Zadania maturalne z biologii

971

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 19. (1 pkt)

Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Ból jest informacją o jakiejś nieprawidłowości pojawiającej się w organizmie człowieka.

Podaj argument uzasadniający twierdzenie, że nadużywanie leków o działaniu przeciwbólowym może być niekorzystne dla pacjenta.

972

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 20. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W tabeli przedstawiono charakterystykę naczyń krwionośnych: tętnic, żył, aorty i naczyń włosowatych, uwzględniającą przekrój naczynia, panujące w nim ciśnienie i prędkość przepływu krwi.

	Przekrój mm	Ciśnienie kPa	Prędkość przepływu cm/s^-1
A	10	13	40
B	3	13-5	40-10
C	2	1,3-0,6	0,3-5
D	0,008	4-1,5	<0,1

Ustal, który zbiór danych (A–D) jest charakterystyczny dla żył. Swój wybór uzasadnij, uwzględniając przynajmniej dwa parametry.

973

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 21. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Poniżej podano pewne informacje dotyczące powstawania klasycznego odruchu warunkowego:

Widok, zapach i smak pokarmu zjadanego przez psa powoduje wydzielanie śliny.
Inne bodźce (obojętne), np. dźwięk dzwonka bez połączenia z podawaniem pokarmu, nie powodują wydzielania śliny u psa.
Włączenie dzwonka i jednoczesne podawanie pokarmu powoduje wydzielanie śliny.
Po wytworzeniu odruchu, dźwięk dzwonka bez podania pokarmu powoduje wydzielanie śliny.

a)	Wyjaśnij, czy jednorazowe włączenie dzwonka i podanie pokarmu (pkt 3) doprowadzi do powstania odruchu warunkowego.

b)	Wyjaśnij, na czym polega wytworzenie klasycznego odruchu warunkowego.

974

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 21. (1 pkt)

Układ rozrodczy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W gabinetach radiologicznych kobietom wykonuje się zdjęcia rentgenowskie tylko w pierwszych dziesięciu dniach cyklu menstruacyjnego. W pozostałych dniach cyklu takie badania wykonuje się tylko w przypadkach koniecznych, np. przy nagłym wypadku.

Wyjaśnij, podając jeden argument, dlaczego u kobiet w pozostałych dniach cyklu przeciwwskazana jest diagnostyka medyczna z wykorzystaniem zdjęć rentgenowskich.

975

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides) jest grzybem śmiertelnie trującym, a zgon chorego wywołany jest prawie zawsze niewydolnością wątroby. Jedną z toksyn tego grzyba jest α-amanityna, która wiąże się z polimerazą RNA II odpowiedzialną za syntezę cząsteczek mRNA.

a)	Wyjaśnij, dlaczego α-amanityna upośledza prawidłowe funkcje komórek.

b)	Wyjaśnij, dlaczego zatrucie α-amanityną w pierwszej kolejności doprowadza do niewydolności wątroby, a nie innych narządów.

976

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 22. (2 pkt)

Układ immunologiczny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Osiągnięcia inżynierii genetycznej są coraz częściej stosowane w medycynie. Między innymi metodami inżynierii genetycznej otrzymuje się znacznie bezpieczniejsze i tańsze od tradycyjnych szczepionek, tak zwane szczepionki zrekombinowane, które nie zawierają całych cząstek infekcyjnych, ale tylko wybrane polipeptydy, otrzymane z odpowiednio genetycznie zmodyfikowanych bakterii lub drożdży.

Podaj dwa argumenty wyjaśniające, dlaczego szczepionki zrekombinowane są bezpieczniejsze od szczepionek tradycyjnych.

977

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Układ immunologiczny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Główny układ zgodności tkankowej człowieka (HLA) to zespół białek, które są niezwykle silnymi immunogennymi antygenami. Wprowadzone do organizmu komórki, z niezgodnym układem HLA na ich powierzchni, mogą być natychmiast rozpoznane przez limfocyty jako obce i niszczone.

Wyjaśnij, jakie działania muszą być podjęte w przypadku przygotowania pacjenta do przeszczepu narządu.

978

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Grzyby Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Drzewa leśne żyją w symbiozie z różnymi gatunkami grzybów. Grzyby mikoryzowe ułatwiają drzewom pobieranie wody i soli mineralnych, natomiast od swego partnera pobierają głównie cukry wytwarzane w procesie fotosyntezy.

Wyjaśnij, w jaki sposób grzyby mikoryzowe ułatwiają drzewom pobieranie wody i soli mineralnych.

979

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 26. (1 pkt)

Ekologia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na wykresie przedstawiono wyniki doświadczenia, w którym badano wpływ zawartości NaCl w podłożu na wzrost pędów trzech gatunków roślin: A, B i C.

Określ, który gatunek roślin (A, B czy C) jest halofitem. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.

980

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 27. (2 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Po dziesięciu latach badań w jednym z ośrodków akademickich w Polsce udało się uzyskać metodą inżynierii genetycznej transgeniczny len, którego włókna i olej posiadają unikatowe własności. Z tak uzyskanego surowca można otrzymać między innymi niespotykane w świecie opatrunki nowej generacji przyspieszające leczenie trudno gojących się ran. Skuteczność metody potwierdziły badania kliniczne. Można też otrzymać polimer, który dzięki posiadanym właściwościom może być używany np. do produkcji opakowań. W odróżnieniu od dotychczas stosowanych syntetyków polimer ten jest całkowicie biodegradowalny.

Na podstawie informacji z tekstu, sformułuj po jednym argumencie uzasadniającym potrzebę prowadzenia prac badawczych i wdrożeniowych nad transgenicznym lnem z punktu widzenia:

a)	medycznego;

b)	ochrony środowiska.