W układzie okresowym pierwiastków wyróżnia się 4 bloki konfiguracyjne:
blok s, który stanowią pierwiastki 1. i 2. grupy oraz hel – elektrony walencyjne atomów tych pierwiastków (w stanie podstawowym) zajmują w powłoce walencyjnej o numerze n podpowłokę ns
blok p, do którego należą pierwiastki z grup od 13. do 18. z wyjątkiem helu – w powłoce walencyjnej o numerze n atomów tych pierwiastków (w stanie podstawowym) można wyróżnić podpowłokę ns, która jest całkowicie obsadzona elektronami, oraz podpowłokę np, którą zajmują pozostałe elektrony walencyjne
blok d, do którego należą pierwiastki z grup od 3. do 12.
blok f, który stanowią lantanowce i aktynowce.
Zaznacz znakiem x na poniższym schemacie fragmentu układu okresowego wszystkie
pierwiastki, które należą do bloku p, a ich atomy w powłoce walencyjnej (w stanie
podstawowym) mają dokładnie trzy elektrony.
Uzupełnij poniższy schemat poziomów energetycznych, tak aby ilustrował on
rozmieszczenie elektronów w atomie miedzi (w stanie podstawowym) w podpowłokach
3d i 4s.
Poniżej wymieniono symbole sześciu pierwiastków chemicznych.
Br Ca Cl K S Se
Napisz symbole tych spośród wymienionych pierwiastków, które tworzą jony proste
o konfiguracji argonu, oraz tych, które tworzą jony proste o konfiguracji kryptonu.
Jony proste o konfiguracji argonu tworzą:
Jony proste o konfiguracji kryptonu tworzą:
Dimetyloglioksym jest związkiem organicznym o następującym wzorze:
Związek ten jest wykorzystywany w analizie chemicznej między innymi do wykrywania
i określania ilości jonów niklu(II), z którymi tworzy trudno rozpuszczalny w wodzie osad
dimetyloglioksymianu niklu(II) o różowym zabarwieniu. Reakcja ta przebiega zgodnie
z równaniem:
Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna 2. Chemiczne metody analizy ilościowej,
Warszawa 1998, s. 179–181.
Napisz konfigurację elektronową atomu niklu w stanie podstawowym, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach,
i przedstaw schemat klatkowy rozmieszczenia elektronów walencyjnych atomu tego
pierwiastka chemicznego.
Określ, ile elektronów i z jakiej podpowłoki albo podpowłok oddaje atom miedzi, tworząc kation Cu2+. Dokończ poniższe zdanie, wpisując liczbę elektronów i symbol odpowiedniej podpowłoki lub podpowłok.
Tworzenie kationu Cu2+ oznacza oddanie przez atom miedzi
b)
Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując schemat klatkowy konfiguracji elektronów walencyjnych jonu Cu2+ w stanie podstawowym oraz wartości głównej liczby kwantowej n i pobocznej liczby kwantowej l dla niesparowanego elektronu w tym jonie.
Liczba atomowa pewnego pierwiastka wynosi 26. W poniższej tabeli przedstawiono masy
atomowe i zawartość procentową trwałych izotopów tego pierwiastka występujących
w przyrodzie.
Masa atomowa izotopu, u
Zawartość procentowa izotopu, % atomów
53,94
5,85
55,93
91,75
56,94
2,12
57,93
0,28
Na podstawie: J. Sawicka i inni, Tablice chemiczne, Gdańsk 2004, s. 202
Uzupełnij poniższą tabelę. Wpisz symbol opisanego pierwiastka, symbol bloku konfiguracyjnego (energetycznego), do którego należy
ten pierwiastek oraz stosując zapis pełny (podpowłokowy), konfigurację elektronową
atomu (w stanie podstawowym) tego pierwiastka.
Pierwiastek X leży w siódmej grupie i czwartym okresie układu okresowego. Pierwiastek ten
tworzy jon prosty X2+. Wszystkie atomy pierwiastka X występujące w przyrodzie mają liczbę
masową równą 55.
a)
Napisz skróconą konfigurację elektronową jonu X2+ w stanie podstawowym.
b)
Określ i wpisz do tabeli liczbę protonów i neutronów znajdujących się w jądrze atomu pierwiastka X oraz liczbę elektronów tworzących rdzeń atomu tego pierwiastka.
Pierwiastek X
Liczba cząstek elementarnych znajdujących się w jądrze atomu X
Liczba elektronów znajdujących się w rdzeniu atomu X
Zależnie od tego, czy pierwiastek dąży do tworzenia jonów dodatnich, czy ujemnych,
rozróżnia się pierwiastki elektrododatnie i elektroujemne. Pierwiastki elektroujemne mają
wiele elektronów walencyjnych, a pobierając elektrony, tworzą jony ujemne o trwałej
konfiguracji elektronowej. Pierwiastki elektrododatnie, oddając elektrony, tworzą jony
dodatnie o trwałej konfiguracji.
Na podstawie: K.H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii,
Warszawa 2007, s. 89.
a)
Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie tak, aby zdanie było prawdziwe.
Pierwiastek, którego atom w stanie podstawowym ma następującą konfigurację elektronową:
1s22s22p63s23p63d54s1, należy do bloku konfiguracyjnego (s/p/d), jest pierwiastkiem
(elektrododatnim/elektroujemnym), a tlenek tego pierwiastka na VI stopniu utlenienia
wykazuje właściwości (kwasowe/zasadowe/amfoteryczne).
b)
Napisz wzór oraz skróconą konfigurację jonu w stanie podstawowym pierwiastka zidentyfikowanego w podpunkcie a) tego zadania, w którym pierwiastek ten przyjmuje stopień utlenienia równy II.
Zależnie od tego, czy pierwiastek dąży do tworzenia jonów dodatnich, czy ujemnych,
rozróżnia się pierwiastki elektrododatnie i elektroujemne. Pierwiastki elektroujemne mają
wiele elektronów walencyjnych, a pobierając elektrony, tworzą jony ujemne o trwałej
konfiguracji elektronowej. Pierwiastki elektrododatnie, oddając elektrony, tworzą jony
dodatnie o trwałej konfiguracji.
Na podstawie: K.H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii,
Warszawa 2007, s. 89.
Atom pewnego pierwiastka ma w stanie podstawowym następującą konfigurację elektronową:
1s22s22p63s23p63d54s1
Tlenek i wodorotlenek tego pierwiastka, w których przyjmuje on pewien stopień utlenienia,
wykazują właściwości amfoteryczne. Na tym stopniu utlenienia opisany pierwiastek
występuje także w postaci jonów prostych.
a)
Napisz wzór i skróconą konfigurację elektronową tego jonu prostego opisanego pierwiastka.
b)
Podaj wartość głównej liczby kwantowej n i wartość pobocznej liczby kwantowej l opisujących stan dowolnego niesparowanego elektronu walencyjnego w tym jonie.
