Przyczyną powikłań ciąży groźnych dla dziecka może być konflikt serologiczny, wynikający
z odziedziczenia przez dziecko po ojcu czynnika RhD+(Rh dodatni) krwi, podczas gdy matka
ma grupę krwi RhD–(Rh ujemny). Podczas porodu może dojść do kontaktu krwi płodu
z krwią matki i następna ciąża może już grozić powikłaniami. Obecnie takie powikłania
w sytuacjach zagrożenia konfliktem występują coraz rzadziej, ponieważ kobietom w ciągu
72 godzin po porodzie podaje się immunoglobulinę anty-RhD.
Wyjaśnij, jaki jest mechanizm powstawania konfliktu serologicznego, i dlaczego podanie po porodzie immunoglobuliny anty-RhD kobietom z brakiem czynnika Rh zmniejsza ryzyko jego wystąpienia przy następnej ciąży.
Celem modyfikacji prowadzonych na roślinach użytkowych jest uzyskanie dzięki nim jak
największych korzyści, np. ekonomicznych. Niektóre nowo wytworzone odmiany roślin
transgenicznych są już odporne na niekorzystne warunki środowiska, takie jak: mróz
czy wysokie temperatury, susza czy zasolenie gleby, które do tej pory stanowiły dla zwykłych
roślin czynniki ograniczające. Wytworzono też rośliny potrafiące akumulować pierwiastki
metali ciężkich z gleby, co daje możliwość ich usuwania ze środowiska.
Na podstawie: http://www.biotechnolog.pl/rosliny-transgeniczne-gmo-przyklady-modyfikacji
Wybierz jedną z podanych w tekście cech roślin transgenicznych i określ korzyści, jakie może przynieść dla gospodarki człowieka uprawa roślin mających tę cechę.
W przypadku fenyloketonurii organizmy osób chorych nie mają zdolności syntezy enzymu,
który przekształca aminokwas fenyloalaninę w aminokwas tyrozynę. Brak tego enzymu
skutkuje niedoborem tyrozyny i gromadzeniem się fenyloalaniny, której wysokie stężenia
są toksyczne dla ośrodkowego układu nerwowego. Stosowanie diety o niskiej zawartości
fenyloalaniny pozwala zapobiec uszkodzeniom mózgu, prowadzącym do ciężkiego
upośledzenia umysłowego. Po osiągnięciu wieku dojrzałego stosowanie diety
niskofenyloalaninowej może być przerwane, gdyż w tym wieku układ nerwowy nie jest już
tak wrażliwy na wysokie stężenie fenyloalaniny.
Na podstawie: E.P. Solomon, L.R. Berg, D.W. Martin, C.A. Villee, Biologia, Warszawa 2003.
a)
Na podstawie analizy tekstu uzasadnij celowość badań w kierunku wykrycia fenyloketonurii, którym poddawane są wszystkie noworodki zaraz po urodzeniu.
b)
Wyjaśnij, dlaczego kobietom z fenyloketonurią, które chcą zostać matkami, zaleca się powrót do żywienia niskofenyloalaninowego, pomimo konieczności stosowania tej diety tylko do osiągnięcia dojrzałości.
Informację genetyczną komórki chroni przed uszkodzeniem białko p53, nazywane
„strażnikiem genomu”. Zdrowe komórki zawierają utajoną (nieaktywną) formę p53 o stężeniu
utrzymywanym na niskim poziomie. Pod wpływem czynników uszkadzających DNA
(promieniowanie γ, UV, niedotlenienie) dochodzi do aktywacji i wzrostu ilości
białka p53. Aktywacja p53 powoduje zatrzymanie cyklu komórkowego w celu naprawy
uszkodzeń. Jeśli uszkodzenia są zbyt rozległe i ich naprawa jest niemożliwa, p53 indukuje
wtedy zaprogramowaną śmierć komórki (apoptozę). Ponad połowa ludzkich nowotworów
charakteryzuje się mutacją w genie kodującym białko p53.
Na podstawie: http://bioinfo.mol.uj.edu.pl/articles/Slezak05
Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego mutacja genu białka p53 ułatwia rozwój nowotworów.
Na wykresie przedstawiono zakresy tolerancji w stosunku do temperatury oraz zasolenia
właściwe czterem gatunkom organizmów oznaczonym cyframi 1–4.
Podaj, który z gatunków (1–4) byłby najlepszym gatunkiem wskaźnikowym zarówno w odniesieniu do zasolenia, jak i do temperatury. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do tolerancji tego gatunku względem obu czynników.
Achondroplazja jest chorobą genetyczną autosomalną, której rezultatem jest m.in.
karłowatość. Rodzice chorzy na achondroplazję mają dwoje dzieci: jedno jest chore na tę
chorobę, a drugie – zdrowe.
a)
Na podstawie tekstu określ, jaki allel – dominujący czy recesywny – jest odpowiedzialny za wystąpienie achondroplazji. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do tekstu.
Allel , ponieważ
b)
Zapisz genotypy obojga rodziców opisanych w tekście. Do oznaczenia alleli zastosuj symbole literowe: (A) i (a).
Na rysunku przedstawiono w sposób uproszczony topografię pewnego terenu.
Korzystając z rysunku, wybierz spośród A–E takie dwa zestawy populacji, pomiędzy którymi w istotny sposób jest ograniczony przepływ genów. W każdym wypadku uzasadnij swój wybór.
komary nad ściółką i komary w konarach drzew lasu sosnowego
komary nad łąką i dżdżownice ziemne na łące
komary nad łąką i komary nad maliniskiem
dżdżownice ziemne na łące i dżdżownice ziemne na malinisku
dżdżownice ziemne na łące i dżdżownice ziemne na obrzeżu lasu sosnowego
