Wysoka zawartość cholesterolu we krwi jest czynnikiem ryzyka wystąpienia miażdżycy.
Cholesterol jest transportowany w osoczu krwi z białkami w postaci wielkocząsteczkowych
kompleksów – lipoprotein. Lipoproteiny o małej gęstości (LDL) odkładają cholesterol
na ścianach naczyń krwionośnych. Lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) zbierają cholesterol
i transportują go do wątroby.
W tabeli przedstawiono wyniki badań czterech osób, u których zmierzono poziom lipoprotein
LDL i HDL we krwi.
Osoba
Poziom HDL (mmol/dm3)
Poziom LDL (mmol/dm3)
Stosunek HDL : LDL
A.
1.6
2.4
0,67 : 1
B.
1.4
4.1
0,34 : 1
C.
1.6
3.2
0,50 : 1
D.
1.7
2.4
0,71 : 1
Na podstawie powyższych informacji wskaż osobę, która jest najbardziej zagrożona chorobą wieńcową. Odpowiedź uzasadnij.
Erytropoetyna (EPO) jest hormonem, którego główną funkcją jest stymulacja różnych etapów
erytropoezy, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia produkcji erytrocytów przez szpik
kostny. Erytropoetyna wytwarzana jest w nerkach wtedy, gdy np. zawartość tlenu we krwi
płynącej w tętnicach nerkowych spada.
Korzystając z powyższych informacji, wyjaśnij dlaczego trening w górach podnosi wydolność organizmu sportowca.
Po wejściu z ciemnego pomieszczenia do pomieszczenia bardzo jasno oświetlonego nie widzi
się przez moment żadnego obrazu – światło „oślepia”. Dopiero po chwili zaczynamy widzieć
normalnie.
Wyjaśnij, uwzględniając rolę źrenicy, dlaczego najpierw światło oślepia, a po chwili widzimy normalnie.
Tlenek węgla(II) – czad jest gazem śmiertelnie trującym dla człowieka, natomiast owady
mogą prawidłowo funkcjonować także wówczas, gdy w otaczającym je powietrzu znajduje
się aż 50% czadu, o ile zawiera ono odpowiednią ilość tlenu.
Wyjaśnij, dlaczego czad nie jest gazem trującym dla owadów.
Na schemacie przedstawiono mechanizm geotropizmu. Zarówno kierunkowy wzrost pędu, jak
i kierunkowy wzrost korzenia zależą od nagromadzenia się auksyn w dolnej części organów
ułożonych poziomo.
Na podstawie schematu wyjaśnij, z czego wynikają odmienne reakcje geotropowe pędu i korzenia.
Miażdżyca jest chorobą zwyrodnieniową naczyń krwionośnych spowodowaną gromadzeniem
się tłuszczów, głównie cholesterolu, wzdłuż ścian tętnic. Czynnikami, które sprzyjają
rozwojowi tej choroby, są m.in. zaburzenia gospodarki węglowodanowej i gospodarki
tłuszczowej, a także otyłość. W profilaktyce miażdżycy zaleca się codzienną aktywność
fizyczną.
Wyjaśnij, w jaki sposób aktywność fizyczna może ograniczać rozwój miażdżycy.
Przeprowadzono doświadczenia na karasiach i stwierdzono, że obniżenie temperatury wody
z 25oC do 15oC spowodowało zmniejszenie ilości pokarmu pobieranego przez te ryby
o połowę.
Wyjaśnij, dlaczego wraz z obniżeniem temperatury wody nastąpił spadek ilości pokarmu pobieranego przez karasie.
Informacje do zadań 15. i 16.
Wapń przez cały okres życia człowieka należy do niezbędnych składników mineralnych
pożywienia. Ponad 99% tego pierwiastka w organizmie człowieka jest zmagazynowane
w kościach, a pozostałe 1% odgrywa ważną rolę w licznych procesach fizjologicznych.
W tabeli przedstawiono normy zalecanego spożycia wapnia w różnych przedziałach
wiekowych.
Przedział wiekowy
Zalecane spożycie wapnia (mg/dzień)
1–3 lat
500
4–10 lat
800
11–18 lat
1200
19–30 lat
1300
31–60 lat
800
Powyżej 60 lat
1500
S. Silbernagl, A. Desposulos, Kieszonkowy Atlas Fizjologii, PZWL, Warszawa 1994
Wyjaśnij, dlaczego zapotrzebowanie na wapń osób z przedziału wiekowego 19–30 lat jest większe niż osób z przedziału 31–60 lat.
