Zadania maturalne z biologii

1081

Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Szkarłupnie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Do typu szkarłupni należą m.in. jeżowce i rozgwiazdy. Ciało dojrzałych przedstawicieli tych szkarłupni cechuje symetria promienista. Larwy tych zwierząt charakteryzują się symetrią dwuboczną. Symetrię dwuboczną mają także spokrewnione ze szkarłupniami strunowce i półstrunowce.

Określ, czy symetria promienista u form dojrzałych szkarłupni jest cechą pierwotną, czy – wtórną. Odpowiedź uzasadnij.

1082

Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 23. (2 pkt)

Prokarionty Metabolizm - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Bakterie to organizmy cudzożywne lub samożywne. Wśród bakterii samożywnych wyróżniamy fotoautotrofy i chemoautotrofy.
W tabeli przedstawiono niezbędne warunki rozwoju oraz składniki pokarmowe trzech gatunków bakterii: A, B, C.

Warunki rozwoju i składniki pokarmowe	A	B	C
światło	+	–	–
woda i sole mineralne	+	+	+
tlenek węgla(IV) CO₂	+	–	+
siarkowodór H₂S	+	–	–
amoniak NH₃	–	–	+
glukoza C₆H₁₂O₆	–	+	–
tiamina (witamina B₁)	–	+	–

a)	Korzystając z informacji w tabeli, przyporządkuj do każdego z gatunków bakterii A, B i C właściwy sposób odżywiania – wybierz go spośród podanych poniżej.

Sposoby odżywiania: heterotrofia, fotoautotrofia, chemoautotrofia.

b)	Podaj, który z wymienionych gatunków bakterii (A, B, czy C) jest bezwzględnym anaerobem. Odpowiedź uzasadnij.

1083

Matura Maj 2015, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 24. (1 pkt)

Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono dziedziczenie grup krwi w pewnej rodzinie. Ojciec dzieci ma grupę krwi B, jeden z jego synów ma również grupę krwi B, natomiast drugi syn – grupę krwi 0. Nie wiadomo, jaką grupę krwi mają: matka chłopców (oznaczona na schemacie numerem 1.) i trzeci syn (oznaczony na schemacie numerem 2.).

Zaznacz zestaw grup krwi, które mogą mieć osoby oznaczone numerami 1. i 2.

	Osoba 1.	Osoba 2.
A.	B	AB
B.	AB	B
C.	0	A
D.	A	B

1084

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 24. (1 pkt)

Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na chromosomie 22 położony jest gen akrozyny – białka, które umożliwia plemnikowi przeniknięcie do komórki jajowej i jej zapłodnienie. Mutacja w tym genie powoduje męską niepłodność. Na tym samym chromosomie zlokalizowany jest także gen TP53, którego mutacja jest przyczyną genetycznie uwarunkowanego zespołu predyspozycji do nowotworów.

Oceń, czy informacje dotyczące mechanizmu dziedziczenia genu akrozyny są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.


1.	Gen akrozyny jest sprzężony z płcią.	P	F
2.	W komórkach somatycznych kobiet obecne są dwa allele genu akrozyny.	P	F
3.	Nosicielem mutacji w genie akrozyny może być wyłącznie mężczyzna.	P	F

1085

Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 24. (3 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Przeprowadzono doświadczenie: z w pełni zróżnicowanych komórek pobranych z jelita kijanki żaby pobrano jądra komórkowe i wprowadzono je do komórek jajowych żaby, z których wcześniej usunięto ich własne jądra komórkowe. Wiele zygot otrzymanych w ten sposób rozwinęło się w normalne kijanki. Doświadczenie to może dowodzić, że w wyspecjalizowanych komórkach organizmu znajduje się „pełen zestaw instrukcji” niezbędnych do utworzenia całego organizmu.

Na podstawie: Biologia, pod red. N.A. Campbella, Poznań 2012.

a)	Podaj nazwę opisanego sposobu otrzymywania organizmów potomnych.

b)	Na podstawie wyników doświadczenia uzasadnij prawdziwość stwierdzenia: „Wszystkie zróżnicowane komórki danego organizmu zawierają jego pełną informacje genetyczną”.

c)	Wyjaśnij, dlaczego, komórki różnych tkanek tego samego organizmu mogą się różnić budową i funkcją, mimo że zawierają tę samą informację genetyczną.

1086

Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 24. (2 pkt)

Oddychanie komórkowe Fotosynteza Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Synteza kwasów tłuszczowych w komórkach roślinnych odbywa się w chloroplastach i proplastydach. Na schemacie przedstawiono cykl Calvina i jego związek z innymi przemianami metabolicznymi.

Na podstawie: Encyklopedia biologiczna, red. W. Sawicki, Kraków 2002, t. X, s. 230.

a)	Wykaż związek cyklu Calvina z syntezą kwasów tłuszczowych w chloroplastach.

b)	Podaj nazwę struktury komórki zwierzęcej oraz nazwę zachodzącego w niej procesu, dostarczającego substratu do syntezy kwasów tłuszczowych w takich komórkach.

1087

Matura Maj 2015, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 25. (3 pkt)

Dziedziczenie Podaj/wymień

Klinowate uwypuklenie linii nasady włosów na czole (tak zwany „wdowi ząbek”) jest warunkowane autosomalnym allelem dominującym (B). Z czwórki potomstwa rodziców, którzy oboje mają klinowate uwypuklenie linii nasady włosów, dwoje dzieci ma również tę cechę, a dwoje – tej cechy nie ma.

a)	Zapisz genotypy rodziców.

Genotyp matki:
Genotyp ojca:

b)	Zapisz wszystkie prawdopodobne genotypy, które mogą wystąpić u ich dzieci.

c)	Zapisz genotyp dziecka, którego całe potomstwo (100%) będzie miało klinowatą nasadę włosów.

1088

Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 25. (2 pkt)

Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

U pewnego gatunku owada, dominujący allel genu (B) zlokalizowany na chromosomie płci X koduje białko niezbędne w procesie kariokinezy. Allel recesywny tego genu (b) w stanie homozygotycznym wywołuje efekt letalny. Samice tych owadów mają parę chromosomów płci XX, a samce – XY.

Określ prawdopodobieństwo urodzenia się żywego potomstwa heterozygotycznej samicy i zdrowego samca. Uzasadnij odpowiedź − zapisz krzyżówkę genetyczną.

Prawdopodobieństwo urodzenia się żywego potomstwa: %.

1089

Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 25. (2 pkt)

Gady Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Jaszczurka biczogon indyjski żyje na pustynnych terenach południowo-zachodniej Azji. Noce spędza w norach pod ziemią. Gdy rankiem opuszcza norę, żeby się ogrzać w promieniach słońca, ma ciemną barwę ciała. W miarę rozgrzewania się barwa powierzchni ciała biczogona staje się coraz jaśniejsza.

Na podstawie: Dzikie Indie, National Geographic Channel, www.natgeotv.pl

a)	Wyjaśnij, dlaczego biczogon, po opuszczeniu rankiem nory, rozgrzewa ciało, przebywając w miejscach nasłonecznionych.

b)	Wyjaśnij, z jakiego powodu barwa powierzchni ciała biczogona na początku ogrzewania jest ciemna, a po pewnym czasie przebywania na słońcu – jaśnieje.

1090

Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 25. (3 pkt)

Enzymy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono wpływ enzymu na przebieg katalizowanej reakcji.

a)	Określ funkcję enzymu w katalizowanej reakcji, którą zilustrowano na powyższym schemacie.

b)	Podaj, czy zilustrowana schematem reakcja jest przemianą anaboliczną,czy kataboliczną. Odpowiedź uzasadnij.

c)	Wyjaśnij, czy na schemacie przedstawiono swoistość substratową enzymu.