Zadania maturalne z biologii

1361

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 10. (1 pkt)

Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących witamin. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe.

		P/F
1.	Witaminy lub prowitaminy dostarczane są do organizmu człowieka wyłącznie z pożywieniem.
2.	Witaminy, podobnie jak wszystkie inne składniki pokarmowe, podlegają w przewodzie pokarmowym hydrolizie enzymatycznej.
3.	Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą być magazynowane w organizmie w tkance tłuszczowej lub wątrobie.

1362

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 11. (1 pkt)

Układ hormonalny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Informacje do zadania 10. i 11.

Przeprowadzono badanie zmian stężenia glukozy i insuliny we krwi zdrowych ludzi. Podano na czczo 20 ochotnikom po 50 g roztworu glukozy i w czasie dwóch godzin dokonywano pomiarów stężenia glukozy oraz insuliny we krwi. W tabeli przedstawiono uśrednione wartości ich stężeń.


Czas od podania glukozy [min]	0	15	30	60	90	120
Stężenie glukozy we krwi [mg%]	90	120	135	100	80	75
Stężenie insuliny we krwi [mU/L]	2,9	10,1	12,5	10,5	5,0	2,9

Wyjaśnij, w jaki sposób insulina powoduje obniżenie stężenia glukozy we krwi.

1363

Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 11. (3 pkt)

Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie

Uprawy hydroponiczne to bezglebowe uprawy roślin na pożywkach wodnych, umożliwiające wzrost roślin w warunkach sztucznych.
Przeprowadzono doświadczenie, do którego przygotowano:

dwie donice z hydroponiczną uprawą siewek kukurydzy na pożywkach pełnych, czyli z kompletem związków mineralnych rozpuszczonych w wodzie,
dwie donice z hydroponiczną uprawą siewek kukurydzy na pożywkach niepełnych, w których brakowało azotu.

Wszystkie donice umieszczono w warunkach fizycznych optymalnych dla dalszego rozwoju siewek. W regularnych odstępach czasu obserwowano zabarwienie liści i mierzono wzrost siewek we wszystkich donicach.

a)	Sformułuj problem badawczy do opisanego doświadczenia.

b)	Podaj, w jakich warunkach fizycznych, optymalnych dla rozwoju siewek, umieszczono wszystkie donice aby można było porównać wyniki próby badawczej i próby kontrolnej w tym doświadczeniu. Wymień dwa takie warunki.

1. 2.

c)	Podaj, który z zestawów donic z siewkami kukurydzy stanowił próbę kontrolną w tym doświadczeniu.

1364

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (1 pkt)

Układ krążenia Pozostałe

Podczas spoczynku przez naczynia krwionośne skóry przepływa około 250–500 cm³ krwi na minutę. Podczas wysiłku fizycznego ta wartość wzrasta nawet do ponad 5000 cm³ na minutę.

Wykaż związek między zwiększonym przepływem krwi przez naczynia krwionośne skóry podczas wysiłku fizycznego a utrzymywaniem temperatury ciała właściwej dla organizmu.

1365

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 11. (2 pkt)

Układ oddechowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Drogi oddechowe tworzą system kanałów doprowadzających powietrze do płuc, w których pobrane powietrze jest dostosowywane do sprawnej wymiany gazowej.
Na rysunku przedstawiono układ oddechowy człowieka.

a)	Do wymienionych nazw części układu oddechowego człowieka przyporządkuj litery, którymi oznaczono je na rysunku.

oskrzele
krtań
tchawica

b)	Podkreśl trzy właściwości powietrza, które są nabywane podczas jego przemieszczania się przez drogi oddechowe człowieka.

Powietrze w drogach oddechowych zostaje:

oziębione, ogrzane, nawilżone, osuszone, oczyszczone.

1366

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)

Układ hormonalny Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Do poradni rodzinnej zgłosił się pacjent, u którego stwierdzono następujące objawy: nadmierną masę ciała, osłabienie, ospałość oraz trudności z termoregulacją. Lekarz, podejrzewając niedoczynność tarczycy, zlecił zbadanie poziomu tyreotropiny (TSH) we krwi pacjenta.

Określ, jaki poziom TSH, zbyt wysoki czy zbyt niski w stosunku do normy, może świadczyć o niedoczynności tarczycy. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając sprzężenie zwrotne ujemne.

1367

Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12. (1 pkt)

Ssaki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Kłosówka wełnista (Holcus lanatus) to pospolity gatunek trawy, występujący na łąkach i pastwiskach w całym kraju. W porównaniu z innymi gatunkami traw, kłosówka wykazuje małą zdolność wiązania jodu z gleby i powietrza.

Na podstawie: www.dbc.wroc.pl/Content/2061/b22_Kuro.pdf

Wyjaśnij, dlaczego wypasanie bydła w miejscach porośniętych głównie kłosówką wełnistą, stwarza poważne zagrożenie wystąpienia u tych zwierząt niedoczynności tarczycy.

1368

Matura Maj 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (1 pkt)

Układ oddechowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Człowiek silnie reaguje na zmiany stężenia dwutlenku węgla we krwi – jednego z czynników zaburzających równowagę wewnętrzną organizmu.

Uzupełnij poniższy tekst, wpisując w odpowiedniej formie określenia wybrane spośród wymienionych.

hamowanie, pobudzenie, podwyższenie, rdzeń kręgowy, rdzeń przedłużony, obniżenie

Wzrost stężenia dwutlenku węgla we krwi prowadzi do pH krwi, co powoduje ośrodka oddechowego zlokalizowanego w . W efekcie zwiększa się częstotliwość i głębokość oddechów.

1369

Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 12. (1 pkt)

Układ oddechowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W płucach dorosłego człowieka pomieścić się może około 5 litrów powietrza. Jest to tzw. pojemność całkowita płuc. Składa się na nią powietrze określane jako: oddechowe, zalegające, zapasowe i dopełniające. Pojemnością życiową płuc nazywamy największą ilość powietrza, jaką można usunąć z płuc podczas maksymalnego wydechu.

Korzystając z tekstu, wyjaśnij, na czym polega różnica między pojemnością życiową płuc a pojemnością całkowitą płuc człowieka.

1370

Matura Maj 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13. (1 pkt)

Enzymy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Stała Michaelisa (K_m) jest miarą powinowactwa enzymu do substratu – im większe powinowactwo wykazuje enzym, tym mniejsze jest stężenie substratu, przy którym szybkość reakcji jest równa połowie szybkości maksymalnej.
W tabeli przedstawiono wartości stałej Michaelisa dla czterech różnych substratów reakcji katalizowanych przez określony enzym.

Uszereguj substraty według wzrastającego powinowactwa enzymu do tych substratów, wpisując w tabelę numery 1–4.

Substrat	Wartość K_m (mol/l)	Numer
A	6,5 x 10^-5
B	7,1 x 10^-5
C	1,2 x 10^-5
D	4,7 x 10^-5

Na podstawie: J. Witwicki, W. Ardelt, Elementy enzymologii, Warszawa 1989.