Jednym z podstawowych dowodów w procesie ustalania domniemanego ojcostwa jest ekspertyza
genetyczna. Z materiału biologicznego pobranego od pozwanego, dziecka i matki uzyskuje się
wzory prążkowe fragmentów DNA. Występowanie prążka we wzorze prążkowym danej osoby
można interpretować jako obecność allelu dominującego. Porównanie wzorów prążkowych
dziecka, matki i pozwanego pozwala wykluczyć lub potwierdzić ojcostwo.
Poniżej przedstawiono wyniki dotyczące badania ojcostwa w dwóch sprawach
alimentacyjnych.
a)
Ustal, w której sprawie alimentacyjnej (I czy II) można potwierdzić ojcostwo pozwanego. Odpowiedź uzasadnij.
b)
Podaj inny przykład zastosowania ekspertyzy genetycznej w sądownictwie.
Aby uzyskać czysty czynnik VIII krzepliwości krwi, wykorzystano proces odwrotnej
transkrypcji, w wyniku którego na matrycy eukariotycznego mRNA otrzymano tzw. cDNA.
Uzyskany produkt (cDNA) jest pozbawiony intronów i innych sekwencji towarzyszących.
Za pomocą wektorów wprowadza się go do komórek bakterii, gdzie następuje jego ekspresja.
Wyjaśnij, dlaczego gen kodujący białko organizmu eukariotycznego musi być wprowadzony do komórek bakterii w postaci cDNA.
Pingwiny magellańskie (Spheniscus magellanicus) poruszają się zarówno w wodzie, jak
i na lądzie. Badano populację tego gatunku zamieszkującą obszar w pobliżu niewielkiego
półwyspu. W punkcie X znajdowało się miejsce gniazdowania, a w zatoce w pobliżu
punktu Y miejsce największej obfitości pokarmu. Okazało się, że pingwiny znacznie częściej
wybierają drogę wodną, pomimo że mają do pokonania znacznie większy dystans i pływanie
wymaga większego nakładu energii.
Dlaczego pingwiny częściej wybierają drogę morską niż lądową? Podaj dwie przyczyny takiego zachowania.
Niszę ekologiczną gatunku określają dwie grupy czynników: biotyczne i abiotyczne. Czynniki
ograniczające zawężają niszę ekologiczną gatunku. Kiedy eksperymentalnie uprawiano
oddzielnie dwa gatunki przytulii – hercyńską i szorstkoowockową na glebie kwaśnej
i zasadowej, każdy z nich dobrze rósł na obu typach gleb. Wysianie ich na wspólnym
stanowisku spowodowało, że na glebie kwaśnej przytulia hercyńska wypierała
szorstkoowockową, natomiast na glebie zasadowej szorstkoowockowa eliminowała
hercyńską.
a)
Na podstawie tekstu podaj czynnik ograniczający, który spowodował zawężenie nisz ekologicznych dwóch gatunków przytulii uprawianych na wspólnym stanowisku.
b)
Podaj, jaki zakres tolerancji ekologicznej (wąski czy szeroki) reprezentują oba gatunki przytulii w stosunku do odczynu gleby. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.
Spośród pierwiastków niezbędnych do życia roślin najbardziej deficytowym dla roślin
okrytonasiennych jest azot. Jego głównym rezerwuarem jest atmosfera, gdzie występuje on
w formie cząsteczkowej, ale w tej postaci potrafią go wykorzystać tylko nieliczne rośliny.
Przez większość roślin azot jest pobierany z gleby.
Wyjaśnij, na czym polega każdy ze wskazanych w tekście sposobów pozyskiwania azotu przez rośliny okrytonasienne.
Zdolność do używania narzędzi spotyka się czasem w świecie zwierząt. Niektóre zwierzęta
potrafią znaleziony w otoczeniu przedmiot przystosować do swoich potrzeb, np. szympansy
przygotowują gałązkę do wydobycia termitów z termitiery, odrywając z niej liście. Cechą
wyróżniającą hominidy, z których wyewoluował człowiek, jest nie tylko to, że używają
narzędzi, ale również to, że potrafią użyć ich do wytworzenia lub ulepszenia innych narzędzi.
Podaj dwie cechy budowy, które umożliwiły hominidom tworzenie coraz lepszych narzędzi. Uzasadnij przydatność każdej z tych cech.
Erytropoeza, czyli proces powstawania krwinek czerwonych (erytrocytów), zachodzi
w czerwonym szpiku kostnym. W początkowych jej etapach w erytroblaście intensywnie
syntetyzowane są kwasy rybonukleinowe niezbędne do produkcji hemoglobiny. Erytroblasty
stopniowo wypełniają się hemoglobiną, tracąc niektóre organella komórkowe. Ostatni etap
dojrzewania erytrocytów ssaka polega na usunięciu jądra komórkowego.
Podaj dwa argumenty na rzecz tezy, że zmiany zachodzące podczas dojrzewania erytrocytów służą ich specjalizacji do transportu tlenu.
Zużycie tlenu przez organizm jest ściśle powiązane z poziomem przemiany materii.
Na przykład podczas wysiłku fizycznego wzrasta zużycie tlenu, gdyż do skurczu komórek
mięśniowych, wywołanego ślizganiem się filamentów aktynowych i miozynowych względem
siebie, konieczna jest energia (ATP) pochodząca głównie z procesów oddychania tlenowego.
Wyjaśnij, podając jeden argument, dlaczego podczas intensywnej pracy umysłowej zwiększa się zużycie tlenu w komórkach nerwowych mózgu człowieka.
