Zadania maturalne z biologii

1381

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 15. (1 pkt)

Układ krążenia Choroby człowieka Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Badanie krwi ma dużą wartość diagnostyczną, ponieważ niektórym chorobom towarzyszą charakterystyczne zmiany składu i właściwości krwi.

Każdej z wymienionych chorób przyporządkuj najbardziej prawdopodobną zmianę w obrazie morfotycznym krwi człowieka chorego na tę chorobę.

Choroba	Zmiana w obrazie morfotycznym krwi
A. Stan zapalny wyrostka robaczkowego	1. spadek liczby leukocytów
B. Niedokrwistość hemolityczna (anemia)	2. spadek liczby płytek krwi
C. Krwotoki i krwiaki wywołane niedostatecznym krzepnięciem krwi	3. spadek liczby erytrocytów
	4. wzrost liczby leukocytów

A.
B.
C.

1382

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 16. (1 pkt)

Metabolizm - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Przechowywanie warzyw i owoców w odpowiednich warunkach jest gwarancją ich dostępności na rynku z zachowaniem wysokiej jakości. Temperatura to jeden z najważniejszych czynników abiotycznych, które wpływają na długość czasu przechowywania warzyw i owoców. Przechowywanie w chłodniach, w temperaturze 1 – 6 °C, zapobiega rozwojowi bakterii będących przyczyną psucia się warzyw i owoców, a także ogranicza ubytki ich biomasy.

Wyjaśnij, dlaczego niska temperatura ogranicza ubytki masy przechowywanych warzyw i owoców.

1383

Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 16. (1 pkt)

Ssaki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Niższe ciśnienie atmosferyczne na dużych wysokościach oznacza, że ciśnienie parcjalne tlenu jest tam niższe niż na poziomie morza.
Na wykresie przedstawiono krzywe dysocjacji tlenowej krwi lamy – ssaka żyjącego w wysokich partiach Andów, oraz innych ssaków – żyjących na nizinach (pole zacienione), w zależności od ciśnienia parcjalnego tlenu w powietrzu.

Korzystając z powyższych danych, wyjaśnij, dlaczego organizm lamy jest lepiej przystosowany do życia na dużych wysokościach niż organizmy ssaków żyjących na nizinach.

1384

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 16. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Podaj/wymień

Jedna z reguł żywieniowego dekalogu człowieka zaleca: „Co najmniej trzy razy dziennie jedz warzywa i owoce, głównie świeże, mrożone lub suszone”.

Przedstaw dwa różne argumenty uzasadniające korzystny wpływ stosowania tej reguły na zdrowie człowieka.

1385

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 16. (1 pkt)

Układ krążenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Mioglobina jest czerwonym barwnikiem mięśni należącym, podobnie jak i hemoglobina, do białek z grupy hemoprotein. Mioglobina zbudowana jest z jednego łańcucha polipeptydowego połączonego z jedną cząsteczką hemu, w odróżnieniu od hemoglobiny, która jest zbudowana z czterech łańcuchów polipeptydowych połączonych z czterema cząsteczkami hemu. Wiąże tlen znacznie mocniej niż hemoglobina, tworząc związek zwany oksymioglobiną. Maksymalne wysycenie tlenem mioglobiny następuje przy wartościach ciśnienia tlenu o wiele niższych, niż dla hemoglobiny.

Na podstawie informacji zawartych w tekście i własnej wiedzy uzupełnij tabelę porównującą hemoglobinę z mioglobiną.

Porównywana cecha	Hemoglobina	Mioglobina
Liczba łańcuchów polipeptydowych w cząsteczce
Powinowactwo do tlenu (większe / mniejsze)
Nazwa związku powstałego z połączenia z tlenem

1386

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 17. (2 pkt)

Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Plastydy są organellami występującymi w komórkach roślinnych. Formą wyjściową dla wszystkich rodzajów plastydów są proplastydy, charakterystyczne dla komórek merystematycznych. Na schemacie przedstawiono rodzaje plastydów oraz możliwości ich przekształcania się.

a)	Podaj, jaką funkcję pełnią leukoplasty w komórce roślinnej.

b)	Korzystając ze schematu, wyjaśnij, dlaczego bulwy ziemniaków wystawione na działanie światła zielenieją po pewnym czasie.

1387

Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 17. (1 pkt)

Metody badawcze i doświadczenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Rozwój piskląt obejmuje okres inkubacji zachodzący wewnątrz jaja oraz okres po wykluciu, aż do uzyskania pełnej samodzielności.
W tabeli przedstawiono wyniki badań dotyczące czasu rozwoju piskląt wybranych gatunków ptaków.

Gatunek	Masa dorosłego osobnika (g)	Czas rozwoju piskląt (tygodnie)
Gatunek	Masa dorosłego osobnika (g)	Inkubacja	Do uzyskania przez pisklę samodzielności
Skowronek	40	2
Szpak	75	2	6
Kos	100	2	5
Sójka	160	2,5	6,5
Gołąb grzywacz	500	2	7

Źródło: W. Pawłowski, Ptasie dzieciństwo, Wiedza i Życie nr 5/1997.

Na podstawie analizy danych w tabeli podaj, czy istnieje zależność pomiędzy masą dorosłego ptaka a długością czasu rozwoju piskląt. Odpowiedź uzasadnij.

1388

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 17. (2 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Wśród wymienionych funkcji zaznacz dwie, które pełni witamina C w organizmie człowieka.

Neutralizuje wolne rodniki.
Bierze udział w syntezie protrombiny.
Ułatwia wchłanianie wapnia z pokarmu.
Wzmacnia włosowate naczynia krwionośne.
Bierze udział w wytwarzaniu barwnika wzrokowego.

1389

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 17. (1 pkt)

Układ krążenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń prawdziwość informacji dotyczących cyklu pracy serca człowieka. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F, jeśli informacja jest fałszywa.

		P/F
1.	Zamknięcie zastawek przedsionkowo-komorowych wywołane jest skurczem komór.
2.	Zastawki półksiężycowate otwierają się, kiedy ciśnienie w komorach jest niższe niż w tętnicach.
3.	Spośród faz cyklu pracy serca (pauza, skurcz przedsionków, skurcz komór) najdłużej trwa skurcz przedsionków.

1390

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 18. (3 pkt)

Tkanki roślinne Podaj/wymień

Na rysunku przedstawiono fragment budowy anatomicznej korzenia.

a)	Podaj nazwy oraz funkcje tkanek oznaczonych na rysunku literami A i B.

	Nazwa tkanki	Funkcja tkanki
A
B

b)	Spośród cech budowy korzenia widocznych na rysunku podaj jedną, która świadczy o tym, że zilustrowano na nim budowę pierwotną tego organu.