Kwas acetylosalicylowy (znany pod handlową nazwą „aspiryna”) to pochodna kwasu
salicylowego, którą można otrzymać w wyniku przemiany opisanej poniższym schematem.
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
Kwas salicylowy i kwas acetylosalicylowy są względem siebie izomerami.
P
F
2.
Ze względu na obecność w cząsteczce kwasu salicylowego grupy karboksylowej i hydroksylowej może on tworzyć estry zarówno z alkoholami, jak i z kwasami.
P
F
3.
Drugim (obok kwasu salicylowego) substratem reakcji estryfikacji prowadzącej do powstania kwasu acetylosalicylowego jest kwas etanowy (octowy).
Przeanalizuj poniższe schematy trzech reakcji chemicznych i wpisz brakujące wzory
oraz uzupełnij współczynniki stechiometryczne. Związki organiczne przedstaw
za pomocą wzorów półstrukturalnych (grupowych).
Na poniższym schemacie przedstawiono ciąg przemian, których surowcem wyjściowym jest
wapno palone. Związki organiczne umownie oznaczono na schemacie literami A–F.
31.1. (0-1)
Napisz, stosując wzory półstrukturalne związków organicznych, równanie reakcji
związku D ze związkiem E oraz podaj nazwę związku F.
Równanie reakcji:
Nazwa związku F:
31.2. (0-1)
Napisz, jakie dwie funkcje pełni stężony kwas siarkowy(VI) w powyższej reakcji
powstawania związku F.
Kwas 2-hydroksypropanowy w reakcji ze związkiem X tworzy ester o wzorze sumarycznym
C5H8O4. Orbitalom walencyjnym każdego z atomów węgla budujących cząsteczkę związku X
przypisuje się inny typ hybrydyzacji. Ponadto wiadomo, że w cząsteczce związku X
występuje tylko jedna grupa funkcyjna.
Ustal wzór związku X, którego użyto do estryfikacji kwasu 2-hydroksypropanowego,
i napisz równanie reakcji otrzymywania opisanego estru. Zastosuj wzory
półstrukturalne (grupowe) związków organicznych.
W wyniku hydrolizy estru otrzymano kwas A, który nadaje nieprzyjemny zapach
jełczejącemu masłu, i alkohol B. W wyniku utleniania alkoholu B ostatecznie powstaje kwas,
który pod wpływem stężonego kwasu siarkowego(VI) ulega rozkładowi z wydzieleniem
tlenku węgla(II).
Kwas askorbinowy ulega przemianie w kwas dehydroaskorbinowy zgodnie z poniższym
schematem. Odszczepienie jednego protonu od cząsteczki witaminy C prowadzi do powstania
anionu askorbinianowego (reakcja 1.). W wyniku oddania przez anion askorbinianowy
elektronu i drugiego protonu powstaje rodnik askorbylowy (reakcja 2.). Wskutek utraty
elektronu przez rodnik askorbylowy tworzy się kwas dehydroaskorbinowy (reakcja 3.).
Na podstawie: J. Szymańska-Pasternak, A. Janicka, J. Bober, Witamina C jako oręż w walce
z rakiem, „Onkologia w praktyce klinicznej”, 2011/1.
Roztwór wodny kwasu dehydroaskorbinowego ma odczyn obojętny. Kwas ten ulega jednak
działaniu wodnych roztworów wodorotlenków metali, w wyniku czego tworzą się sole. W tej
reakcji rozerwaniu ulega wiązanie estrowe, co prowadzi do otwarcia pierścienia cząsteczki.
Uzupełnij podany niżej schemat opisanej reakcji – wpisz wzór półstrukturalny
(grupowy) jej organicznego produktu.
Nienasycone kwasy tłuszczowe, NNKT, to kwasy, które nie są syntezowane w organizmie
człowieka i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Zalicza się do nich kwasy omega-3,
omega-6 oraz omega-9. Poniżej wymieniono przykłady NNKT.
Znajdź i opisz związek między numerem w nazwie kwasu omega (-3, -6, -9) a budową
jego cząsteczki.
Nienasycone kwasy tłuszczowe, NNKT, to kwasy, które nie są syntezowane w organizmie
człowieka i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Zalicza się do nich kwasy omega-3,
omega-6 oraz omega-9. Poniżej wymieniono przykłady NNKT.
Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) cząsteczki triglicerydu kwasu oleinowego
(trioleinianu glicerolu). Grupy węglowodorowe kwasu oleinowego zapisz w formie
sumarycznej: –C17H33.
