Sukcesje ekosystemów, niezależnie od tego, gdzie zachodzą – na lądzie, w wodach
śródlądowych czy w morzach, i niezależnie od tego, jakiego są rodzaju – pierwotne czy
wtórne, mają pewne cechy wspólne.
Zaznacz dwie cechy wspólne obydwu rodzajom sukcesji.
W wyniku sukcesji ekosystem powstaje zupełnie od nowa.
Sukcesji zazwyczaj towarzyszą wzbogacanie i wzrost różnorodności ekosystemu.
W trakcie sukcesji maleje liczba poziomów troficznych i łańcuchów pokarmowych.
W trakcie sukcesji organizmy przekształcają środowisko, i w rezultacie czyniąprzydatnym dla innych organizmów, które są często silniejsze konkurencyjnie
i je wypierają.
W ciągu sukcesyjnym kolejne, coraz to starsze, stadia zawierają coraz mniej detrytusu
i próchnicy.
W skórze nosorożca białego żerują larwy muchówek oraz kleszcze czerpiące od niego potrzebny pokarm. Są one głównym pokarmem bąkojada czerwonodziobego, którego często obserwuje się na grzbietach nosorożców. Nosorożec ma bardzo słaby wzrok. Gdy zbliża się wróg, ptaki przebywające na grzbiecie zwierzęcia wzlatują z piskiem, ostrzegając go o niebezpieczeństwie.
Podaj nazwy zależności międzygatunkowych, które występują pomiędzy
larwami muchówek a nosorożcem nosorożcem a bąkojadem czerwonodziobym
Polana śródleśna to środowisko bogate w różne gatunki organizmów. W trawie żyją roślinożerne gryzonie, np. nornik polny, oraz owady, np. koniki polne, na które polują żaby, np. żaba trawna. Można tu spotkać żmiję zygzakowatą, której pokarmem są drobne ssaki i płazy. Na drobne gryzonie poluje także krążący nad polaną myszołów, a w nocy puszczyk zwyczajny.
a)
Podaj nazwę zależności międzygatunkowej między żabą trawną a konikiem polnym.
b)
Korzystając z tekstu, wpisz w wyznaczone miejsca (1–4) poniższego fragmentu sieci pokarmowej nazwy odpowiednich organizmów, żyjących na polanie śródleśnej.
Modraszek arion składa jaja na kwiatach różnych gatunków macierzanki. Z jaja po kilku dniach wylęga się gąsienica, która żywi się macierzanką, przechodzi linienia, rosnąc jednak niewiele. Po pewnym czasie gąsienica opuszcza roślinę; musi jednak w ciągu doby zostać znaleziona przez robotnicę mrówki wścieklicy. Gdy dojdzie do takiego kontaktu, gąsienica wydziela słodki płyn, spijany przez mrówkę, która następnie transportuje gąsienicę do mrowiska. Wewnątrz kolonii gąsienica modraszka przestaje wydzielać słodki płyn i zaczyna odżywiać się larwami mrówek. W ciągu 10 miesięcy życia w mrowisku, zanim przeobrazi się w poczwarkę, zjada nawet 300 larw. Na podstawie: M. Selezniew Modraszek arion. www.uwb.edu.pl
a)
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Opisana zależność między larwami modraszka ariona i larwami mrówki wścieklicy to
drapieżnictwo.
komensalizm.
konkurencja.
mutualizm.
b)
Wymień poziomy troficzne, do których należy larwa modraszka ariona w kolejnych etapach rozwoju.
Sposób odżywiania się gąbek wymaga nieustającego filtrowania wody. Organizmy te mogą przefiltrować od 100 do 2000 litrów wody w ciągu doby na 10 cm3 swego ciała. Pochłaniają z niej wapń, krzem, bakterie, cząstki zawiesiny organicznej i niektóre zanieczyszczenia, pod warunkiem, że ich stężenie jest niewysokie i nie przekracza wartości krytycznych dla gąbek.
Na podstawie: J. Grzegorek, E. Jastrzębska, E. Pyłka-Gutowska, Zoologia. Podręcznik. dla LO, Warszawa 1997.
Korzystając z tekstu, uzasadnij pozytywne znaczenie gąbek dla środowiska, w którym żyją.
W skład ekosystemu jeziora wchodzą między innymi populacje trzech gatunków rybożernych ptaków: czapli siwej, kormorana czarnego i rybołowa. Czapla czatuje na swoje ofiary przy brzegu, kormoran nurkuje i łapie je pod wodą, natomiast rybołów chwyta z powietrza ryby pływające przy powierzchni wody.
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Konkurencja o pokarm między czaplami, kormoranami i rybołowami jest niewielka, ponieważ
łańcuchy pokarmowe, do których należą te gatunki, nie mają wspólnych ogniw.
nisze ekologiczne tych gatunków tylko nieznacznie się pokrywają.
przedstawione gatunki ptaków są konsumentami różnych rzędów.
przedstawione gatunki reprezentują różne poziomy troficzne.
Wiedza o zależnościach międzygatunkowych znajduje zastosowanie praktyczne. Dla sosny posadzonej na ubogich gruntach, poważnym zagrożeniem jest pasożytniczy grzyb huba korzeniowa. Rozwój huby korzeniowej mogą hamować na drodze allelopatii inne gatunki grzybów, np. takie, które żyją w symbiozie z korzeniami brzozy i jawora.
Na podstawie: T. Umiński, Ekologia, środowisko, przyroda, Warszawa 1995.
a)
Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego między młodymi sosnami sadzi się młode brzozy i jawory.
b)
Podaj nazwę rodzaju symbiozy grzybów z korzeniami drzew oraz określ korzyść dla drzew, wynikającą z tego rodzaju współżycia.
DDD to środek chemiczny stosowany do zwalczania larw niektórych gatunków komarów. Na poniższym schemacie przedstawiono zmiany stężenia DDD w organizmach tworzących fragment sieci pokarmowej jeziora, w którym środek ten był zastosowany.
a)
Określ zależność między stężeniem DDD w organizmach a ich miejscem we fragmencie sieci pokarmowej przedstawionej na schemacie.
b)
Wyjaśnij, dlaczego w przedstawionym fragmencie sieci pokarmowej stężenie DDD w organizmie ryby drapieżnej jest porównywalne ze stężeniem DDD w organizmie ptaka rybożernego.
c)
Spośród podanych określeń wybierz i podkreśl dwa, które mogą poprawnie charakteryzować zależność międzygatunkową między rybą drapieżną i ptakiem rybożernym w przedstawionym fragmencie sieci pokarmowej.
