Układ rozrodczy

Oto lista zadań maturalnych z danego działu biologii. Aby skorzystać z dodatkowych opcji, uniknąć duplikatów zadań lub wybrać zadania z pozostałych działów kliknij poniżej.

Przejdź do wyszukiwarki zadań

 

Matura Czerwiec 2024, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)Zadanie 8. (2 pkt)

Układ rozrodczy Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Dobór płciowy jest szczególnym przypadkiem doboru naturalnego, który wynika z konkurencji o partnera płciowego. W sytuacji, gdy w populacji jest dostatecznie duża liczba samców, konkurują one między sobą o samicę, a ta może wybierać samców na podstawie ich określonych cech.

U niektórych owadów samce mogą w czasie zalotów dostarczać samicy pożywienie, co określane jest jako „karmienie godowe”. Samica wojsiłki (Hylobittacus apicalis) zezwala samcowi na kopulację tylko wtedy, gdy ten przyniesie jej odpowiednio dużego stawonoga, którego będzie mogła w tym czasie zjeść. Samice w okresie godowym rzadko polują samodzielnie – polegają głównie na „ofiarach godowych” dostarczanych przez samce przed kopulacją. Sukces reprodukcyjny samicy jest ograniczony liczbą jaj, które może ona złożyć, co zależy m.in. od stanu fizjologicznego owada. Średnia liczba jaj składanych przez samicę wynosi 14 dziennie (w 4 cyklach). Ani samica, ani samiec wojsiłki nie wykazują opieki rodzicielskiej.

Na poniższych wykresach przedstawiono wyniki obserwacji kopulacji H. apicalis.

Na podstawie: J.R. Krebs i in., An Introduction to Behavioural Ecology, Hoboken 2012.

8.1. (0–1)

Określ, czy wielkość zdobyczy godowej przynoszonej przez samca H. apicalis wpływa na szansę przekazania przez niego swoich genów kolejnemu pokoleniu. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do przedstawionych wyników badania.

8.2. (0–1)

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby w poprawny sposób opisywały znaczenie karmienia godowego dla samic H. apicalis. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.

Samica wojsiłki wytwarza na drodze (mitozy / mejozy) gamety, które w porównaniu z gametami samca są bogatsze w substancje pokarmowe. Pokarm jest więc zasobem, który (wpływa / nie wpływa) na zdolność samicy do produkowania jaj.

Matura Czerwiec 2024, Poziom rozszerzony (Formuła 2023)Zadanie 8. (2 pkt)

Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Układ rozrodczy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Dobór płciowy jest szczególnym przypadkiem doboru naturalnego, który wynika z konkurencji o partnera płciowego. W sytuacji, gdy w populacji jest dostatecznie duża liczba samców, konkurują one między sobą o samicę, a ta może wybierać samców na podstawie ich określonych cech.

U niektórych owadów samce mogą w czasie zalotów dostarczać samicy pożywienie, co określane jest jako „karmienie godowe”. Samica wojsiłki (Hylobittacus apicalis) zezwala samcowi na kopulację tylko wtedy, gdy ten przyniesie jej odpowiednio dużego stawonoga, którego będzie mogła w tym czasie zjeść. Samice w okresie godowym rzadko polują samodzielnie – polegają głównie na „ofiarach godowych” dostarczanych przez samce przed kopulacją. Sukces reprodukcyjny samicy jest ograniczony liczbą jaj, które może ona złożyć, co zależy m.in. od stanu fizjologicznego owada. Średnia liczba jaj składanych przez samicę wynosi 14 dziennie (w 4 cyklach). Ani samica, ani samiec wojsiłki nie wykazują opieki rodzicielskiej.

Na poniższych wykresach przedstawiono wyniki obserwacji kopulacji H. apicalis.

Na podstawie: J.R. Krebs i in., An Introduction to Behavioural Ecology, Hoboken 2012.

8.1. (0–1)

Określ, czy wielkość zdobyczy godowej przynoszonej przez samca H. apicalis wpływa na szansę przekazania przez niego swoich genów kolejnemu pokoleniu. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do przedstawionych wyników badania.

8.2. (0–1)

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby w poprawny sposób opisywały znaczenie karmienia godowego dla samic H. apicalis. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.

Samica wojsiłki wytwarza na drodze (mitozy / mejozy) gamety, które w porównaniu z gametami samca są bogatsze w substancje pokarmowe. Pokarm jest więc zasobem, który (wpływa / nie wpływa) na zdolność samicy do produkowania jaj.

Zadania autorskie BiologHelp 2022, Poziom rozszerzony (Formuła 2023)Zadanie 21. (3 pkt)

Układ rozrodczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

U kobiet w okresie rozrodczym występują cykliczne zmiany w ich organizmach związane z działaniem układu rozrodczego. Kontrolowane są one głównie przez układ hormonalny. Na poniższej ilustracji przedstawiono wybrane zmiany zachodzące w cyklu menstruacyjnym kobiety.

21.1. (0–1)

Podaj nazwę hormonu oznaczonego na schemacie literą "Z", którego poziom wzrasta dopiero w fazie lutealnej. Określ, jakie zmiany hormon ten indukuje w błonie śluzowej macicy i jakie jest ich główne znaczenie w cyklu miesiączkowym.

Nazwa hormonu "Z":

21.2. (0–1)

Podaj nazwę hormonu oznaczonego na schemacie literą "X". Weź pod uwagę, jego podwyższony poziom w fazie folikularnej oraz obniżony w fazie lutealnej.

21.3. (0–2)

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

  1. Podwyższone stężenie hormonu folikulotropowego (FSH) (stymuluje / hamuje) dojrzewanie grupy pęcherzyków jajnikowych pierwotnych. W wyniku tego (spada / wzrasta) wydzielanie estrogenów przez komórki ziarniste pęcherzyków.
  2. Owulacja następuje zwykle (1-ego / 14-ego) dnia cyklu. Uwolnienie komórki jajowej z pęcherzyka Graafa stymulowane jest m.in. nagłym wyrzutem (hormonu luteinizującego / estrogenu). Hormon ten produkowany jest przez (przysadkę mózgową / jajniki).
  3. Podanie syntetycznych pochodnych progesteronu (hamuje / pobudza) wydzielanie FSH przez (jajnik / przysadkę mózgową) prowadząc do (pobudzenia / zahamowania) przebiegu cyklu jajnikowego.

Matura Lipiec 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)Zadanie 16. (2 pkt)

Układ rozrodczy Podaj/wymień Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na poniższym schemacie przedstawiono płód oraz krążenie łożyskowe.

Na podstawie: P. Murphy, Biology. Revision for Leaving Certificate, Dublin 2003.

16.1. (0–1)

Podaj nazwę błony płodowej oznaczonej na schemacie literą X.

16.2. (0–1)

Określ, w którym naczyniu – w tętnicy macicy czy w tętnicy pępowinowej – płynie krew o większym stopniu natlenowania. Odpowiedź uzasadnij.

Biomedica 2022, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)Zadanie 22. (3 pkt)

Układ rozrodczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Dojrzały plemnik człowieka jest wysoce zróżnicowaną i jedną z najmniejszych komórek rozrodczych występujących u ssaków.

22.1. (0–1)

Podaj, czy dojrzałe plemniki są komórkami zdolnymi do podziałów.

22.2. (0–1)

Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń zaznaczając P – jeśli zdanie jest prawdziwe lub F – jeśli zdanie jest fałszywe.

1. Wyróżniamy plemniki X i plemniki Y w zależności od zawartych w nich chromosomów płciowych. P F
2. Dojrzały plemnik składa się z główki, wstawki, szyjki i witki. P F
3. Główka plemnika zawiera jądro komórkowe 1n o skondensowanej chromatynie, niewielką ilość cytoplazmy oraz akrosom. P F
4. Akrosom powstaje ze zlania się pęcherzyków aparatów Golgiego. P F
5. Szyjka jest najkrótszą częścią plemnika. P F

Uwagi od BiologHelp:
Ze względu na zgłoszenia dotyczące tego zadania wyjaśniam, że w budowie plemnika wyróżniamy szyjkę, choć nie jest ona zaznaczana we wszystkich opracowaniach. Wzmiankę o obecności szyjki znajdziemy np. w:

22.3. (0–1)

Główka plemnika zawiera jądro komórkowe (1n) o skondensowanej chromatynie. Wyjaśnij, dlaczego skondensowana chromatyna w jądrach plemników sprawdza się lepiej podczas wędrówki plemników w drogach rodnych samicy od chromatyny luźnej.

To zadanie pochodzi ze zbioru matura 2022 wydawnictwa Biomedica
Kup pełny zbiór zadań

Matura Maj 2020, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 15. (2 pkt)

Układ rozrodczy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na rysunku przedstawiono w sposób uproszczony wybrane narządy wchodzące w skład układu rozrodczego kobiety i etapy cyklu jajnikowego.

Na podstawie: https://en.m.wikipedia.org
a)Uporządkuj etapy cyklu jajnikowego – wpisz numery 2.–5. w odpowiednie miejsca tabeli.
Etapy cyklu jajnikowego Kolejność
Zanik ciałka żółtego.
Owulacja.
Wzrost pęcherzyków pierwotnych. 1.
Powstanie ciałka żółtego.
Dojrzewanie pęcherzyka Graafa.
b)Podaj nazwę narządu oznaczonego na rysunku literą X oraz określ funkcję, jaką ten narząd pełni podczas rozrodu.

Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)Zadanie 82. (3 pkt)

Układ rozrodczy Podaj/wymień

Komórka jajowa ssaków kończy podział komórkowy dopiero po wniknięcia do niej jednego z plemników podczas zapłodnienia.
Na rysunkach A–E przedstawiono kolejne etapy procesu zapłodnienia.

Na podstawie: W. Lewiński, Anatomia i fizjologia człowieka (z elementami fizjologii zwierząt), Reda 1996, s. 126.
a)Korzystając z rysunku, podaj nazwę etapu podziału komórkowego, na którym znajduje się proces oogenezy w momencie owulacji.
b)Podaj, jaką funkcję spełniają ciałka kierunkowe w procesie powstawania komórki jajowej.
c)Uszereguj wymienione poniżej etapy procesu zapłodnienia według kolejności ich zachodzenia. W odpowiedzi posłuż się ich numerami.
  1. Usunięcie ciałka kierunkowego.
  2. Wniknięcie plemnika.
  3. Reakcja akrosomalna.
  4. Blok przeciwko polispermii.

Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 21. (3 pkt)

Układ hormonalny Układ rozrodczy Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień

W tabeli przedstawiono wyniki badań stężenia progesteronu we krwi pewnej kobiety podczas prawidłowo przebiegającej ciąży.

Tydzień ciąży Stężenie progesteronu we krwi [ng/ml]
4 22
10 30
16 48
22 65
28 91
34 135
40 166
a)Sformułuj wniosek na podstawie analizy danych przedstawionych w tabeli.
b)Wybierz spośród A–D i zaznacz właściwe dokończenie zdania.

Badanie poziomu progesteronu wykonane w drugim trymestrze ciąży pozwala ocenić funkcjonowanie

  1. ciałka żółtego.
  2. jajnika.
  3. łożyska.
  4. ciałka białawego.
c)Podaj jeden przykład znaczenia odpowiedniego poziomu progesteronu w organizmie matki dla prawidłowego przebiegu ciąży.

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 15. (2 pkt)

Układ rozrodczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na schemacie przedstawiono procesy zachodzące w jajniku podczas owulacyjnego cyklu miesiączkowego kobiety oraz towarzyszące im zmiany poziomu hormonów płciowych w jej krwi.

a)Zaznacz właściwe zakończenie zdania.

Poziom hormonu B w przebiegu cyklu bezowulacyjnego w porównaniu z cyklem owulacyjnym będzie

  1. niższy
  2. wyższy
  3. nie zmieni się
b)Wyjaśnij, dlaczego niedoczynność ciałka żółtego w pierwszych miesiącach ciąży jest zagrożeniem dla rozwoju zarodka.

Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 14. (1 pkt)

Układ rozrodczy Układ hormonalny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono procesy zachodzące w jajniku podczas owulacyjnego cyklu miesiączkowego kobiety oraz towarzyszące im zmiany poziomu hormonów płciowych w jej krwi.

Do niżej podanych nazw hormonów przyporządkuj literę A lub B, którymi oznaczono te hormony na schemacie.

Progesteron
Estrogen

Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 15. (1 pkt)

Układ rozrodczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Przyporządkuj do symboli literowych, którymi oznaczono narządy rozrodcze męskie (A–C), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1–4, którymi oznaczono ich funkcje.

Narząd Funkcja
A. Jądro 1. Wytwarzanie wydzieliny, zapewniającej optymalne środowisko dla plemników.
B. Najądrze 2. Wprowadzanie nasienia do narządów płciowych kobiety.
C. Gruczoł krokowy (prostata) 3. Zapewnienie warunków dla procesu dojrzewania plemników.
4. Wytwarzanie plemników i synteza androgenów.

A.
B.
C.

Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 18. (1 pkt)

Układ hormonalny Układ rozrodczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Jedną z funkcji jąder jest wydzielanie męskiego hormonu płciowego – testosteronu, który odgrywa ważną rolę w wielu procesach życiowych człowieka.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące roli testosteronu w organizmie człowieka są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Determinuje płeć genotypową rozwijającego się płodu. P F
2. W okresie dojrzewania u chłopców wpływa na zmianę barwy głosu. P F
3. Poprzez pobudzanie syntezy białek wpływa na wzrost masy narządów rozrodczych, mięśni i kości. P F

Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 17. (2 pkt)

Układ rozrodczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Na schemacie przedstawiono budowę układu wydalniczego i rozrodczego mężczyzny.

Do podanych nazw narządów męskiego układu rozrodczego (A–D) przyporządkuj spośród 1. –5. po jednej funkcji pełnionej przez te narządy. Wpisz odpowiednie numery w wyznaczone miejsca.

Narząd

  1. najądrze
  2. nasieniowód
  3. cewka moczowa
  4. kanaliki nasienne jąder

Funkcja

  1. transport plemników
  2. wyrzut nasienia poza organizm (ejakulacja)
  3. wytwarzanie plemników
  4. dojrzewanie i krótkotrwałe gromadzenie plemników
  5. wytwarzanie androgenów

A.
B.
C.
D.

Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)Zadanie 12. (3 pkt)

Budowa i funkcje komórki Układ rozrodczy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Spermatogeneza, czyli tworzenie i rozwój plemników, jest procesem przebiegającym w sposób ciągły przez całe dorosłe życie mężczyzny.
Ostatnim etapem spermatogenezy jest spermiogeneza, w czasie której wykształca się m.in. akrosom – duży, spłaszczony pęcherzyk powstały z udziałem aparatu Golgiego, przemieszczający się na szczyt komórki.
Na rysunku przedstawiono budowę plemnika człowieka.

12.1. (0–1)

Określ ploidalność jądra komórkowego plemnika oraz liczbę występujących w nim chromosomów autosomalnych, która jest charakterystyczna dla prawidłowej gamety męskiej człowieka.

Ploidalność jądra komórkowego:
Liczba autosomów:

12.2. (0–1)

Opisz rolę akrosomu w procesie zapłodnienia. W odpowiedzi uwzględnij jego zawartość.

12.3. (0–1)

Wykaż związek między funkcjonowaniem plemnika a obecnością licznych mitochondriów w jego wstawce.

Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)Zadanie 21. (1 pkt)

Układ rozrodczy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W gabinetach radiologicznych kobietom wykonuje się zdjęcia rentgenowskie tylko w pierwszych dziesięciu dniach cyklu menstruacyjnego. W pozostałych dniach cyklu takie badania wykonuje się tylko w przypadkach koniecznych, np. przy nagłym wypadku.

Wyjaśnij, podając jeden argument, dlaczego u kobiet w pozostałych dniach cyklu przeciwwskazana jest diagnostyka medyczna z wykorzystaniem zdjęć rentgenowskich.

Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)Zadanie 23. (2 pkt)

Układ rozrodczy Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Przyczyną powikłań ciąży groźnych dla dziecka może być konflikt serologiczny, wynikający z odziedziczenia przez dziecko po ojcu czynnika RhD+(Rh dodatni) krwi, podczas gdy matka ma grupę krwi RhD(Rh ujemny). Podczas porodu może dojść do kontaktu krwi płodu z krwią matki i następna ciąża może już grozić powikłaniami. Obecnie takie powikłania w sytuacjach zagrożenia konfliktem występują coraz rzadziej, ponieważ kobietom w ciągu 72 godzin po porodzie podaje się immunoglobulinę anty-RhD.

Wyjaśnij, jaki jest mechanizm powstawania konfliktu serologicznego, i dlaczego podanie po porodzie immunoglobuliny anty-RhD kobietom z brakiem czynnika Rh zmniejsza ryzyko jego wystąpienia przy następnej ciąży.

Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 21. (2 pkt)

Układ rozrodczy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Na schemacie literami A i B oznaczono kierunki transportu różnych substancji pomiędzy naczyniami krwionośnymi matki a naczyniami krwionośnymi płodu w obrębie łożyska – narządu łączącego organizm matki z płodem.

Schemat transportu łożyskowego

Dopisz do liter A i B numery wszystkich substancji transportowanych przez krew.

  1. tlen
  2. dwutlenek węgla
  3. mocznik
  4. aminokwasy
  5. przeciwciała

A.
B.

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 21. (1 pkt)

Układ rozrodczy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Uporządkuj we właściwej kolejności wymienione procesy prowadzące do zapłodnienia komórki jajowej. Numery kolejnych procesów (1–5) wpisz w odpowiednie miejsca tabeli.

Charakterystyka etapu Numer etapu
Wędrówka plemnika w macicy
Wniknięcie główki plemnika do cytoplazmy komórki jajowej
Ejakulacja
Przemieszczanie się plemnika wzdłuż jajowodu
Przejście plemnika przez warstwę promienistą i osłonkę przejrzystą komórki jajowej

Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (Formuła 2007)Zadanie 20. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Układ rozrodczy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Kwas foliowy pełni wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. W pierwszych tygodniach ciąży jego rola związana jest z rozwojem i kształtowaniem się płodu. Kobiety powinny przyjmować 0,4 mg kwasu foliowego dziennie przez okres począwszy od trzech miesięcy przed planowaną ciążą aż do 12 tygodnia ciąży. Zaleca się, aby jednak wszystkie kobiety w wieku rozrodczym przyjmowały kwas foliowy w dawce 0,4 mg/dzień. W wielu krajach witamina ta dodawana jest do pieczywa.

Wyjaśnij, jaki wpływ na rozwój płodu ma kwas foliowy.

Strony