Zadania maturalne z biologii

1891

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides) jest grzybem śmiertelnie trującym, a zgon chorego wywołany jest prawie zawsze niewydolnością wątroby. Jedną z toksyn tego grzyba jest α-amanityna, która wiąże się z polimerazą RNA II odpowiedzialną za syntezę cząsteczek mRNA.

a)	Wyjaśnij, dlaczego α-amanityna upośledza prawidłowe funkcje komórek.

b)	Wyjaśnij, dlaczego zatrucie α-amanityną w pierwszej kolejności doprowadza do niewydolności wątroby, a nie innych narządów.

1892

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

W czasie ekspresji genów po wytworzeniu pierwotnego transkryptu (pre-mRNA) rozpoczyna się jego obróbka zwana splicing. Polega ona na wycinanie intronów – odcinków niekodujących i łączeniu ze sobą eksonów – odcinków kodujących. U eukariontów występuje dość powszechnie alternatywny splicing, którego efekty zilustrowano schematem.

a)	*Na podstawie schematu, wybierz i zaznacz jedno z poniższych sformułowań, które poprawnie opisuje znaczenie alternatywnego splicingu.*

Końcowe produkty alternatywnego splicingu tego samego pierwotnego transkryptu kodują syntezę takich samych białek.
Alternatywny splicing znacznie zwiększa zróżnicowanie wytwarzanych białek zakodowanych w genomie.
Wskutek alternatywnego splicingu z jednego genu powstaje kilka genów, które kodują syntezę takiego samego białka.
W procesie alternatywnego splicingu podstawowe znaczenie ma mechanizm wycinania intronów z pierwotnego transkryptu.

b)	*Określ, na czym polega różnica pomiędzy produktami alternatywnego splicingu.*

1893

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Układ immunologiczny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Osiągnięcia inżynierii genetycznej są coraz częściej stosowane w medycynie. Między innymi metodami inżynierii genetycznej otrzymuje się znacznie bezpieczniejsze i tańsze od tradycyjnych szczepionek, tak zwane szczepionki zrekombinowane, które nie zawierają całych cząstek infekcyjnych, ale tylko wybrane polipeptydy, otrzymane z odpowiednio genetycznie zmodyfikowanych bakterii lub drożdży.

Podaj dwa argumenty wyjaśniające, dlaczego szczepionki zrekombinowane są bezpieczniejsze od szczepionek tradycyjnych.

1894

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono proces transkrypcji informacji genetycznej. W wyniku tego procesu mogą powstać różne rodzaje RNA.

Podaj przykłady dwóch rodzajów RNA, które mogą powstać w tym procesie, i określ funkcję każdego z nich w procesie biosyntezy białka.

1895

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 22. (1 pkt)

Ekspresja informacji genetycznej Podaj/wymień

Na schemacie przedstawiono semikonserwatywny (półzachowawczy) proces replikacji cząsteczki DNA. Proces ten zachodzi przed podziałem komórki.

Podaj, na czym polega semikonserwatywność procesu replikacji.

1896

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Układ immunologiczny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Główny układ zgodności tkankowej człowieka (HLA) to zespół białek, które są niezwykle silnymi immunogennymi antygenami. Wprowadzone do organizmu komórki, z niezgodnym układem HLA na ich powierzchni, mogą być natychmiast rozpoznane przez limfocyty jako obce i niszczone.

Wyjaśnij, jakie działania muszą być podjęte w przypadku przygotowania pacjenta do przeszczepu narządu.

1897

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

U ludzi grupy krwi są determinowane przez trzy allele: I^A, I^B oraz i⁰. Allele I^A, I^B dominują nad allelem i⁰. Względem siebie nie wykazują dominacji.
Na schemacie przedstawiono dziedziczenie grup krwi w pewnej rodzinie. Numerami 1–3 oznaczono członków rodziny o nieustalonej grupie krwi, literami A, B, AB, 0 oznaczono grupy krwi u pozostałych członków rodziny.

a)	Podaj grupy krwi, których nie mogła mieć żadna z osób oznaczonych na schemacie numerami 1 i 2.

b)	Podaj wszystkie możliwe genotypy osób oznaczonych na schemacie numerami 1 i 3.

1898

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Grzyby Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Drzewa leśne żyją w symbiozie z różnymi gatunkami grzybów. Grzyby mikoryzowe ułatwiają drzewom pobieranie wody i soli mineralnych, natomiast od swego partnera pobierają głównie cukry wytwarzane w procesie fotosyntezy.

Wyjaśnij, w jaki sposób grzyby mikoryzowe ułatwiają drzewom pobieranie wody i soli mineralnych.

1899

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Choroby człowieka Genetyka - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej wymieniono różne choroby człowieka.

malaria
fenyloketonuria
gruźlica
owsica
hemofilia
mukowiscydoza

Podkreśl zestaw zawierający cyfry, którymi oznaczono nazwy chorób wyłącznie o podłożu genetycznym.

1, 2, 6
1, 3, 5
2, 5, 6
2, 4, 5

1900

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień Pozostałe

U człowieka autosomalny gen odpowiadający za typ uszu ma dwa allele. Allel warunkujący odstające uszy (U) dominuje nad allelem odpowiadającym za wytworzenie uszu przylegających (u). Kobieta o przylegających uszach oczekuje dziecka, którego ojcem jest mężczyzna mający uszy odstające i będący heterozygotą pod względem tego genu.

a)	Zapisz genotypy rodziców dziecka, stosując podane symbole alleli.

Genotyp matki
Genotyp ojca

b)	Zapisz odpowiednią krzyżówkę genetyczną i określ w procentach prawdopodobieństwo, że dziecko nie będzie miało odstających uszu.