Uwalniane w procesach trawiennych cząsteczki glukozy są wychwytywane przez komórki
wątroby i komórki mięśni szkieletowych. Część cząsteczek glukozy zostaje w nich
zmagazynowana w postaci glikogenu. W błonach komórkowych komórek wątroby
(hepatocytach) i komórek mięśniowych (miocytach) znajdują się transportery dla glukozy,
ale nie ma takich, które by transportowały glukozo-6-P.
Na schemacie przedstawiono fragmenty szlaku metabolicznego glukozy oraz glikogenu
w komórce wątroby i komórce mięśnia szkieletowego.
Na podstawie: B.D. Hames, N.M. Hooper, Krótkie wykłady. Biochemia, Warszawa 2002.
Podaj nazwę
szlaku metabolicznego, na który w całości składają się przemiany oznaczone na schemacie literami A i B:
związku powstającego z pirogronianu w komórkach mięśni szkieletowych w procesie oddychania beztlenowego:
Wydajność produkcji wtórnej w ekosystemie określa się jako stosunek energii dostępnej
dla kolejnego poziomu troficznego do energii pobranej z poziomu poprzedniego. Populacje
poszczególnych gatunków są powiązane ze sobą siecią zależności pokarmowych.
Na poniższym wykresie przedstawiono rozkład liczby poziomów troficznych uzyskany
na podstawie analizy 183 różnych sieci pokarmowych.
Na podstawie: E.R. Pianka, Evolutionary Ecology, 2011.
21.1. (0–1)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące przedstawionych wyników badań są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
1.
Najwięcej jest sieci pokarmowych, które mają 4 poziomy troficzne.
P
F
2.
Liczba poziomów troficznych zależy od liczby sieci pokarmowych w danym ekosystemie.
P
F
3.
Większość sieci ma 6 lub więcej poziomów troficznych.
P
F
21.2. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego liczba poziomów troficznych w ekosystemie jest ograniczona.
W odpowiedzi uwzględnij przepływ energii przez kolejne poziomy troficzne.
Uzupełnij poniższe zdania dotyczące limfocytów tak, aby zawierały one informacje
prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.
Limfocyty B i T biorą udział w mechanizmach odporności (swoistej / nieswoistej). W grasicy
człowieka dojrzewają i nabywają kompetencji (limfocyty B / limfocyty T). Za wytwarzanie
i uwalnianie przeciwciał odpowiadają (limfocyty B / limfocyty T) i jest to odporność
(humoralna / komórkowa).
Fauna Australii różni się zasadniczo od fauny innych rejonów świata: 87% gatunków ssaków,
93% gatunków gadów i 94% gatunków płazów żyjących w Australii jest endemitami, czyli
gatunkami występującymi wyłącznie na tym kontynencie.
Dziobak (Ornithorhynchus anatinus) to endemiczny ssak australijski z rzędu stekowców.
Organizmy przypominające współczesne dziobaki występowały już ponad 110 mln lat temu.
Dziobak ma wiele cech, które nie występują u ssaków łożyskowych, a są obecne u gadów.
Na podstawie: A.D. Chapman, Numbers of Living Species in Australia and the Word, Canberra 2009.
21.1. (0–1)
Spośród wymienionych cech anatomicznych i fizjologicznych dziobaka wybierz i podkreśl
wszystkie te, które nie występują u ssaków łożyskowych, a są obecne u gadów.
przepona
ciało pokryte sierścią
gruczoły mleczne
jajorodność
kość krucza w obręczy barkowej
kloaka
21.2. (0–1)
Określ czynnik, który zadecydował o tym, że w toku ewolucji powstała w Australii fauna
kręgowców tak odmienna od fauny innych kontynentów.
Uwalniane w procesach trawiennych cząsteczki glukozy są wychwytywane przez komórki
wątroby i komórki mięśni szkieletowych. Część cząsteczek glukozy zostaje w nich
zmagazynowana w postaci glikogenu. W błonach komórkowych komórek wątroby
(hepatocytach) i komórek mięśniowych (miocytach) znajdują się transportery dla glukozy,
ale nie ma takich, które by transportowały glukozo-6-P.
Na schemacie przedstawiono fragmenty szlaku metabolicznego glukozy oraz glikogenu
w komórce wątroby i komórce mięśnia szkieletowego.
Na podstawie: B.D. Hames, N.M. Hooper, Krótkie wykłady. Biochemia, Warszawa 2002.
Na podstawie przedstawionych informacji określ, do czego wykorzystywane są cząsteczki
glukozy uwolnione z glikogenu
Karpieniec diabli (Cyprinodon diabolis) to niewielka ryba, mieniąca się niebiesko, która żyje
tylko w jednym na świecie miejscu, będącym wypełnioną wodą szczeliną skalną (Devil’s Hole)
znajdującą się na pustyni – w Dolinie Śmierci w Kalifornii. Przodek karpieńca diablego
zasiedlił ten zbiornik około 60 tys. lat temu.
Zwierzęta te żyją w izolowanej jaskini w słonej wodzie geotermalnej o temperaturze 33°C,
w której poziom tlenu jest tak niski, że większość gatunków ryb byłaby bliska śmierci. Ich
populacja liczy kilkadziesiąt ryb i występuje do głębokości 24 m, lecz żeruje i rozmnaża się
na małej, płytko położonej półce skalnej o powierzchni zaledwie ok. 18 m2, pokrytej glonami.
Na podstawie decyzji Sądu Najwyższego USA pod ochronę wzięto wody podziemne w tym
regionie: zakazano jakiegokolwiek czerpania z ich zasobów.
Na podstawie badań molekularnych stwierdzono, że najbliższym krewnym karpieńca diablego
jest inny gatunek z tego samego rodzaju zasiedlający niewielkie zbiorniki znajdujące się
w oazie Ash Meadows położonej kilka kilometrów od szczeliny Devil’s Hole.
Na podstawie: www.hemispheres.pl/artykuly/december_08.php;
http://kopalniawiedzy.pl/karpieniec-diabli-Devil-s-Hole-ocieplenie-klimatu
22.1. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego czerpanie wody z zasobów wód podziemnych w rejonie Devil’s Hole
zagrażałoby populacji karpieńca diablego. W odpowiedzi odwołaj się do trybu życia tej
ryby.
22.2. (0–1)
Wybierz i zaznacz poprawne dokończenie zdania spośród A–B oraz jego poprawne
uzasadnienie wybrane spośród 1.–2.
Powstanie karpieńca diablego jest przykładem specjacji
DNA zbudowany jest z czterech rodzajów nukleotydów różniących się jedynie zasadami
azotowymi. Zasady – adenina (A) i tymina (T) oraz cytozyna (C) i guanina (G) – tworzą pary
zasad komplementarnych.
Wybierz spośród A–D i zaznacz dwa prawidłowe stwierdzenia dotyczące zawartości zasad
azotowych w prawidłowej dwuniciowej cząsteczce DNA organizmów eukariotycznych.
Cząsteczek adeniny i tyminy jest w cząsteczce DNA tyle samo, ile cząsteczek cytozyny
i guaniny.
Łączna liczba cząsteczek adeniny i guaniny jest w cząsteczce DNA taka sama jak liczba
cząsteczek tyminy i cytozyny.
W cząsteczce DNA liczba cząsteczek adeniny może być inna niż tyminy, a cytozyny – inna
niż guaniny.
W cząsteczce DNA jest taka sama liczba cząsteczek adeniny jak liczba cząsteczek tyminy,
a liczba cząsteczek cytozyny – taka sama jak guaniny.
Podczas zimy gleba tego biomu pokryta jest śniegiem, latem – nasiąknięta wodą. Występują tu
liczne sadzawki i rozlewiska. Pod powierzchnią gleby występuje warstwa wiecznej zmarzliny.
Biocenozy są złożone z niewielkiej liczby gatunków występujących w dużych liczebnościach.
Krótki sezon wegetacyjny jest wykorzystywany do intensywnego rozrodu. Na tych terenach
występują ekosystemy bezleśne. Większość gatunków roślin to byliny, zakwitające w ciągu
kilku dni od rozpoczęcia roztopów.
Do największych roślinożerców tej strefy należą duże ssaki: karibu, wół piżmowy i renifer,
które charakteryzuje niski, w porównaniu ze ssakami innych stref, stosunek powierzchni ciała
do jego objętości. Pospolite tu owady, takie jak komary i meszki, mają czarno ubarwione ciało.
Tereny te zamieszkuje też okresowo wiele ptaków wędrownych, które pozostają tam
do zakończenia okresu lęgowego.
Na podstawie: P. Golinowski, Biologia od A do Z, Warszawa 2012; Encyklopedia audiowizualna Britannica, Poznań 2006.
22.1. (0–1)
Wybierz spośród A–D i zaznacz nazwę biomu, którego dotyczy przedstawiony opis.
sawanna
step
tajga
tundra
22.2. (0–2)
Wypisz z tekstu jedną cechę budowy zwierząt zmiennocieplnych oraz jedną cechę budowy
zwierząt stałocieplnych i określ, na czym polega znaczenie przystosowawcze każdej z tych
cech do życia tych zwierząt w klimacie opisanego biomu.
Astma oskrzelowa to choroba objawiająca się nawracającymi atakami silnego kaszlu
wywołanymi zwężeniem dróg oddechowych (skurczem oskrzeli).
W mięśniu sercowym i w mięśniach gładkich dróg oddechowych zlokalizowane są
β-adrenoreceptory (receptory adrenaliny). Ich aktywacja powoduje rozszerzenie oskrzeli,
a także przyśpiesza bicie serca i zwiększa siłę jego skurczu.
Do leków stosowanych w leczeniu astmy należy salbutamol, który jest agonistą
β-adrenoreceptorów, tzn. powoduje ich aktywację. Salbutamol może być podawany drogą
doustną, np. w postaci syropu, lub drogą wziewną (inhalacje).
Na podstawie: www.imed.pl/index.php?PAGE=telegram&TEL_CUR_ID=143&return=archives;
https://bazalekow.mp.pl, Salbutamol
Uzasadnij, że salbutamol stosowany w leczeniu astmy
ma działanie terapeutyczne dla astmatyków:
ma mniejsze skutki uboczne, gdy podawany jest drogą wziewną, a nie – doustną:
