Poniższy wykres przedstawia zależność rozpuszczalności molowej – czyli stężenia molowego
substancji w jej roztworze nasyconym – wodorotlenku glinu od pH roztworu wodnego
w temperaturze 25°C. W tym ujęciu rozpuszczalność związku uwzględniła powstawanie
rozpuszczalnych produktów reakcji, jakim ten związek ulega w zależności od pH roztworu.
Na podstawie: G. Charlot, Analiza nieorganiczna jakościowa, Warszawa 1976.
Napisz, jaka właściwość chemiczna wodorotlenku glinu decyduje o zmianach
rozpuszczalności tego związku przedstawionych na wykresie. Napisz w formie jonowej
skróconej równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorotlenku glinu.
Skroplony amoniak jest rozpuszczalnikiem, który – podobnie jak woda – ulega autodysocjacji
polegającej na przeniesieniu protonu między cząsteczkami rozpuszczalnika. Rezultatem tego
procesu jest powstanie kationów NH+4 i anionów NH−2.
Wszystkie substancje chemiczne, które w skroplonym amoniaku zwiększają stężenie kationów
NH+4, w tych warunkach są kwasami, a te związki chemiczne, które w skroplonym amoniaku
zwiększają stężenie anionów NH−2, są zasadami. Zobojętnianie w skroplonym amoniaku
polega na reakcji kationów NH+4 i anionów NH−2 z wytworzeniem cząsteczek NH3.
Na podstawie: L. Kolditz (red.), Chemia nieorganiczna, Warszawa 1994.
Amidek cynku o wzorze Zn(NH2)2nie rozpuszcza się w skroplonym amoniaku. Ten związek
łatwo reaguje z chlorkiem amonu rozpuszczonym w skroplonym amoniaku, a także z amidkiem
potasu o wzorze KNH2. Oznacza to, że amidek cynku ma charakter amfoteryczny. Produktem
reakcji z amidkiem potasu – użytym w nadmiarze – jest jon kompleksowy o liczbie koordynacji
równej 4, w którym jony amidkowe NH−2 pełnią funkcję ligandów.
Na podstawie: J.D. Lee, Zwięzła chemia nieorganiczna, Warszawa 1999.
Napisz:
w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w skroplonym amoniaku między amidkiem cynku a chlorkiem amonu;
w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w skroplonym amoniaku między amidkiem cynku a amidkiem potasu użytym w nadmiarze.
Skroplony amoniak jest rozpuszczalnikiem, który – podobnie jak woda – ulega autodysocjacji
polegającej na przeniesieniu protonu między cząsteczkami rozpuszczalnika. Rezultatem tego
procesu jest powstanie kationów NH+4 i anionów NH−2.
Wszystkie substancje chemiczne, które w skroplonym amoniaku zwiększają stężenie kationów
NH+4, w tych warunkach są kwasami, a te związki chemiczne, które w skroplonym amoniaku
zwiększają stężenie anionów NH−2, są zasadami. Zobojętnianie w skroplonym amoniaku
polega na reakcji kationów NH+4 i anionów NH−2 z wytworzeniem cząsteczek NH3.
Na podstawie: L. Kolditz (red.), Chemia nieorganiczna, Warszawa 1994.
W ciekłym amoniaku azotan(V) amonu wykazuje zdolność utleniającego roztwarzania metali
– tak jak kwas azotowy(V) w wodzie. Reakcja miedzi z azotanem(V) amonu w skroplonym
amoniaku przebiega zgodnie ze schematem:
Cu + NH+4 + NO−3 → Cu2+ + NO−2 + H2O + NH3
Na podstawie: L. Kolditz (red.), Chemia nieorganiczna, Warszawa 1994.
Napisz w formie jonowej skróconej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub
pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równania procesów redukcji
i utleniania zachodzących podczas opisanej przemiany. Uwzględnij środowisko reakcji
– obecność jonów NH+4. Określ stosunek molowy reduktora do utleniacza w tej reakcji.
Węglan sodu to jeden z najważniejszych produktów nieorganicznego przemysłu chemicznego.
Jest otrzymywany metodą amoniakalną, w której surowcami są amoniak, chlorek sodu oraz
węglan wapnia. Proces składa się z wielu etapów. Jednym z produktów ubocznych okazuje
się chlorek amonu, z którego, w wyniku działania wodorotlenkiem wapnia, odzyskiwany jest
amoniak. Ostateczny produkt (węglan sodu) powstaje w wyniku ogrzewania wodorowęglanu
sodu w procesie zwanym kalcynacją.
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji odzyskiwania amoniaku z chlorku
amonu (równanie 1.) oraz równanie reakcji kalcynacji wodorowęglanu sodu
(równanie 2.).
Przeprowadzono doświadczenie, w którym na podstawie zachodzącej reakcji chemicznej
można stwierdzić, że wolny chlor jest silniejszym utleniaczem niż wolny brom.
15.1. (0–1)
Uzupełnij schemat przeprowadzonego doświadczenia – zaznacz po jednym wzorze
odczynnika w zestawach I i II.
15.2. (0–1)
Do probówki zawierającej kilka cm3 bezbarwnego rozpuszczalnika CHCl3 wlano podobną
objętość odczynnika, który został wybrany z zestawu I, a następnie zawartość probówki
energicznie wstrząsano. Zaobserwowano rozdzielenie się cieczy na dwie warstwy (etap 1.).
Następnie do probówki dodano odczynnik wybrany z zestawu II, ponownie wstrząsano
zawartość probówki i zaobserwowano rozdzielenie się cieczy na dwie warstwy (etap 2.).
Zaznacz numer zdjęcia, na którym zilustrowany jest wynik po etapie 1., oraz numer
zdjęcia przedstawiającego wynik po etapie 2. doświadczenia.
Po etapie 1.:
zdjęcie 1.
zdjęcie 2.
zdjęcie 3.
Po etapie 2.:
zdjęcie 4.
zdjęcie 5.
zdjęcie 6.
15.3. (0–1)
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas przeprowadzonego doświadczenia.
Kwas arsenowy(V) H3AsO4 jest kwasem trójprotonowym o mocy zbliżonej do kwasu
ortofosforowego(V). Równowagom, które ustalają się w roztworze wodnym tego kwasu,
odpowiadają stałe opisane poniższymi wyrażeniami (podanymi w przypadkowej kolejności),
w których została pominięta woda będąca środowiskiem reakcji.
A [HAsO2–4] ∙ [H3O+][H2AsO–4]
B [H2AsO–4] ∙ [H3O+][H3AsO4]
C [AsO3–4] ∙ [H3O+][HAsO2–4]
Uszereguj stałe równowagi (wpisz litery A, B oraz C) zgodnie z ich rosnącą wartością.
Napisz równanie przemiany, której odpowiada stała równowagi opisana wyrażeniem A.
Spośród jonów powstających podczas protolizy (dysocjacji) kwasu arsenowego(V)
wybierz i napisz wzór tego, który może pełnić wyłącznie funkcję kwasu Brønsteda.
najmniejsza wartość
największa wartość
Równanie reakcji:
Jon, który może pełnić wyłącznie funkcję kwasu Brønsteda:
Wywoływacz fotograficzny często zawiera związek zwany hydrochinonem (nazwa systematyczna:
benzeno-1,4-diol). Redukuje on jony srebra powstałe na błonie fotograficznej podczas jej naświetlania do
metalicznego srebra, sam utleniając się do chinonu, czyli cykloheksa-2,5-dieno-1,4-dionu. Powstaje wtedy
obraz negatywowy, który należy jeszcze utrwalić, wypłukując z błony fotograficznej pozostały AgBr za
pomocą utrwalacza.
16.1. (0-1)
Napisz w postaci jonowej skróconej, używając wzorów półstrukturalnych związków
organicznych, równanie reakcji zachodzącej podczas wywoływania obrazu negatywowego
na błonie fotograficznej za pomocą roztworu hydrochinonu. Współczynniki dobierz za pomocą bilansu jonowo-elektronowego.
Równanie reakcji:
Równanie reakcji utleniania:
Równanie reakcji redukcji:
16.2. (0-1)
Określ, który związek pełni w tej reakcji rolę utleniacza, a który reduktora.
Utleniacz:
Reduktor:
16.3. (0-1)
Czy hydrochinon i chinon są związkami aromatycznymi?
To zadanie pochodzi ze zbioru matura 2022 wydawnictwa
W dwóch probówkach znajdowały się wodne roztwory soli X i Z, otrzymane przez
rozpuszczenie stałych soli, z których jedną był siarczek potasu, a drugą – bromek potasu.
Przeprowadzono doświadczenie zgodnie z poniższym schematem. W doświadczeniu użyto
świeżo otrzymanej wody chlorowej.
Po dodaniu wody chlorowej do probówek zauważono, że w probówce I roztwór zmienił barwę,
ale pozostał klarowny, natomiast w probówce II pojawiło się zmętnienie.
17.1. (0–1)
Zidentyfikuj sole X i Z i wpisz ich wzory do tabeli.
Wzór soli X
Wzór soli Z
17.2. (0–1)
Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji pomiędzy chlorem a bromkiem
potasu oraz pomiędzy chlorem a siarczkiem potasu.
Określ stopnie utlenienia atomów azotu w cząsteczce nitrobenzenu i aniliny. Wypełnij
tabelę, wpisując stopień utlenienia atomu azotu.
17.2. (0-1)
Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów
(zapis jonowo-elektronowy), równania procesów redukcji i utleniania, zachodzących
podczas tej przemiany.
Równanie reakcji utleniania:
Równanie reakcji redukcji:
17.3. (0-1)
Dobierz i uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie.
To zadanie pochodzi ze zbioru matura 2022 wydawnictwa
Tlenek manganu(IV) w reakcjach utleniania-redukcji może pełnić funkcję reduktora
lub utleniacza.
Tlenek manganu(IV) reaguje z tlenem w środowisku zasadowym. W reakcji powstają sole
manganu(VI).
Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych
elektronów (zapis jonowo-elektronowy) równania procesów redukcji i utleniania
zachodzących podczas reakcji tlenku manganu(IV) z tlenem w środowisku zasadowym
(NaOH). Napisz w formie cząsteczkowej sumaryczne równanie zachodzącej reakcji.
