Przeprowadzono doświadczenie zilustrowane poniższym schematem.
Celem doświadczenia było odróżnienie dwóch, oznaczonych umownie literami X i Z, metali,
z których wykonano płytki. Wiadomo, że jednym metalem był cynk, a drugim – nikiel.
Po pewnym czasie obie płytki wyjęto z roztworów, osuszono i zważono. Stwierdzono,
że zmieniła się tylko masa płytki wykonanej z metalu X.
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz właściwe określenie spośród podanych w każdym nawiasie oraz napisz w formie jonowej skróconej równanie zachodzącej reakcji.
Masa płytki wykonanej z metalu X się (zmniejszyła / zwiększyła).
Podczas przeprowadzonego doświadczenia przebiegła reakcja zilustrowana równaniem:
W poniższej tabeli zestawiono wybrane właściwości fizyczne potasu i wapnia.
Nazwa pierwiastka
Temperatura topnienia, K
Gęstość, g ⋅ cm−3
potas
336,43
0,86
wapń
1115,00
1,55
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.
Na podstawie informacji i układu okresowego pierwiastków uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedno właściwe określenie spośród podanych w każdym nawiasie.
Węzły sieci krystalicznych wapnia, jak i potasu obsadzone są (dodatnio / ujemnie) naładowanymi jonami zwanymi rdzeniami atomowymi. Pomiędzy rdzeniami atomowymi obecne są słabo związane elektrony walencyjne, które mogą wędrować swobodnie przez kryształ metalu. Dlatego zarówno wapń, jak i potas odznaczają się (dużą / małą) przewodnością elektryczną.
Temperatura topnienia wapnia jest (niższa / wyższa) niż temperatura topnienia potasu, co wynika między innymi (z silniejszego / ze słabszego) wiązania metalicznego, utworzonego z udziałem (mniejszej / większej) liczby elektronów walencyjnych.
Metal I: srebrzystobiały, kowalny, ciągliwy, daje się łatwo walcować. Metal lekki, bardzo
dobry przewodnik elektryczności. Na powietrzu szybko matowieje. Z powodu pasywacji
odporny na działanie czynników atmosferycznych i stężonego kwasu azotowego(V). Po
usunięciu warstwy ochronnej reaguje energicznie z tlenem i wodą, wypierając z niej wodór.
Roztwarza się w roztworach mocnych kwasów i zasad.
Metal II: srebrzystobiały, ciągliwy, daje się walcować. Metal lekki, dobry przewodnik
elektryczności. Na powietrzu szybko matowieje. Po ogrzaniu do temperatury powyżej 700°C
zapala się oślepiająco białym płomieniem. W podwyższonej temperaturze reaguje z wodą,
wypierając z niej wodór. Roztwarza się w roztworach kwasów, odporny na działanie
alkaliów.
Na podstawie: J. Ciba, J., Trojanowska, M. Zołotajkin, Mała encyklopedia pierwiastków,
Warszawa 1996 oraz A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.
Wybierz i podkreśl w każdym nawiasie poprawne uzupełnienie poniższego zdania.
Metalem I może być (glin / magnez / sód), a metalem II – (glin / magnez / sód).
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było porównanie aktywności trzech metali
oznaczonych umownie literami A, X i Z. Przebieg doświadczenia zilustrowano poniższym
schematem.
Zmiany zaobserwowane podczas doświadczenia pozwoliły stwierdzić, że aktywność użytych
metali rośnie w szeregu A, Z, X.
Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Spośród metali A, X, Z najsilniejszym reduktorem jest metal X.
P
F
2.
Spośród jonów A2+ , X2+ , Z2+ najsilniejszym utleniaczem jest jon A2+ .
P
F
3.
Podczas przeprowadzonego doświadczenia tylko w probówce III nie zaobserwowano objawów reakcji.
Przeprowadzono doświadczenie, którego przebieg zilustrowano na poniższym schemacie.
Do obu naczyń wprowadzono oczyszczone z nalotu niewielkie kawałki sodu i wapnia.
Początkowa temperatura wody w każdym naczyniu była równa 20°C.
Podczas przeprowadzonego doświadczenia przebiegły reakcje chemiczne zilustrowane
poniższymi równaniami:
2Na + 2H2O → 2NaOH + H2
oraz
Ca + 2H2O → Ca(OH)2 + H2
Stwierdzono, że:
w obu naczyniach wydzielał się gaz
temperatura obu roztworów wzrosła.
Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Po zajściu reakcji chemicznych w naczyniach I i II powstały roztwory o odczynie zasadowym.
P
F
2.
Otrzymany w obu reakcjach gaz jest bezbarwny, bezwonny i palny.
P
F
3.
W celu zidentyfikowania wydzielającego się w obu reakcjach gazu należy zebrany gaz wprowadzić do probówki z nasyconym wodnym roztworem wodorotlenku wapnia.
Przeprowadzono doświadczenie, którego przebieg zilustrowano na poniższym schemacie.
Do obu naczyń wprowadzono oczyszczone z nalotu niewielkie kawałki sodu i wapnia.
Początkowa temperatura wody w każdym naczyniu była równa 20°C.
Podczas przeprowadzonego doświadczenia przebiegły reakcje chemiczne zilustrowane
poniższymi równaniami:
2Na + 2H2O → 2NaOH + H2
oraz
Ca + 2H2O → Ca(OH)2 + H2
Stwierdzono, że:
w obu naczyniach wydzielał się gaz
temperatura obu roztworów wzrosła.
Uzupełnij poniższą tabelę. Opisz wygląd zawartości naczyń I i II przed reakcją oraz po reakcji (uwzględnij barwę zawartości naczyń lub napisz, że zawartości naczyń były bezbarwne).
Złoto jest doskonale kowalnym żółtym metalem o silnym połysku. W czystej postaci jest
stosunkowo miękkie, więc w wyrobach jubilerskich stosuje się stopy złota z innymi metalami,
np. srebrem lub miedzią. Zawartość czystego złota w tych wyrobach podaje się w jednostkach
zwanych karatami. Jeden karat odpowiada 1/24 zawartości masowej złota w stopie, co oznacza,
że czyste złoto jest 24-karatowe. Złoto jest metalem szlachetnym, więc trudno ulega reakcjom
chemicznym. Roztwarza się w wodzie królewskiej, przy czym powstaje m.in. chlorkowy
kompleks złota(III), co ilustruje poniższe równanie:
Au + HNO3 + 4HCl → AuCl–4 + H+ + NO + 2H2O
Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna – Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa,
Warszawa 2012 oraz L. Jones, P. Atkins, Chemia ogólna, Warszawa 2006.
Oblicz, ile gramów czystego złota należy stopić z 10 gramami 15-karatowego złota, aby otrzymać złoto 18-karatowe.
Złoto jest doskonale kowalnym żółtym metalem o silnym połysku. W czystej postaci jest
stosunkowo miękkie, więc w wyrobach jubilerskich stosuje się stopy złota z innymi metalami,
np. srebrem lub miedzią. Zawartość czystego złota w tych wyrobach podaje się w jednostkach
zwanych karatami. Jeden karat odpowiada 1/24 zawartości masowej złota w stopie, co oznacza,
że czyste złoto jest 24-karatowe. Złoto jest metalem szlachetnym, więc trudno ulega reakcjom
chemicznym. Roztwarza się w wodzie królewskiej, przy czym powstaje m.in. chlorkowy
kompleks złota(III), co ilustruje poniższe równanie:
Au + HNO3 + 4HCl → AuCl-4 + H+ + NO + 2H2O
Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna – Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa,
Warszawa 2012 oraz L. Jones, P. Atkins, Chemia ogólna, Warszawa 2006.
Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Woda królewska to mieszanina stężonych kwasów: azotowego(V) i siarkowego(VI).
P
F
2.
Jon centralny w chlorkowym kompleksie złota(III), który powstał w wyniku reakcji roztwarzania złota, ma liczbę koordynacyjną równą 4.
P
F
3.
Podczas reakcji roztwarzania złota wydzielał się bezbarwny gaz, który w kontakcie z powietrzem barwi się na kolor czerwonobrunatny.
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było porównanie aktywności chemicznej
czterech metali: talu (Tl), technetu (Tc), hafnu (Hf) i molibdenu (Mo). Stwierdzono, że
z udziałem wymienionych metali i ich jonów samorzutnie zachodzą reakcje, których przebieg
ilustrują poniższe równania w formie jonowej skróconej:
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997.
18.1. (0–1)
Uszereguj wymienione metale według malejącej aktywności chemicznej – napisz ich symbole w odpowiedniej kolejności.
największa aktywność
najmniejsza aktywność
18.2. (0–1)
Spośród kationów biorących udział w opisanych reakcjach wybierz jon, który jest najsilniejszym utleniaczem, i jon, który jest najsłabszym utleniaczem. Napisz wzory wybranych jonów.
