Na rysunku przedstawiono model replikacji DNA u eukariontów.
Na podstawie informacji z rysunku oraz własnej wiedzy wybierz spośród A–E i zaznacz dwa zdania, które prawidłowo opisują przedstawiony proces replikacji.
Replikacja na obu niciach jest możliwa dzięki istnieniu fragmentów Okazaki.
Helikazy to enzymy uczestniczące w rozplataniu podwójnej helisy.
Kierunek syntezy obu nowych nici (wiodącej i opóźnionej) jest od końca 5’ do końca 3’.
Do inicjacji replikacji każdej nici wystarczy jeden starter RNA.
Proces replikacji odbywa się samorzutnie bez nakładu energii.
Zdrowym rodzicom urodziło się dziecko, u którego wykryto fenyloketonurię – chorobę
autosomalną warunkowaną przez recesywny allel (a) pewnego genu. W rozwiązaniu zadania
zastosuj oznaczenia literowe uwzględnione w tekście.
a)
Podaj genotypy rodziców tego dziecka.
Genotyp matki:
Genotyp ojca:
b)
Zapisz krzyżówkę genetyczną, na podstawie której określisz prawdopodobieństwo wystąpienia fenyloketonurii u kolejnego dziecka tej pary.
Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u kolejnego dziecka (w %):
U muszki owocowej allel warunkujący długie skrzydła (A) dominuje nad allelem skrzydeł
szczątkowych (a), natomiast szara barwa ciała (B) dominuje nad barwą czarną (b). Geny
zlokalizowane są na jednym chromosomie. Podwójnie heterozygotyczną samicę o długich
skrzydłach i szarej barwie ciała skrzyżowano z samcem o szczątkowych skrzydłach i czarnym
ciele. W pokoleniu F1 otrzymano 1000 osobników potomnych o następujących genotypach:
Aabb – 410
aaBb – 405
AaBb – 90
aabb – 95
a)
Na podstawie analizy wyników krzyżowania wpisz w wyznaczone miejsca obok chromosomów homologicznych symbole literowe alleli (oznaczone kreskami) heterozygotycznej samicy z pokolenia rodzicielskiego o genotypie AaBb.
b)
Z pokolenia F1 wypisz genotypy zrekombinowane i określ ich fenotypy.
c)
Podaj odległość wyrażoną w cM (centymorganach) między genem warunkującym długość skrzydeł a genem barwy ciała u muszki owocowej.
W przypadku fenyloketonurii organizmy osób chorych nie mają zdolności syntezy enzymu,
który przekształca aminokwas fenyloalaninę w aminokwas tyrozynę. Brak tego enzymu
skutkuje niedoborem tyrozyny i gromadzeniem się fenyloalaniny, której wysokie stężenia
są toksyczne dla ośrodkowego układu nerwowego. Stosowanie diety o niskiej zawartości
fenyloalaniny pozwala zapobiec uszkodzeniom mózgu, prowadzącym do ciężkiego
upośledzenia umysłowego. Po osiągnięciu wieku dojrzałego stosowanie diety
niskofenyloalaninowej może być przerwane, gdyż w tym wieku układ nerwowy nie jest już
tak wrażliwy na wysokie stężenie fenyloalaniny.
Na podstawie: E.P. Solomon, L.R. Berg, D.W. Martin, C.A. Villee, Biologia, Warszawa 2003.
a)
Na podstawie analizy tekstu uzasadnij celowość badań w kierunku wykrycia fenyloketonurii, którym poddawane są wszystkie noworodki zaraz po urodzeniu.
b)
Wyjaśnij, dlaczego kobietom z fenyloketonurią, które chcą zostać matkami, zaleca się powrót do żywienia niskofenyloalaninowego, pomimo konieczności stosowania tej diety tylko do osiągnięcia dojrzałości.
Podkreśl w przedstawionym tekście zdanie zawierające błędną informację i zapisz jej prawidłową formę w miejscu wyznaczonym poniżej.
„Naukowcy i lekarze ostrzegają przed szerokim stosowaniem antybiotyków, ponieważ może
to prowadzić do powstania szczepów bakterii opornych na te antybiotyki. W pojedynczej
komórce bakteryjnej oporność na antybiotyk może powstać na drodze mutacji w jej kodzie
genetycznym. Plazmidy zawierające zmutowane geny mogą być przekazywane innym
bakteriom, które w ten sposób także uzyskują oporność na antybiotyk”.
Zooksantelle to drobne, żółte lub brązowawe glony, które żyją w symbiozie z wieloma
gatunkami koralowców. Koralowce są zwierzętami osiadłymi, żyjącymi na niedużych
głębokościach, zwykle do 50 m.
Podaj po jednym przykładzie korzyści, jakie odnoszą glony i koralowce z tej symbiozy.
