Na schemacie przedstawiono procesy zachodzące w jajniku podczas owulacyjnego cyklu
miesiączkowego kobiety oraz towarzyszące im zmiany poziomu hormonów płciowych w jej
krwi.
a)
Zaznacz właściwe zakończenie zdania.
Poziom hormonu B w przebiegu cyklu bezowulacyjnego w porównaniu z cyklem
owulacyjnym będzie
niższy
wyższy
nie zmieni się
b)
Wyjaśnij, dlaczego niedoczynność ciałka żółtego w pierwszych miesiącach ciąży jest zagrożeniem dla rozwoju zarodka.
U roślin okrytozalążkowych występuje podwójne zapłodnienie – zjawisko charakterystyczne
tylko dla tej grupy roślin. Na poniższych schematach przedstawiono proces wnikania łagiewki
pyłkowej i wprowadzania komórek plemnikowych do woreczka zalążkowego.
a)
Podaj nazwy elementów woreczka zalążkowego oznaczonych na schemacie A cyframi 1 i 2.
b)
Wyjaśnij, na czym polega podwójne zapłodnienie u roślin okrytozalążkowych.
c)
Podaj, co rozwija się z każdej z zapłodnionych komórek.
Górne drogi oddechowe transportują powietrze do płuc w sposób zapobiegający
zanieczyszczaniu, oziębianiu i wysuszaniu kolejnych odcinków dróg oddechowych.
a)
Wymień przynajmniej dwie cechy budowy jamy nosowej spełniające warunki podane w powyższym tekście.
b)
Na przykładzie jednej cechy budowy jamy nosowej wykaż słuszność stwierdzenia, że powinno się wdychać powietrze przez nos, a nie przez usta.
Antybiotyki stosuje się w leczeniu chorób zakaźnych, np. przewodu pokarmowego, układu
oddechowego i moczowego. Zwalczają one komórki bakterii, nie wpływając na komórki
organizmu. Mogą jednak powodować niszczenie naturalnej flory bakteryjnej człowieka.
Wyjaśnij, dlaczego u kobiet ubocznym skutkiem stosowania antybiotyków bywają grzybice układu rozrodczego.
Łuskiewnik różowy jest bezzieleniową byliną pasożytującą na korzeniach drzew liściastych,
głównie na leszczynie, topoli i olszy. Większą część życia spędza pod ziemią, gdzie rozrasta
się do wielkiego, pokrytego łuskowatymi, białawymi liśćmi kłącza z silnie rozwiniętym
systemem korzeniowym, który ssawkami wnika do korzeni drzew. Pędy nadziemne
łuskiewnika pojawiają się po około 10 latach rozwoju rośliny, są białawe lub różowe, pokryte
łuskowatymi liśćmi. Na pędach tych rozwijają się kwiaty. Nasiona łuskiewnika kiełkują tylko
wówczas, gdy znajdą się w pobliżu odpowiedniego żywiciela.
Na podstawie tekstu podaj dwa argumenty potwierdzające, że łuskiewnik jest pasożytem.
Szybkość reakcji katalizowanych przez enzymy zależy m.in. od aktywności enzymów,
na którą mogą wpływać różne czynniki, np. pH środowiska reakcji.
Na wykresach przedstawiono zależność między szybkością reakcji katalizowanych przez dwa
enzymy trawienne (I i II) a pH środowiska reakcji.
Wyjaśnij, czy oba enzymy zilustrowane na schemacie mogą wykazywać najwyższą aktywność w tym samym odcinku przewodu pokarmowego.
W tabeli przedstawiono średnią zawartość wybranych substancji w osoczu krwi i w dwóch
innych płynach (A i B) organizmu człowieka, z których jeden jest moczem pierwotnym,
a drugi moczem ostatecznym.
Rodzaj substancji
Zawartość substancji w g/cm3 płynu
w osoczu krwi
w płynie A
w płynie B
Glukoza
0,1
0
0,1
Mocznik
0,03
2,0
0,03
Białko
8,0
0
0
Sole nieorganiczne
0,72
1,5
0,72
a)
Podaj, który z płynów (A czy B) jest moczem ostatecznym zdrowego człowieka. Odpowiedź uzasadnij.
b)
Podaj nazwę procesu, którego skutkiem jest różnica w składzie chemicznym moczu pierwotnego i moczu ostatecznego, oraz określ na czym ten proces polega.
Gruczoły ślinowe wydzielają do jamy ustnej człowieka około 1,5 l śliny w ciągu doby. Ślina
zawiera:
α-amylazę ślinową trawiącą polisacharydy,
lipazę ślinową zapoczątkowującą trawienie tłuszczów w żołądku (wraz z lipazą żołądkową),
mucyny – glikoproteiny, których rolą jest zwilżenie pokarmu, sklejanie bakterii i ochrona błony śluzowej jamy ustnej,
lizozym, który niszczy ścianę komórkową bakterii,
laktoferrynę, której rolą jest wiązanie żelaza i działanie bakteriostatyczne,
białka bogate w prolinę, które ochraniają szkliwo zębów i wiążą toksyczne taniny.
a)
Wyjaśnij, dlaczego w żołądku, mimo obecności lipazy ślinowej i lipazy żołądkowej, trawienie tłuszczów odbywa się w znacznie mniejszym stopniu niż w dwunastnicy.
b)
Na podstawie informacji zawartych w tekście wyjaśnij, dlaczego u chorych z niedoborem wydzielania śliny (kserostomia) próchnica zębów występuje częściej niż u ludzi z prawidłowym wydzielaniem śliny.
