)
Podaj, jaka zależność międzygatunkowa jest przyczyną przedstawionego przykładu koewolucji.
b)
Wyjaśnij, dlaczego H. bihai, w nieobecności H. caribaea, wytwarza dwa rodzaje kwiatów.
Zwierzęta magazynują energię w postaci tłuszczu lub glikogenu. Tłuszcze dostarczają ponad
dwukrotnie więcej energii niż węglowodany, jednak mobilizacja tłuszczów jest procesem
powolnym i do uzyskania energii z nich niezbędny jest dostęp odpowiedniej ilości tlenu.
Glikogen w komórkach odkładany jest wraz ze znaczną ilością wody, dlatego jest
dziesięciokrotnie cięższy od tłuszczu o tej samej wartości kalorycznej. Dostarcza jednak dość
szybko substratów dla metabolizmu węglowodanowego oraz umożliwia uzyskanie energii
w procesie oddychania beztlenowego.
Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego ptaki migrujące magazynują energię głównie w postaci tłuszczu. Podaj dwa argumenty.
Spośród przedstawionych wyżej łańcuchów troficznych wybierz ten, w którym występuje największa różnica (procentowa) między energią przyswojoną przez pierwsze i ostatnie ogniwo łańcucha. Uzasadnij wybór.
Poszczególne krainy zoogeograficzne charakteryzują się określonym składem gatunkowym
zwierząt. W tabeli przedstawiono liczby rodzin ptaków występujących na terenie
wymienionych krain z uwzględnieniem liczby rodzin endemicznych.
Nazwa krainy zoogeograficznej
Liczba rodzin ptaków
Liczba rodzin endemicznych
Holarktyczna
80
5
Neotropikalna
98
33
Etiopska
91
16
Orientalna
78
1
Australijska
86
18
Na podstawie danych w tabeli podaj nazwę krainy, którą cechuje największa swoistość fauny ptasiej. Wybór krainy uzasadnij.
Ekosystem heterotroficzny jest niesamowystarczalny, pozbawiony producentów, w którym
musi nastąpić zasilanie materią z zewnątrz. Życie heterotrofów możliwe jest dzięki materii
pochodzącej z odchodów zwierząt, i naniesionej martwej materii organicznej. Materią tą
żywią się detrytusofagi, a nimi – występujące w danym ekosystemie drapieżniki. Związki
mineralne wytworzone przez destruentów w takim ekosystemie są bezużyteczne i mogą być
wykorzystane tylko wtedy, gdy zostaną przeniesione do ekosystemu autotroficznego.
a)
Określ, od obecności jakiego czynnika środowiska zależy typ ekosystemów lądowych (heterotroficzny i autotroficzny).
b)
Podkreśl poniżej rodzaj łańcuchów pokarmowych, które występują w ekosystemach heterotroficznych.
łańcuchy spasania
łańcuchy detrytusowe
c)
Wyjaśnij, dlaczego ekosystem autotroficzny jest ekosystemem samowystarczalnym.
