Poniżej podano wzory półstrukturalne (grupowe) lub uproszczone czterech węglowodorów.
Uzupełnij poniższe zdania – wybierz i zaznacz właściwe nazwy lub litery spośród
podanych w nawiasach.
Nitrowanie związku oznaczonego literą D jest reakcją (addycji / eliminacji / substytucji) przebiegającą według mechanizmu
(elektrofilowego / nukleofilowego / rodnikowego).
Z bromem reagują łatwo – bez użycia katalizatora, bez ogrzewania, w ciemności – związki oznaczone literami (A / B / C / D), natomiast reakcja związku oznaczonego literą (A / B / C / D) z tym odczynnikiem wymaga użycia katalizatora, np. FeBr3. Monomerem w reakcji polimeryzacji prowadzącej do powstania poli(octanu winylu) jest związek o wzorze CH2=CH‒O‒COCH3, otrzymywany przez katalityczne przyłączenie kwasu etanowego (octowego) do związku oznaczonego literą (A / B / C / D).
Przeprowadzono elektrolizę wodnego roztworu pewnej soli z użyciem elektrod platynowych.
Stwierdzono, że podczas tej elektrolizy zaszły procesy elektrodowe rozkładu wody.
23.1. (0-1)
Z podanych poniżej wzorów wybierz i zaznacz wzory tych soli, które mogły być
użyte w opisanym procesie elektrolizy.
CuSO4 ZnCl2 Na2SO4 NaCl KNO3
23.2. (0-1)
Napisz równanie procesu zachodzącego podczas elektrolizy tych soli na katodzie
oraz równanie procesu przebiegającego podczas elektrolizy tych soli na anodzie.
Woda przyłącza się do alkenów w obecności silnie kwasowego katalizatora H3O+ . Addycja ta
przebiega poprzez tworzenie kationów z ładunkiem dodatnim zlokalizowanym na atomie
węgla, czyli tzw. karbokationów. Mechanizm tej reakcji dla alkenów o wzorze ogólnym
R–CH=CH2 (R – grupa alkilowa) można przedstawić w trzech etapach.
Uwaga: w poniższych równaniach etapów reakcji wzór wody przedstawiono jako :OH2,
a wzór kwasowego katalizatora zapisano jako H:OH+2 .
Etap I:
+ H:OH+2 ⇄
+ :OH2
Etap II:
+ :OH2 ⇄
Etap III:
+ :OH2 ⇄
+ H:OH+2
Na podstawie: R. Morrison, R. Boyd, Chemia organiczna, Warszawa 1985.
25.1. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedno właściwe określenie spośród
podanych w każdym nawiasie.
Podczas etapu I alken ulega działaniu reagenta (wolnorodnikowego / nukleofilowego / elektrofilowego). W etapie II karbokation łączy się z cząsteczką wody,
w wyniku czego powstaje protonowany alkohol. Na tym etapie przemiany woda działa jako
(nukleofil / elektrofil). Podczas etapu III protonowany alkohol (oddaje / pobiera) proton,
co prowadzi do powstania obojętnego alkoholu oraz do odtworzenia katalizatora.
25.2. (0–1)
Spośród alkoholi o podanych niżej wzorach wybierz te, których nie można (jako
produktu głównego) otrzymać podczas hydratacji alkenów prowadzonej w obecności
kwasu. Podkreśl wzory wybranych alkoholi i uzasadnij swój wybór.
Poniżej przedstawiono schemat reakcji utleniania i redukcji zachodzącej z udziałem jonów
MnO−4.
MnO−4 + H2O2 + H+ → Mn2+ + O2 + H2O
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedno określenie spośród podanych
w każdym nawiasie.
W opisanej wyżej reakcji (intensywnie / bardzo słabo) zabarwiony wodny roztwór
zawierający jony MnO−4 przechodzi w (intensywnie / bardzo słabo) zabarwiony roztwór
zawierający jony Mn2+ . Dzięki temu wodny roztwór KMnO4 można stosować w analizie
miareczkowej do ilościowego oznaczania substancji (utleniających / redukujących)
w środowisku kwasowym (z użyciem / bez użycia) wskaźnika barwiącego roztwór.
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.
Poniżej przedstawiono ciąg przemian z udziałem pochodnych cyklopentanu.
28.1. (0-1)
Napisz wzory półstrukturalne (grupowe) lub uproszczone związków organicznych
oznaczonych literami A, B i C.
Wzór związku A
Wzór związku B
Wzór związku C
28.2. (0-1)
Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz i zaznacz właściwe określenie w każdym
nawiasie.
Związek oznaczony literą A powstaje w reakcji (addycji / eliminacji / substytucji)
przebiegającej według mechanizmu (elektrofilowego / nukleofilowego / rodnikowego).
Kwas acetylosalicylowy (znany pod handlową nazwą „aspiryna”) to pochodna kwasu
salicylowego, którą można otrzymać w wyniku przemiany opisanej poniższym schematem.
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Kwas salicylowy i kwas acetylosalicylowy są względem siebie izomerami.
P
F
2.
Ze względu na obecność w cząsteczce kwasu salicylowego grupy karboksylowej i hydroksylowej może on tworzyć estry zarówno z alkoholami, jak i z kwasami.
P
F
3.
Drugim (obok kwasu salicylowego) substratem reakcji estryfikacji prowadzącej do powstania kwasu acetylosalicylowego jest kwas etanowy (octowy).
Aldehyd ten występuje w przyrodzie w konfiguracji trans.
W celu zbadania właściwości aldehydu cynamonowego wykonano eksperyment, którego
przebieg zilustrowano na rysunku.
Porównaj przebieg reakcji w obu probówkach. Dokończ poniższe zdania – wybierz
i podkreśl właściwe opisy spostrzeżeń spośród podanych w nawiasach.
Po dodaniu odczynnika do probówki I zaobserwowano, że roztwór bromu (uległ odbarwieniu / zabarwił się na fioletowo / nie zmienił zabarwienia).
W probówce II w wyniku ogrzewania zawiesiny wodorotlenku miedzi(II) z aldehydem cynamonowym powstał (szafirowy roztwór / ceglasty osad / różowy roztwór).
