Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 32. (2 pkt)
Niektóre czynniki środowiska mogą być dla organizmu obojętne, inne wręcz decydują o składzie gatunkowym biocenozy. Takie istotne dla życia organizmów czynniki określa się jako czynniki ograniczające. Można wyróżnić trzy kategorie takich czynników:
- Czynniki fizyczne, które mają dwie wartości progowe ograniczające – dolną i górną.
- Zasoby, które organizm wykorzystuje – szkodliwy może być ich niedostatek, a nadmiar zazwyczaj nie szkodzi.
- Skażenia, trucizny w środowisku – negatywny wpływ na organizmy zaczyna się od pewnych najniższych wartości progowych i stopniowo rośnie.
Przeprowadzono badania populacji gatunku jaszczurek Podarcis sicula żyjących na dwóch
niewielkich wyspach chorwackich: Pod Kopište (A) i Pod Mrčaru (B). Wyspę A te zwierzęta
zamieszkiwały od dawna, natomiast nie było ich na wyspie B aż do roku 1971 r., kiedy to
przewieziono na nią pięć par jaszczurek.
Badania przeprowadzone po 30 latach od zasiedlenia wyspy B wykazały, że populacja
jaszczurek zwiększyła znacznie swoją liczebność, ale też jej osobniki znacząco odróżniały się
wyglądem od jaszczurek z wyspy A (populacja wyjściowa). Przede wszystkim zwrócono
uwagę na znacznie większe głowy – dłuższe i szersze, co wskazywać mogło na większą siłę
szczęk.
Na wykresie przedstawiono udział składników pokarmowych w diecie jaszczurek żyjących na obu wyspach.
| a) | Na podstawie przedstawionych informacji określ prawdopodobny czynnik, który spowodował zmiany ewolucyjne w budowie jaszczurek tworzących nową populację. Odpowiedź uzasadnij. |
| b) | Określ, czy różnice w budowie osobników tych dwóch populacji jaszczurek wskazują na rozpoczynającą się specjację sympatryczną czy allopatryczną. Odpowiedź uzasadnij. |
