Atomy pierwiastków chemicznych mogą występować w różnych stanach energetycznych. Stan
o najniższej energii nazywamy podstawowym, a stany o energiach wyższych – wzbudzonymi.
Poniższe schematy I i II przedstawiają konfigurację elektronową dla orbitali walencyjnych
atomu pewnego pierwiastka chemicznego X w różnych stanach energetycznych.
Uzupełnij poniższą tabelę – wpisz symbol pierwiastka X, numer grupy oraz symbol bloku
konfiguracyjnego, do którego należy ten pierwiastek. Napisz, który schemat konfiguracji
elektronowej (I albo II) opisuje stan podstawowy atomu pierwiastka X.
Symbol pierwiastka
Numer grupy
Symbol bloku
Stan podstawowy atomu pierwiastka X opisuje schemat numer
Wpisz do tabeli temperaturę wrzenia wymienionych substancji (H2, CaCl2, HCl) pod
ciśnieniem atmosferycznym. Wartości temperatury wrzenia wybierz spośród
następujących: –253ºC, –85ºC, 100ºC, 1935ºC.
Poniżej przedstawiono cztery wykresy ilustrujące zmianę wybranych wielkości fizycznych
charakteryzujących pierwiastki chemiczne (z wyłączeniem gazów szlachetnych) w funkcji ich
liczby atomowej.
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 2004.
Podaj numer wykresu przedstawiającego zależność promienia atomowego od liczby
atomowej i numer wykresu przedstawiającego zależność elektroujemności pierwiastków
w skali Paulinga od liczby atomowej.
Numer wykresu przedstawiającego zależność promienia atomowego od liczby atomowej:
Numer wykresu przedstawiającego zależność elektroujemności w skali Paulinga od liczby
atomowej:
Na poniższym wykresie przedstawiono, jak zmienia się energia potencjalna cząsteczek metanu
w zależności od dzielącej je odległości (linia ciągła oznaczona numerem 1).
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych
w każdym nawiasie.
W miarę zbliżania się do siebie cząsteczek metanu siły przyciągania van der Waalsa rosną, co
skutkuje spadkiem energii potencjalnej cząsteczek zilustrowanym krzywą oznaczoną numerem
(2 / 3). Jednocześnie w miarę zbliżania się do siebie cząsteczek metanu siły odpychania
między jądrami atomowymi i siły odpychania między elektronami dwóch cząsteczek
(rosną / maleją). Najbardziej korzystny energetycznie dla cząsteczek metanu jest stan,
w którym odległość między nimi jest (mniejsza niż r0 / równa r0 / większa od r0).
Najtrwalszym izotopem neptunu jest izotop o liczbie masowej równej 237 i okresie półtrwania
τ = 2,2⋅106 lat. Otrzymuje się go przez napromieniowanie izotopu uranu o liczbie masowej
238 neutronami o dużej energii kinetycznej. Ta przemiana zachodzi zgodnie
z poniższym schematem.
23892U + 10n → 23792U + a10n
W jej wyniku powstaje nietrwały izotop uranu o liczbie masowej A = 237. Jądro 23792U ulega
rozpadowi – powstaje jądro 23793Np.
Na podstawie: A. Czerwiński, Energia jądrowa i promieniotwórczość, Warszawa 1998.
3.1. (1 pkt)
Uzupełnij poniższe zdania, tak aby powstała informacja prawdziwa: wybierz i podkreśl
wartość współczynnika a (liczbę neutronów) w równaniu przemiany izotopu uranu
o liczbie masowej 238 oraz typ przemiany, której ulega izotop uranu o liczbie masowej
237.
Współczynnik a w równaniu przemiany izotopu uranu o liczbie masowej 238 jest równy
(1 / 2 / 3). Izotop uranu o liczbie masowej 237 ulega przemianie (α / β− / γ).
3.2. (1 pkt)
Oblicz, po ilu latach z próbki izotopu neptunu 23793Np o masie równej m pozostanie
próbka zawierająca 0,25m tego izotopu.
Ciała stałe można podzielić na krystaliczne i bezpostaciowe. Kryształy klasyfikuje się ze
względu na rodzaj oddziaływań między tworzącymi je drobinami. Wyróżnia się kryształy
metaliczne, jonowe, kowalencyjne i molekularne.
Na podstawie: K. Pigoń, Z. Ruziewicz, Chemia fizyczna. Fizykochemia molekularna, Warszawa 2005.
4.1. (0–1)
Poniżej wymieniono nazwy siedmiu substancji tworzących kryształy w stałym stanie skupienia.
chlorek sodu
glin
glukoza
jod
sód
tlenek magnezu
wodorotlenek sodu
Spośród wymienionych substancji wybierz wszystkie te, które tworzą kryształy jonowe,
oraz wszystkie te, które tworzą kryształy metaliczne. Wpisz ich nazwy we właściwe
miejsce w tabeli.
Kryształy
jonowe
metaliczne
4.2. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania. W odpowiedzi uwzględnij rodzaj nośników ładunku.
W kryształach metalicznych nośnikami ładunku są ,
dlatego metale przewodzą prąd elektryczny w stałym stanie skupienia.
Związki jonowe po stopieniu przewodzą prąd elektryczny, ponieważ
Diament i grafit to najbardziej znane odmiany alotropowe węgla.
Oceń, czy poniższe informacje dotyczące diamentu i grafitu są prawdziwe. Zaznacz P,
jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Atomy węgla w diamencie tworzą trzy wiązania σ, dlatego w przeciwieństwie do grafitu diament nie przewodzi prądu.
P
F
2.
Atomy węgla w graficie tworzą równolegle ułożone warstwy. Słabe oddziaływania między warstwami powodują, że grafit jest kruchy.
P
F
3.
Grafit i diament różnią się właściwościami fizycznymi, dlatego tlenek węgla(IV) otrzymany z grafitu ma inne właściwości fizyczne niż tlenek węgla(IV) otrzymany z diamentu.
Uzupełnij tabelę – wpisz wartości liczb kwantowych: głównej n, pobocznej (orbitalnej) l
oraz magnetycznej m, opisujących stan niesparowanego elektronu w atomie potasu
w stanie podstawowym.
Fosgen to trujący związek o wzorze COCl2. Jego temperatura topnienia jest równa –118°C,
a temperatura wrzenia wynosi 8°C (pod ciśnieniem 1000 hPa). Fosgen reaguje z wodą i ulega
hydrolizie, której produktami są tlenek węgla(IV) i chlorowodór.
Na podstawie: P. Mastalerz, Chemia organiczna, Warszawa 1986.
Uzupełnij informacje dotyczące struktury elektronowej cząsteczki fosgenu. Wybierz
i podkreśl jedną odpowiedź spośród podanych w każdym nawiasie.
Orbitalom walencyjnym atomu węgla przypisuje się hybrydyzację (sp / sp2 / sp3). Orientacja
przestrzenna tych orbitali powoduje, że cząsteczka fosgenu (jest / nie jest) płaska. Wiązanie π
w tej cząsteczce tworzą orbital walencyjny (s / p / zhybrydyzowany) atomu węgla
i orbital walencyjny p atomu tlenu.
Na podstawie: J. Sawicka i inni, Tablice chemiczne, Gdańsk 2004.
Napisz numer reaktora, w którym pod wpływem wzrostu ciśnienia (T = const) wzrosło
stężenie równowagowe odpowiedniego wodorku, oraz numer reaktora, w którym pod
wpływem wzrostu temperatury (p = const) wzrosło stężenie równowagowe odpowiedniego
wodorku.
Wzrost ciśnienia skutkuje wzrostem stężenia równowagowego wodorku w reaktorze .
Wzrost temperatury skutkuje wzrostem stężenia równowagowego wodorku w reaktorze .
