Chlor wypiera mniej reaktywne od niego fluorowce z roztworów ich soli. Reaguje
bezpośrednio z wieloma pierwiastkami, np. glin gwałtownie reaguje z chlorem, a reakcja ta
przebiega zgodnie z równaniem
2Al + 3Cl2 →2AlCl3
Chlor wchodzi w reakcję z wodorotlenkiem sodu. Produktami tej przemiany są m.in. sól
kwasu tlenowego, w której chlor występuje na I stopniu utlenienia, oraz sól kwasu
beztlenowego.
Chlor można otrzymać w wyniku elektrolizy chlorków (np. litowców) i kwasu solnego.
Powstaje on także w wyniku katalitycznego utleniania chlorowodoru tlenem. W laboratorium
chlor uzyskuje się m.in. w reakcji stężonego kwasu solnego z tlenkiem manganu(IV),
zilustrowanej równaniem:
Chlor wypiera mniej reaktywne od niego fluorowce z roztworów ich soli. Reaguje
bezpośrednio z wieloma pierwiastkami, np. glin gwałtownie reaguje z chlorem, a reakcja ta
przebiega zgodnie z równaniem
2Al + 3Cl2 →2AlCl3
Chlor wchodzi w reakcję z wodorotlenkiem sodu. Produktami tej przemiany są m.in. sól
kwasu tlenowego, w której chlor występuje na I stopniu utlenienia, oraz sól kwasu
beztlenowego.
Chlor można otrzymać w wyniku elektrolizy chlorków (np. litowców) i kwasu solnego.
Powstaje on także w wyniku katalitycznego utleniania chlorowodoru tlenem. W laboratorium
chlor uzyskuje się m.in. w reakcji stężonego kwasu solnego z tlenkiem manganu(IV),
zilustrowanej równaniem:
MnO2 + 4HCl → MnCl2 + Cl2 + 2H2O
W celu otrzymania chloru przeprowadzono na elektrodach platynowych elektrolizę stopionej
soli sodu (proces I) oraz elektrolizę kwasu solnego (proces II).
Zapisz sumaryczne równania reakcji zachodzących w trakcie obu procesów.
Zaprojektuj doświadczenie, w którym na podstawie zachodzącej reakcji chemicznej
potwierdzisz, że chlor jest bardziej reaktywny od bromu.
12.1. (0-1)
Uzupełnij schemat doświadczenia, podkreślając po jednym wzorze odczynnika
w zestawach I i II.
Schemat doświadczenia:
Na umieszczoną w probówce bezbarwną warstwę CCl4 wlano warstwę odczynnika z zestawu I,
a następnie zawartość probówki energicznie wymieszano. Po rozdzieleniu się warstw
zanotowano obserwacje (etap 1.). Następnie do probówki dodano odczynnik wybrany
z zestawu II, ponownie wymieszano zawartość probówki i po powstaniu warstw zanotowano
obserwacje (etap 2.).
12.2. (0-1)
Napisz, jaką barwę miała warstwa organiczna po etapie 1. oraz po etapie 2.
doświadczenia, lub zaznacz, że była bezbarwna.
Barwa warstwy organicznej po etapie 1.
Barwa warstwy organicznej po etapie 2.
12.3. (0-1)
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas
przeprowadzonego doświadczenia.
Kwas szczawiowy (etanodiowy) to najprostszy kwas dikarboksylowy o wzorze sumarycznym
H2C2O4. Szczawian magnezu MgC2O4 jest bezbarwnym krystalicznym ciałem stałym, które
trudno rozpuszcza się w wodzie. Kationy magnezu mają zdolność tworzenia
z anionami szczawianowymi jonów kompleksowych o wzorze [Mg(C2O4)2]2–. Sole
zawierające ten jon są rozpuszczalne w wodzie.
W poniższej tabeli przedstawiono informacje o rozpuszczalności w wodzie szczawianów
wybranych metali w temperaturze pokojowej.
CaC2O4
Na2C2O4
K2C2O4
BaC2O4
praktycznie nierozpuszczalny
rozpuszczalny
rozpuszczalny
praktycznie nierozpuszczalny
Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa,
Warszawa 2001 oraz W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997.
14.1. (0-1)
Sformułuj hipotezę na temat zachowania szczawianu magnezu w kontakcie
z roztworem zawierającym jony szczawianowe. Uwzględnij wytrącanie lub
roztwarzanie związków magnezu.
14.2. (0-1)
Zaprojektuj doświadczenie, którego przebieg potwierdzi sformułowaną hipotezę.
Uzupełnij poniższy schemat − wpisz wzory soli wybranych spośród następujących:
CaC2O4
K2C2O4
MgCl2
MgCO3
14.3. (0-1)
Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji zachodzących w czasie
doświadczenia.
Wykonano doświadczenie zilustrowane na poniższym schemacie.
Określ odczyn roztworu powstałego w probówce I i odczyn roztworu powstałego
w probówce II oraz napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji zachodzących
podczas tego doświadczenia.
Jodyna jest preparatem o działaniu odkażającym. Aby otrzymać 100,0 gramów jodyny,
miesza się 3,0 gramy jodu, 1,0 gram jodku potasu, 90,0 gramów etanolu o stężeniu 96%
masowych (pozostałe 4% masy stanowi woda) oraz 6,0 gramów wody. Powstała mieszanina
jest ciemnobrunatnym roztworem.
Jod rozpuszczony w etanolu ma ograniczoną trwałość. Reaguje z wodą obecną w roztworze,
tworząc jodowodór i kwas jodowy(I) o wzorze HIO, który z kolei utlenia etanol najpierw
do aldehydu, a następnie − do dalszych produktów. Aby zapobiec tym przemianom, do
jodyny dodaje się rozpuszczalny w wodzie jodek potasu. W wyniku reakcji jodu
cząsteczkowego z jonami jodkowymi powstają trwałe jony trijodkowe, dzięki czemu jod nie
reaguje z wodą.
Na podstawie: http://www.doz.pl, A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010
oraz R.T. Morrison, R.N. Boyd, Chemia organiczna, t. 1, Warszawa 2008.
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji jodu z wodą oraz podaj wzór
utleniacza i reduktora.
