Zadania maturalne z biologii

Znalezionych zadań - 39

Strony

11

Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)Zadanie 17. (3 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

U dorosłego człowieka pomiędzy kośćmi czaszki występują połączenia ścisłe w postaci szwów oraz stawy. W czaszce noworodka występuje większa liczba kości niż u człowieka dorosłego, a niektóre połączenia ścisłe nie są jeszcze zrośnięte i tworzą tzw. ciemiączka, gdyż proces kostnienia czaszki kończy się dopiero w drugim roku życia.

Na rysunkach przedstawiono budowę czaszki dorosłego człowieka (A) oraz budowę czaszki noworodka – widok z góry (B).

Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008.
a)Podaj nazwy kości czaszki oznaczonych na rysunku numerami 1, 2 i 3.
b)Wybierz spośród A–C i podkreśl rodzaj połączenia, które występuje między kośćmi mózgoczaszki i kością oznaczoną na schemacie numerem 3.
  1. sztywne
  2. półruchome
  3. ruchome
c)Określ, jakie znaczenie adaptacyjne mają w czaszce ciemiączka.
12

Matura Maj 2018, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 4. (3 pkt)

Choroby człowieka Układ kostny i mięśniowy Układ pokarmowy i żywienie Układ hormonalny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Jedną z chorób kości jest osteoporoza, należąca do grupy chorób, w których duże znaczenie ma stosowana przez człowieka dieta.
Na rysunkach przedstawiono przekrój przez kość kobiet w różnym wieku. Jasnym kolorem oznaczono beleczki kostne, ciemnym – przestrzeń pomiędzy beleczkami kostnymi.

a)Na podstawie rysunków określ, na czym polega zmiana struktury kości spowodowana osteoporozą i podaj tego przyczynę.
b)Zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania.

Dieta chroniąca organizm przed osteoporozą powinna uwzględniać pokarmy bogate w

  1. magnez i witaminę B.
  2. fosfor i witaminę A.
  3. wapń i witaminę D.
  4. cynk i witaminę C.
c)Wyjaśnij, dlaczego zagrożenie osteoporozą u kobiet wzrasta wraz z ich wiekiem. W odpowiedzi uwzględnij nazwę i rolę hormonów zmniejszających ryzyko wystąpienia choroby.
13

Matura Maj 2018, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 5. (2 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Na rysunku przedstawiono szkielet człowieka, na którym literami A–C oznaczono wybrane połączenia stawowe.

Uzupełnij tabelę, w której opiszesz połączenia stawowe wskazane na rysunku. Wpisz właściwe informacje w odpowiednie komórki tabeli.

Nazwa stawu Typ stawu
(zawiasowy / obrotowy / kulisty* / zawiasowo-obrotowy*)
Zakres ruchu
(w jednej płaszczyźnie / w wielu płaszczyznach)
A.
B.
C.

*Zmodyfikowano oryginalną treść zadania od CKE poprzez dodanie dwóch dodatkowych opcji dla kolumny "Typ stawu".

14

Matura Maj 2018, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 6. (2 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

Na rysunku przedstawiono mięśnie szkieletowe i kości, biorące udział przy zginaniu kończyny górnej w stawie łokciowym.

a)Na podstawie rysunku podaj, który z mięśni – A czy B – uczestniczy w ruchu przedramienia przedstawionym na rysunku i podaj nazwę tego mięśnia.

Oznaczenie mięśnia:     Nazwa mięśnia:

b)Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcjonowania układu ruchu człowieka są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Kości, które są miejscem przyczepu mięśni szkieletowych, stanowią czynną część układu ruchu człowieka. P F
2. Mięśnie powodujące zginanie i prostowanie kończyny współpracują parami, dzięki czemu powodują ruchy sobie przeciwstawne. P F
3. Do pracy wszystkich rodzajów mięśni niezbędna jest energia, głównie pochodząca bezpośrednio z ATP. P F
15

Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 2. (2 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na rysunku przedstawiono budowę kręgosłupa człowieka. Cyframi I–V oznaczono odcinki kręgosłupa.

a)Uzupełnij tabelę – wpisz brakujące nazwy odcinków kręgosłupa oraz liczbę kręgów, wybraną spośród: 4–5, 7, 5, 12.
Odcinek kręgosłupa Nazwa odcinka kręgosłupa Liczba kręgów w odcinku kręgosłupa
I
II piersiowy
III
IV
V guziczny
b)Do wymienionych poniżej cech budowy kręgosłupa (A–C) przyporządkuj po jednej funkcji pełnionej przez kręgosłup dzięki tym cechom, wybranej spośród 1.–4.

Cechy budowy kręgosłupa

  1. esowate wygięcia kręgosłupa
  2. czerwony szpik kostny w trzonach kręgów
  3. połączenia stawowe między kręgami

Funkcje

  1. wytwarzanie krwinek
  2. wykonywanie ruchów
  3. ochrona rdzenia kręgowego
  4. amortyzacja wstrząsów

A.
B.
C.

16

Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 3. (1 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Zdolność komórek mięśniowych do skurczu wynika z ich szczególnej budowy. Wnętrze komórek wypełniają włókienka białkowe (filamenty: grubsze – filamenty miozynowe i cieńsze – filamenty aktynowe). Podstawową jednostką kurczliwą komórki tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej jest sarkomer. Na poniższych schematach przedstawiono: I – sarkomer w rozluźnionym i rozciągniętym mięśniu i II – sarkomer podczas skurczu.

Na podstawie analizy schematów uzupełnij poniższe zdania – wpisz w wyznaczone miejsca odpowiednie oznaczenia literowe.

Podczas skurczu w obrębie sarkomeru, wskutek przesuwania się względem siebie filamentów aktynowych i miozynowych, skróceniu ulegają prążki oraz prążek . Nie zmienia się natomiast długość prążka , gdyż same filamenty nie zmieniają swojej długości. Efektem tych zmian jest skrócenie sarkomeru.

17

Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 20. (2 pkt)

Układ hormonalny Układ kostny i mięśniowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Niedobór wapnia w organizmie człowieka może wynikać m.in. z długotrwałego zmniejszonego dostarczania tego pierwiastka wraz z pokarmem lub ze złego wchłaniania wapnia w jelicie. Hipokalcemią określa się zbyt niskie stężenie wapnia we krwi, czyli spadek jego zawartości w surowicy poniżej 2,25 mmol/l. Objawami hipokalcemii mogą być tężyczka, czyli nadmierna pobudliwość mięśni do skurczu, niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca. Zmniejszone spożycie wapnia stosunkowo rzadko prowadzi do objawów hipokalcemii, gdyż organizm ma jego zapasy zdeponowane w kościach. Z kolei odpowiednie przyjmowanie tego pierwiastka z pokarmem nie zabezpiecza organizmu przed hipokalcemią, ponieważ stężenie wapnia we krwi jest regulowane hormonalnie.

Na podstawie: W. Jakubas-Kwiatkowska, A. Błachowicz, E. Franek, Hipokalcemia w praktyce klinicznej – przyczyny, objawy i leczenie, „Choroby Serca i Naczyń” nr 4, 2005.
a)Wybierz i zaznacz nazwę hormonu, którego niedobór w organizmie może być przyczyną hipokalcemii.
  1. kortyzol
  2. kalcytonina
  3. parathormon
  4. trijodotyronina
b)Wyjaśnij, uwzględniając procesy związane z utrzymaniem homeostazy, dlaczego długotrwałe zmniejszone dostarczanie wapnia z pokarmem przez osobę dorosłą może prowadzić do osłabienia jej kości.
18

Matura Maj 2016, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 3. (2 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Podaj/wymień

Na rysunku przedstawiono budowę czaszki człowieka, a cyframi 1–4 oznaczono niektóre kości. Obok rysunku podano nazwy różnych kości czaszki (A–E).

a)Zapisz oznaczenia literowe nazw kości (A–E), którymi należy uzupełnić schemat w miejscach oznaczonych cyframi 1–4.
b)Spośród kości (1–4) wskazanych na rysunku wypisz nazwy tych, które wchodzą – odpowiednio – w skład twarzoczaszki i w skład mózgoczaszki.

Kości twarzoczaszki:
Kości mózgoczaszki:

19

Matura Maj 2016, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 4. (2 pkt)

Choroby człowieka Układ kostny i mięśniowy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Na rysunkach przedstawiono prawidłowe i trzy różne patologiczne krzywizny kręgosłupa. Strzałkami oznaczono miejsca zmian.

Na podstawie rysunków podaj, na czym polega każda z przedstawionych zmian patologicznych kręgosłupa – uwzględnij nazwę odcinka, w którym występuje wygięcie, i kierunek wygięcia (boczne, ku przodowi, ku tyłowi ciała).

Odcinek kręgosłupa Kierunek wygięcia
nadmierna kifoza
skolioza
nadmierna lordoza
20

Matura Maj 2016, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 5. (1 pkt)

Układ kostny i mięśniowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Układ ruchu człowieka tworzą szkielet i mięśnie szkieletowe. Obie części tego układu są ze sobą powiązane strukturalnie i funkcjonalnie – współdziałają w wykonywaniu ruchu.

Przedstaw, na czym polega współdziałanie szkieletu i mięśni szkieletowych w wykonywaniu ruchu. W odpowiedzi uwzględnij rolę każdej z części składowych układu ruchu.

Strony