1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii

Anatomia i fizjologia człowieka

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Czynniki stresujące, takie jak hałas, choroba czy niepokój przed egzaminem, pobudzają organizm do działania. Informacja przenoszona jest drogą nerwową i hormonalną do wielu tkanek i narządów. Impulsy nerwowe docierające z mózgu stymulują rdzeń nadnerczy do wydzielania adrenaliny, która fizjologicznie oddziałuje na tkanki docelowe, przygotowując organizm do akcji. Podwzgórze wydziela hormon uwalniający kortykotropinę, która pobudza przedni płat przysadki do wydzielania ACTH (hormonu adrenokortykotropiny). Zwiększony poziom ACTH wzmaga wydzielanie przez korę nadnerczy kortyzolu, który powoduje mobilizację ustrojowych rezerw energetycznych, wskutek czego zwiększone zapotrzebowanie metaboliczne komórek zostaje zaspokojone.

Na podstawie tekstu uzupełnij poniższy schemat, wpisując odpowiednie określenia w miejsca oznaczone numerami 1–4.

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 10. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W wyniku podniesienia się temperatury ciała powyżej temperatury właściwej dla organizmu włączają się mechanizmy mające na celu ochłodzenie ciała i spadek jego temperatury.

Spośród wymienionych poniżej mechanizmów, wybierz dwa, które prowadzą do obniżenia temperatury ciała.

  1. Dreszcze wywołane mimowolnymi skurczami mięśni.
  2. Rozszerzanie średnicy naczyń krwionośnych w skórze.
  3. Podwyższona aktywność mięśniowa.
  4. Podwyższenie poziomu metabolizmu.
  5. Zwiększone wydzielanie potu przez gruczoły potowe.

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 9. (2 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schematach A i B przedstawiono dwie wady wzroku człowieka i sposoby ich korygowania.

Oceń prawdziwość stwierdzeń zamieszczonych w tabeli i wpisz w odpowiednich miejscach literę P (prawda) lub F (fałsz).

P/F
1. Na schemacie A przedstawiono krótkowzroczność, której przyczyną jest zbyt krótka odległość między soczewką a siatkówką oka.
2. W przypadku przedstawionym na schemacie A zastosowano soczewkę skupiającą po to, aby promienie świetlne nie skupiały się za siatkówką oka.
3. Na schemacie B przedstawiono korekcję dalekowzroczności, której przyczyną jest zbyt duża siła skupiająca soczewki oka.
4. W przypadku przedstawionym na schemacie B promienie świetlne przed zastosowaniem szkła korekcyjnego skupiały się przed siatkówką oka.

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 8. (2 pkt)

Anatomia i fizjologia - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Objętość wydalanego moczu zależy między innymi od zawartości wody w organizmie. Przy dużej zawartości wody w płynach ustrojowych krew ma większą objętość oraz mniejsze stężenie osmotyczne (stężenie elektrolitów). Następstwem tego jest wchłaniane mniejszej ilości wody w kanalikach nefronów i wydalanie większej objętości bardziej rozcieńczonego moczu.

Na podstawie analizy powyższych informacji określ, jakie są następstwa zbyt małej zawartości wody w płynach ustrojowych, spowodowanej np. odwodnieniem na skutek biegunki.

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 6. (1 pkt)

Układ oddechowy Podaj/wymień

Objętość powietrza, które dostaje się do płuc przy spokojnym wdechu lub zostaje usunięte podczas spokojnego wydechu, to ok. 500 ml powietrza określanego jako pojemność oddechowa. Dodatkowa objętość powietrza, którą można jeszcze pobrać wykonując głęboki wdech, wypełnia pojemność zapasową wdechową wynoszącą ok. 2500 ml, a wykonując głęboki wydech można jeszcze usunąć ok. 1000 ml z pojemności rezerwowej wydechowej. Powietrze, które nie daje się usunąć z płuc po wykonaniu najgłębszego wydechu, to tzw. powietrze zalegające (ok. 1200 ml). Wszystkie te pojemności tworzą razem pojemność całkowitą płuc. Pojemność życiowa płuc nie obejmuje powietrza zalegającego.

Podaj, jaką rolę pełni powietrze zalegające w płucach.

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 5. (1 pkt)

Układ oddechowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Objętość powietrza, które dostaje się do płuc przy spokojnym wdechu lub zostaje usunięte podczas spokojnego wydechu, to ok. 500 ml powietrza określanego jako pojemność oddechowa. Dodatkowa objętość powietrza, którą można jeszcze pobrać wykonując głęboki wdech, wypełnia pojemność zapasową wdechową wynoszącą ok. 2500 ml, a wykonując głęboki wydech można jeszcze usunąć ok. 1000 ml z pojemności rezerwowej wydechowej. Powietrze, które nie daje się usunąć z płuc po wykonaniu najgłębszego wydechu, to tzw. powietrze zalegające (ok. 1200 ml). Wszystkie te pojemności tworzą razem pojemność całkowitą płuc. Pojemność życiowa płuc nie obejmuje powietrza zalegającego.

Do poniższych określeń pojemności płuc przyporządkuj ich objętości oznaczone na schemacie literami A–F.

I pojemność oddechowa
II pojemność zapasowa wdechowa
III pojemność życiowa

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 4. (1 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Ściany poszczególnych części serca człowieka, zbudowane głównie z charakterystycznej dla tego narządu tkanki mięśniowej, mają różną grubość. Najcieńsze są ściany przedsionków (2–3 mm). Ściana prawej komory ma około 5 mm, a ściana lewej komory 15 mm grubości.

Wyjaśnij, dlaczego ściana lewej komory serca jest znacznie grubsza niż ściana komory prawej.

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 25. (2 pkt)

Układ immunologiczny Podaj/wymień

U pewnej pacjentki w czerwcu 2008 r. specjaliści z Barcelony zastąpili uszkodzony fragment tchawicy jego sprawnym odpowiednikiem. Wszczepiony odcinek zrekonstruowano w następujący sposób:

  • Z ciała martwego dawcy pobrano tchawicę. Następnie oczyszczono ją z komórek, pozostawiając jedynie kolagenowy szkielet.
  • Do ponownego obudowania szkieletu kolagenowego wykorzystano komórki macierzyste pobrane ze szpiku kostnego pacjentki, które umieszczono na szkielecie.
  • Tak przygotowany fragment na cztery dni umieszczono w bioreaktorze i po tym czasie przeszczepiono pacjentce. Komórki macierzyste zróżnicowały się na odpowiednie komórki tkanek budujących tchawicę.

Po czterech dniach od operacji wszczepiony fragment z trudnością można było odróżnić od naturalnych tkanek, a po miesiącu rozwinął on własną sieć naczyń krwionośnych. Pacjentka po operacji nie brała leków immunosupresyjnych, które przeciwdziałają odrzuceniu przeszczepu.

Podaj dwa powody, dla których pacjentka nie musiała brać leków immunosupresyjnych.

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 15. (1 pkt)

Układ rozrodczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Przyporządkuj do symboli literowych, którymi oznaczono narządy rozrodcze męskie (A–C), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1–4, którymi oznaczono ich funkcje.

Narząd Funkcja
A. Jądro 1. Wytwarzanie wydzieliny, zapewniającej optymalne środowisko dla plemników.
B. Najądrze 2. Wprowadzanie nasienia do narządów płciowych kobiety.
C. Gruczoł krokowy (prostata) 3. Zapewnienie warunków dla procesu dojrzewania plemników.
4. Wytwarzanie plemników i synteza androgenów.

A.
B.
C.

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 13. (2 pkt)

Układ immunologiczny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono makrofaga i jego udział w powstawaniu reakcji obronnej organizmu podczas infekcji bakteryjnej.

a)Podkreśl rodzaj odporności, w którym bezpośrednio uczestniczy makrofag.
  1. komórkowa
  2. humoralna
b)Przyporządkuj kolejne etapy reakcji obronnej, oznaczone na schemacie cyframi I i II, do roli makrofaga w powstawaniu tej reakcji.

A. Makrofag prezentuje antygen .
B. Makrofag fagocytuje antygen .

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Układ wydalniczy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Układ wydalniczy, pełniąc funkcję osmoregulacyjną, usuwa nadmiar wody i różnych substancji pochodzących z przemian metabolicznych. Współdziała też w utrzymaniu odpowiedniej ilości składników mineralnych, których nadmiar lub niedobór w organizmie może powodować choroby.
W tabeli przedstawiono dobowe wydalanie niektórych składników moczu człowieka.

Składnik moczu Wydalanie (g/dobę)
Woda 600-2500
Mocznik 33,0
Chlorki 7,0
Sód 6,0
Potas 2,5
Siarczany 2,0
Fosforany 1,7
Kreatynina 1,0
Amoniak 0,7
Kwas moczowy 0,6
Wapń 0,2
Magnez 0,2

Na podstawie danych zawartych w tabeli przedstaw w postaci wykresu słupkowego dobowe wydalanie przez człowieka chlorków, siarczanów i fosforanów.

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Metabolizm - pozostałe Układ wydalniczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Układ wydalniczy, pełniąc funkcję osmoregulacyjną, usuwa nadmiar wody i różnych substancji pochodzących z przemian metabolicznych. Współdziała też w utrzymaniu odpowiedniej ilości składników mineralnych, których nadmiar lub niedobór w organizmie może powodować choroby.
W tabeli przedstawiono dobowe wydalanie niektórych składników moczu człowieka.

Składnik moczu Wydalanie (g/dobę)
Woda 600-2500
Mocznik 33,0
Chlorki 7,0
Sód 6,0
Potas 2,5
Siarczany 2,0
Fosforany 1,7
Kreatynina 1,0
Amoniak 0,7
Kwas moczowy 0,6
Wapń 0,2
Magnez 0,2

Wypisz z tabeli nazwy czterech substancji wydalanych w moczu człowieka, które są produktami przemian związków azotowych.

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 9. (2 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących procesu widzenia są prawdziwe, a które fałszywe? Wstaw literę P obok informacji prawdziwych lub literę F obok informacji fałszywych.

P/F
A. Za widzenie w nocy i w dzień odpowiedzialne są obydwa rodzaje komórek receptorowych siatkówki – czopki i pręciki.
B. Daltonizm jest spowodowany brakiem lub nieprawidłowym działaniem niektórych rodzajów czopków.
C. Ustawienie oczu z przodu głowy człowieka zapewnia mu znacznie szersze pole widzenia, niż zwierzętom mającym oczy po bokach głowy.
D. Prawidłowe widzenie zależy nie tylko od prawidłowo działających oczu, ale także od prawidłowej analizy informacji w mózgu, które zostały odebrane przez oko.

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 8. (1 pkt)

Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Jedną z dróg reakcji organizmu na stresor jest droga nerwowa prowadząca do wydzielania przez rdzeń nadnerczy adrenaliny i noradrenaliny. Konsekwencją są, np.:
podwyższone tętno i ciśnienie krwi, intensywna wentylacja płuc, zwiększenie dopływu krwi do mięśni i mózgu, co zwiększa wydolność fizyczną i umysłową, zmniejszenie dopływu krwi do niektórych narządów, np. do nerek i zatrzymanie wydalania moczu, rozszerzenie źrenic, wzrost poziomu glukozy we krwi.

Zaznacz poniżej, która część autonomicznego układu nerwowego odpowiedzialna jest za opisaną szybką reakcję organizmu na stresor. Wyjaśnij znaczenie opisanych reakcji organizmu.

  1. układ współczulny
  2. układ przywspółczulny

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 5. (2 pkt)

Układ krążenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Małopłytkowość to choroba, w której pod wpływem ucisku, nawet bez wcześniejszego urazu, pojawiają się wybroczyny (siniaki) w skórze i w błonach śluzowych. Najwięcej ich widać na kończynach i na tułowiu. Pojawiają się też pierścieniowate wylewy krwi w miejscach nakłuć skóry, nawracające krwawienia z nosa i dziąseł. Mogą też wystąpić krwawienia do przewodu pokarmowego, krwiomocz i bardzo groźne krwotoki do mózgu. W obrazie krwi występuje zmniejszona liczba trombocytów (płytek krwi).

a)Podaj nazwę procesu, który ulega zaburzeniu u chorych na wyżej opisaną chorobę.
b)Wyjaśnij rolę trombocytów w tym procesie.

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 4. (2 pkt)

Układ krążenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono obraz krwi w organizmie biorcy po transfuzji. Widoczne są erytrocyty dawcy zaglutynowane przez aglutyniny biorcy. Dawca ma grupę krwi B.

a)Jaką grupę krwi może mieć biorca? Wybierz dwie poprawne odpowiedzi spośród zaproponowanych poniżej.
  1. grupa krwi A
  2. grupa krwi B
  3. grupa krwi AB
  4. grupa krwi 0
b)Uzasadnij swój wybór.

Strony