Zadania maturalne z biologii

761

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 23. (1 pkt)

Choroby człowieka Genetyka - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej wymieniono różne choroby człowieka.

malaria
fenyloketonuria
gruźlica
owsica
hemofilia
mukowiscydoza

Podkreśl zestaw zawierający cyfry, którymi oznaczono nazwy chorób wyłącznie o podłożu genetycznym.

1, 2, 6
1, 3, 5
2, 5, 6
2, 4, 5

762

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 26. (2 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Niektóre cechy gatunku ludzkiego wykazują zróżnicowanie międzypopulacyjne i mają określone znaczenie adaptacyjne. W tabeli przedstawiono kilka przykładów takich cech oraz ich znaczenie.

	Cecha	Znaczenie adaptacyjne cechy
A.	Mały względny ciężar ciała i smukła budowa kończyn	Zwiększa stosunek powierzchni do objętości, co ułatwia wymianę ciepła między organizmem a otoczeniem.
B.	Wąski nos	Ułatwia nagrzewanie i nawilżanie wdychanego powietrza.
C.	Płaska twarz i obfita podściółka tłuszczowa skóry twarzy	Zmniejsza wystawanie nosa, chroni przed wyziębieniem zatoki szczękowej.
D.	Sprawne kończyny dolne	Lepsza zdolność do przemieszczania się w czasie polowań.
E.	Włosy fil-fil (w postaci kępek silnie skręconych ze sobą włosów)	Przez nagie, nieosłonięte włosami, pola skóry następuje utrata ciepła.

Wypisz, stosując oznaczenia literowe, po dwie cechy adaptacyjne do życia w środowisku

a)	o wysokich temperaturach otoczenia (klimat gorący)

b)	o niskich temperaturach otoczenia (klimat chłodny)

763

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (1 pkt)

Inżynieria i badania genetyczne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

W tworzeniu organizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMO) wykorzystuje się kilka metod. Poniżej podano opis trzech metod stosowanych przy tworzeniu GMO.

Wybierz i podkreśl opis, który przedstawia wprowadzenie obcego DNA za pomocą wektora biologicznego.

Pod wpływem impulsów elektrycznych następuje naruszenie struktury błony komórkowej i powstają w niej pory, przez które fragmenty obcego DNA mogą przeniknąć do wnętrza modyfikowanej komórki.
Bakterie z rodzaju Agrobacterium mogą wprowadzać swoje DNA z dodatkiem wybranych genów do wnętrza modyfikowanych komórek roślin dwuliściennych.
Mikroskopijnej wielkości kulki z wolframu lub złota są opłaszczane (owijane) wybranymi fragmentami DNA, a następnie „wstrzeliwane” do wnętrza modyfikowanych komórek.

764

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28. (2 pkt)

Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Poniżej przedstawiono krótką charakterystykę dwóch poziomów troficznych: producentów i destruentów. W każdym zestawie jedna cecha jest nieprawdziwa.

W zestawie cech producentów i cech destruentów zaznacz po jednej cesze, która nie przysługuje wszystkim producentom i wszystkim destruentom.

Producenci	Destruenci
A. Są to organizmy samożywne.	E. Są to organizmy cudzożywne.
B. Są zdolne do syntezy związków organicznych z prostych związków nieorganicznych (dwutlenku węgla i wody) przy udziale energii świetlnej.	F. Zapobiegają w ekosystemie nadmiernemu nagromadzeniu się materii organicznej.
C. Są źródłem energii dla konsumentów.	G. Wzbogacają glebę w składniki mineralne.
D. Stanowią pierwsze ogniwo w łańcuchu pokarmowym.	H. Zamykają obieg energii w ekosystemie.

765

Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 29. (2 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W roku 1652 do Afryki Południowej przybyła grupa imigrantów, wśród których był Holender cierpiący na chorobę Huntingtona. Choroba ta warunkowana jest przez dominujący gen autosomalny. Objawy tej choroby pojawiają się najczęściej po 40. roku życia i polegają na zaburzeniach w funkcjonowaniu układu nerwowego, które nieuchronnie prowadzą do śmierci. Do dnia dzisiejszego choroba ta często występuje w populacji Afrykanerów.

Na podstawie informacji zawartych w tekście i własnej wiedzy:

a)	Zaznacz właściwe zakończenie zdania.

Duża częstość występowania choroby Huntingtona u współczesnych Afrykanerów to skutek rozwoju nowej populacji w wyniku

efektu założyciela.
efektu wąskiego gardła.

b)	Wyjaśnij, dlaczego, mimo że nosiciele tego genu umierają, dobór naturalny nie wyeliminował go z populacji.

766

Matura Czerwiec 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 33. (1 pkt)

Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Skala zniszczeń powodowanych przez przypadkowe złowienia zwierząt, które nie były głównym celem połowów, może prowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu układów ekologicznych i do zmniejszenia różnorodności biologicznej. Na przykład podczas połowów mieczników na północno-zachodnim Atlantyku w stosunkowo krótkim czasie schwytano przypadkowo w sieci ponad 1 milion rekinów. Takie zmniejszenie liczby rekinów spowodowało prawie 10-krotny wzrost populacji fok szarych, co z kolei było przyczyną wybuchu epidemii wśród dorszy. Wywołały ją pasożyty, dla których foki są pierwszymi żywicielami.

Na podstawie powyższych informacji zaznacz zdanie, które określa możliwy sposób ograniczenia epidemii wśród dorszy.

Zdecydowane ograniczenie połowów dorszy.
Objęcie ochroną populacji fok szarych.
Odtworzenie liczebności populacji rekinów.
Wyraźne zwiększenie połowów mieczników.