Na rysunku przedstawiono trzy sposoby (bezpośredni i pośrednie) pobudzania komórek
ściany żołądka do wydzielania soku żołądkowego. Dwa z nich wynikają z obecności pokarmu
w żołądku.
Na podstawie rysunku opisz, na czym polega bezpośredni i na czym polega pośredni sposób pobudzania komórek ścian żołądka do wydzielania soku trawiennego przez pokarm znajdujący się w żołądku.
W trawieniu białka w przewodzie pokarmowym biorą udział proteazy żołądkowe, trzustkowe
i jelitowe. Hydrolizują one wiązania peptydowe. Wydzielane są do światła przewodu
pokarmowego w formie proenzymów.
a)
Uzasadnij, że wydzielanie pepsyny w postaci pepsynogenu ma znaczenie ochronne dla żołądka.
b)
Określ, w jaki sposób pepsynogen jest aktywowany w żołądku do pepsyny.
Na rysunku przedstawiono budowę układu pokarmowego człowieka.
Uzupełnij tabelę – wpisz zarówno nazwy narządów wydzielających proenzymy trawienne wymienione w tabeli, jak i cyfry odpowiadające tym narządom na rysunku.
Proces trawienia rozpoczyna się w jamie ustnej. Występująca w niej ślina, której
podstawowym składnikiem jest woda, zawiera nie tylko enzym trawiący polisacharydy –
amylazę ślinową (ptialinę), lecz także substancje białkowe – mucyny zwiększające gęstość
i lepkość śliny, jak również lizozym – enzym uszkadzający ściany komórek bakterii.
Na podstawie tekstu oceń, czy informacje dotyczące funkcji śliny są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
W jamie ustnej rozpoczyna się proces trawienia skrobi.
P
F
2.
Mucyny zawarte w ślinie utrudniają formowanie kęsów pokarmowych.
P
F
3.
Dzięki zawartości lizozymu ślina ma działanie bakteriobójcze.
Gruczoły żołądkowe zawierają trzy typy komórek: komórki śluzowe – wytwarzające śluz,
komórki główne – produkujące, w formie nieaktywnej, enzym trawiący białka, a także
komórki okładzinowe – wydzielające jony wodorowe, co obniża pH treści żołądkowej
i aktywuje enzym trawiący białka.
Podaj inną funkcję niskiego pH treści żołądkowej niż aktywacja enzymu trawiącego białka.
Podczas kiełkowania nasion zachodzi wiele przemian metabolicznych zapewniających
prawidłowy wzrost i rozwój siewki. W tabeli przedstawiono skład chemiczny substancji
zapasowych nasion (% suchej masy) niektórych roślin.
Substancje zapasowe w % suchej masy
Nasiona
węglowodany
lipidy
białka
pszenica
75
2
12
owies
66
8
13
fasola
56
1
23
groch
56
6
24
soja
26
17
37
len
24
36
24
rzepak
19
48
21
słonecznik
1
49
25
Na podstawie: J. Kopcewicz, S. Lewak, Fizjologia roślin, Warszawa 2002.
9.1. (0–1)
Wybierz z tabeli roślinę, w której nasionach najintensywniej zachodzi glukoneogeneza podczas kiełkowania. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając skład substancji zapasowych w nasionach.
9.2. (0–1)
Na podstawie danych z tabeli wyjaśnij, dlaczego w diecie wegetariańskiej osób dorosłych jednym z podstawowych produktów spożywczych są nasiona soi i innych roślin strączkowych.
Błonnikiem (włóknikiem) pokarmowym nazywamy zespół substancji ścian komórkowych
roślin nietrawionych i niewchłanianych w przewodzie pokarmowym człowieka. Jest to
mieszanina substancji o charakterze polisacharydowym (celuloza, hemicelulozy, pektyny,
gumy, śluz) i niepolisacharydowym (ligniny). Według ekspertów Światowej Organizacji
Zdrowia (WHO) dzienne spożycie przez człowieka błonnika pokarmowego powinno wynosić
ok. 30 g.
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy oceń, czy informacje opisujące funkcję błonnika pokarmowego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Błonnik występuje w dużych ilościach w mięsie ryb oraz w mleku, dlatego ich spożywanie korzystnie wpływa na perystaltykę jelit.
P
F
2.
Błonnik spowalnia rozkład cukrów złożonych w jelicie, pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu glukozy we krwi.
P
F
3.
Błonnik przyśpiesza trawienie białka i tłuszczu, dlatego korzystnie wpływa na metabolizm.
Amoniak, który jest związkiem toksycznym, powstaje jako produkt deaminacji w komórkach
organizmu człowieka w niewielkich ilościach. Deaminacja zachodzi w różnych komórkach
organizmu człowieka i polega na odłączeniu grupy aminowej z cząsteczki aminokwasu lub
innego związku. Grupy aminowe, odłączane w tym procesie, przyłączane są do kwasu
glutaminowego i powstaje glutamina (amid kwasu glutaminowego). W dalszym etapie
glutamina jest uwalniana do krwi i wędruje do wątroby, gdzie odłączane są od niej reszty
amidowe.
11.1. (0–1)
Podaj nazwę związku, który jest głównym produktem azotowej przemiany materii, wydalanym z organizmu człowieka.
11.2. (0–1)
Wyjaśnij, uwzględniając właściwości amoniaku i proces zachodzący w komórkach wątroby, dlaczego grupy amidowe są odłączane od glutaminy właśnie w tym, a nie innym narządzie.
11.3. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego u ryb słodkowodnych ostatecznym produktem azotowej przemiany materii jest amoniak, pomimo że związek ten jest toksyczny. W odpowiedzi uwzględnij procesy związane z osmoregulacją u tych ryb.
