Przeprowadzono doświadczenie w dwóch wariantach (zestaw I i zestaw II) zilustrowanych
na poniższych rysunkach. Do probówek nalano kolejno: w zestawie I – wody, w zestawie II - 0,1% roztworu NaCl. Poziom cieczy w każdej probówce znajdował się 1 cm poniżej wylotu
probówki. Do każdej probówki włożono po jednym liściu tej samej rośliny o zbliżonej
wielkości i dodano kilka kropli oliwy, aby utworzyła ona warstwę na powierzchni wody.
Po trzech dniach zaobserwowano: w zestawie I – obniżenie poziomu cieczy w probówce,
a w zestawie II – spadek turgoru liścia umieszczonego w probówce.
a)
Sformułuj problem badawczy tego doświadczenia.
b)
Wyjaśnij przyczynę zmian obserwowanych w zestawie II.
W cyklu życiowym roślin nagozalążkowych występuje stadium gametofitu. Na rysunku
przedstawiono przekrój przez zalążek sosny. W opisie zalążka nie uwzględniono wszystkich
jego elementów.
Na podstawie rysunku i własnej wiedzy oceń, czy poniższe zdania opisujące gametofit sosny są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
1.
Wielokomórkowy, haploidalny gametofit żeński rozwija się w zalążku.
P
F
2.
W gametoficie żeńskim rodnie wykształcają się na biegunie od strony okienka.
P
F
3.
Gametofit żeński ma postać tzw. bielma wtórnego, będącego tkanką odżywczą dla rozwijającego się zarodka.
Pałeczka okrężnicy (Escherichia coli) wchodzi w skład fizjologicznej flory bakteryjnej jelita
grubego człowieka (i − w niewielkich ilościach − jelita cienkiego). Jednak niektóre szczepy
E. coli, w wyniku nabycia nowych cech, są chorobotwórcze dla człowieka. Przykładowo:
enterotoksyczny szczep E. coli (ETEC) jest najczęstszą przyczyną tzw. biegunki podróżnych.
Bakterie te, po dostaniu się do jelita cienkiego, przylegają do komórek nabłonka i uwalniają
do jelita toksyczne białka, powodujące zakłócenia działania pomp jonowych w komórkach
nabłonka i utratę wody przez te komórki. Inny eneteropatogenny szczep E. coli (EPEC), również
wywołujący biegunkę, wiąże się z komórkami nabłonka jelita i przez specjalnie utworzony kanał
wstrzykuje białkowe toksyny do wnętrza komórek nabłonka. Toksyny szczepu EPEC
są przyczyną złej absorpcji wody.
Na podstawie: A. Salyers, D. Whitt, Mikrobiologia, Warszawa 2012.
Na podstawie analizy tekstu uzupełnij tabelę, w której porównasz miejsce i skutki działania toksyn wytwarzanych przez szczepy E. coli ETEC i E. coli EPEC w jelicie człowieka.
Szczep Escherichia coli
Miejsce działania toksyn wytworzonych przez bakterie
W cyklu życiowym owadów, które przechodzą rozwój złożony, wyróżnia się dwa typy
przeobrażenia. Na rysunku przedstawiono etapy przeobrażenia pasikonika.
Na podstawie rysunku i własnej wiedzy uzupełnij poniższe zdania opisujące przeobrażenie u pasikonika. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.
U pasikonika występuje przeobrażenie (zupełne / niezupełne). Stadium larwalne jest
zewnętrznie bardzo podobne do imago (kształt, narządy gębowe, odnóża), ale różni się od
niego w budowie wewnętrznej niewykształceniem narządów układu (rozrodczego / pokarmowego / wydalniczego).
Zwierzęta, w zależności od wielkości i środowiska, w jakim żyją, przeprowadzają wymianę
gazową całą powierzchnią ciała lub przez wyspecjalizowane narządy wymiany gazowej.
Na rysunku przedstawiono w uproszczeniu fragment układu oddechowego owada.
a)
Podaj nazwy elementów przedstawionego narządu wymiany gazowej, oznaczonych na rysunku cyframi 1 i 2.
b)
Wykaż związek między budową i funkcjonowaniem układu oddechowego owadów a brakiem barwników oddechowych w ich hemolimfie.
Podczas metamorfozy kijanki do postaci dorosłej płaza zachodzi wiele zmian fizjologicznych.
W procesie tym ważną rolę odgrywa układ hormonalny. Na schemacie przedstawiono wpływ
układu hormonalnego na proces metamorfozy kijanki.
Na podstawie schematu przedstaw, na czym polega współdziałanie nadnerczy i tarczycy w procesie metamorfozy kijanki.
Płyny ustrojowe ryb kostnoszkieletowych żyjących w morzach są hipoosmotyczne
w stosunku do otaczającej je wody, natomiast płyny ustrojowe ryb kostnoszkieletowych
żyjących w wodach słodkich są hiperosmotyczne w stosunku do otaczającej je wody.
Na podstawie tekstu uzasadnij konieczność uzupełniania
W nefronie, w procesie filtracji kłębuszkowej, z krwi do torebki kłębuszka nerkowego
(torebki Bowmana) przesączają się woda i rozpuszczone w niej substancje
drobnocząsteczkowe. Z uzyskanego ultrafiltratu (moczu pierwotnego) w kanalikach nefronu
powstaje mocz ostateczny.
Dokończ poniższe zdania – wpisz w wyznaczone miejsca nazwy właściwych procesów. Wybierz je spośród wymienionych.
W przypadku, gdy stopień dotlenienia nerki jest niski, w nerkach powstaje erytropoetyna,
stymulująca produkcję erytrocytów. Wytwarzanie erytrocytów jest kontrolowane przez
mechanizm ujemnego sprzężenia zwrotnego, przedstawiony na schemacie.
Uzupełnij schemat – do ramek oznaczonych cyframi 1.–4. wpisz litery oznaczające procesy wybrane spośród A–F w taki sposób, aby powstał opis mechanizmu regulującego liczbę wytwarzanych erytrocytów.
Nerki zwiększają wydzielanie erytropoetyny.
W szpiku kostnym zmniejsza się wytwarzanie erytrocytów.
Nerki zmniejszają wydzielanie erytropoetyny.
W szpiku kostnym zwiększa się wytwarzanie erytrocytów.
